Index: translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.xml =================================================================== --- translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.xml (revision 47811) +++ translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/desktop/chapter.xml (revision 47812) @@ -1,1445 +1,1140 @@ - - Bureaubladapplicaties + + - + Bureaubladapplicaties Overzicht - &os; kan een groot aantal bureaubladapplicaties draaien, zoals - browsers en tekstverwerkers. De meeste hiervan zijn beschikbaar - als pakketten of kunnen automatisch vanuit de Portscollectie - gebouwd worden. Veel nieuwe gebruikers verwachten dit soort - applicaties op hun bureaublad. Dit hoofdstuk laat zien hoe - populaire bureaubladapplicaties moeiteloos geïnstalleerd - kunnen worden vanuit een pakket of vanuit de Portscollectie. + Hoewel &os; populair is als server voor zijn prestaties en + stabiliteit, is het ook geschikt voor dagelijks gebruik als een desktop. + Met meer dan &os.numports; applicaties beschikbaar als &os; pakketten + of ports, is het gemakkelijk om een aangepaste desktop te bouwen welke + een breed scala van desktop applicaties draait. Dit hoofdstuk + laat zien hoe tal van desktop applicaties te installeren, + waaronder webbrowsers, productiviteits software, documentviewers + en financiële software. - Als programma's vanuit ports geïnstalleerd worden, wordt - hun broncode gecompileerd. Dit kan erg lang duren, afhankelijk - van wat er gecompileerd wordt en de rekenkracht van een machine. - Als compileren vanuit broncode te veel tijd kost, kunnen de meeste - programma's van de Portscollectie als een voorgebouwd pakket - geïnstalleerd worden. + + Gebruikers die de voorkeur geven aan het installeren van een + kant en klare desktop-versie van FreeBSD in plaats van het van de + grond af configureren, raadpleeg de pcbsd.org + website. + - Omdat &os; compatibel is met &linux;, zijn veel applicaties - die voor &linux; zijn ontwikkeld beschikbaar een &os; bureaublad. - Het wordt sterk aanbevolen om te lezen - voordat &linux; applicaties geïnstalleerd worden. Veel - ports die gebruik maken van &linux; compatibiliteit beginnen met - linux-. Dit is handig om te onthouden wanneer er - naar een port gezocht wordt met bijvoorbeeld &man.whereis.1;. - In dit hoofdstuk wordt aangenomen dat &linux; binaire - compatibiliteit is ingeschakeld voordat &linux; applicaties worden - geïnstalleerd. + Lezers van dit hoofdstuk moeten weten hoe: - In dit hoofdstuk worden de volgende categoriën behandeld: + + + Aanvullende software te installeren met behulp van pakketten + of ports zoals beschreven in . + - - - Browsers (zoals Firefox, - Opera, - Konqueror, - Chromium) - + + X en een window manager te installeren, zoals beschreven in ). + + - - Productiviteit (zoals - KOffice, - AbiWord, - The GIMP, - Apache OpenOffice, - LibreOffice) - + Meer informatie over hoe een multimedia-omgeving te + configureren staat beschreven in . + - - Documentviewers (zoals - &acrobat.reader;, - gv, - Xpdf, - GQview) - + + Browsers - - Financieel (zoals - GnuCash, - Gnumeric, - Abacus) - - + + browsers + web + - Er wordt aangenomen dat de lezer van dit hoofdstuk: + &os; wordt zonder een voorgeïnstalleerde browser + geleverd. In plaats hiervan bevat de www + categorie van de Portscollectie vele browsers welke als pakket + geinstalleerd of uit de ports gecompileerd kunnen worden. - - - Weet hoe aanvullende software van derde partijen - geïnstalleerd wordt (). - + De KDE en + GNOME bureaublad omgevingen bevatten hun + eigen HTML-browser. In staat meer informatie + over de installatie van deze complete bureaubladen. - - Weet hoe aanvullende &linux; software geïnstalleerd - wordt (). - - + Lichtgewicht browsers zijn onder andere + www/dillo2, www/links en + www/w3m. - Meer informatie over een multimedia-omgeving staat in - . Installatie van email staat - beschreven in . - + Dit gedeelte laat zien hoe de volgende populaire webbrowsers + te installeren en geeft aan of het programma hulpbronnen zwaar + belast, veel tijd kost om te compileren uit de ports, of + grote afhankelijkheden heeft. - - Browsers + + + + + Applicatie + Bronnen + Ports + Notities + + - - browsers + + + Firefox + gemiddeld + zwaar + &os;, &linux;, en gelokaliseerde versies zijn + beschikbaar + - web - + + Opera + weinig + licht + &os; en &linux; versies zijn beschikbaar + - &os; wordt zonder een voorgeïnstalleerde browser - geleverd. In plaats hiervan bevat de - www map van de - Portscollectie browsers om te installeren. Het is ook mogelijk - voor de meeste ports een pakket te installeren als compileren niet - gewenst is. Compileren kan soms lang duren. + + Konqueror + gemiddeld + zwaar + Vereist KDE bibliotheken + - KDE en - GNOME bevatten reeds HTML-browsers. In - staat meer informatie over de installatie - van deze complete bureaubladen. + + Chromium + gemiddeld + zwaar + Vereist Gtk+ + + + + - Lichtgewicht browsers uit de Portscollectie zijn onder andere - www/dillo2, - www/links of - www/w3m. + + Firefox - Dit gedeelte behandelt deze applicaties: + + Firefox + - - - - - Applicatie + Firefox is een open-source browser + die volledig geporteerd is naar &os;. Het heeft een motor voor + HTML-weergave die zich zeer strikt aan de standaarden houdt, + browsen met tabbladen, blokkeren van pop-ups, uitbreidingen, + verbeterde veiligheid, en meer. Firefox + is gebaseerd op de codebase van Mozilla. - Bronnen + Installeer het pakket van de nieuwste versie van + Firefox door het volgende te typen: - Ports + &prompt.root; pkg_add -r firefox - Grote afhankelijkheden - - + Om in plaats hiervan de Extended Support Release (ESR) te + installeren, gebruik: - - - Firefox + &prompt.root; pkg install firefox-esr - gemiddeld + Gelokaliseerde versies zijn beschikbaar in + www/firefox-i18n en + www/firefox-esr-i18n. - zwaar - Gtk+ - - - Opera + De Portscollectie kan in plaats daarvan worden gebruikt + om de gewenste versie van Firefox + vanuit de broncode te compileren. Dit voorbeeld bouwt + www/firefox, waarbij + firefox kan worden vervangen door de ESR of + gelokaliseerde versie om te installeren. - weinig - - licht - - &os; en &linux; versies beschikbaar. De &linux; - versie is afhankelijk van de &linux; binaire - compatibiliteit en - linux-openmotif. - - - - Konqueror - - gemiddeld - - zwaar - - KDE bibliotheken - - - - Chromium - - gemiddeld - - gemiddeld - - Gtk+ - - - - - - - Firefox - - Firefox - - Firefox is een moderne, gratis, - stabiele open-source browser die volledig geporteerd is naar - &os;: het heeft een motor voor HTML-weergave die zich zeer - strikt aan de standaarden houdt, browsen met tabbladen, - blokkeren van pop-ups, uitbreidingen, verbeterde veiligheid, en - meer. Firefox is gebaseerd op de - codebase van Mozilla. - - Installeer het pakket door het volgende te typen: - - &prompt.root; pkg_add -r firefox - - Dit zal de laatste uitgave van Firefox - installeren, als u in plaats hiervan de Extended Support Release (ESR) - van Firefox wilt draaien, gebruik dan: - - &prompt.root; pkg_add -r firefox-esr - - De Portscollectie kan ook gebruikt worden als u liever - vanuit de broncode installeert. - - &prompt.root; cd /usr/ports/www/firefox + &prompt.root; cd /usr/ports/www/firefox &prompt.root; make install clean - Voor Firefox ESR dient - firefox in het vorige commando vervangen te - worden door firefox-esr. - - - + Firefox en &java; plugin - - In deze en de volgende twee secties wordt er vanuit gegaan dat - Firefox reeds geïnstalleerd - is. - + De installatie van + Firefox bevat geen &java; + ondersteuning. Echter, java/icedtea-web + biedt een gratis web browser plugin voor het uitvoeren + van Java applets. Het kan worden geïnstalleerd als een pakket. + Als alternatief compileer de port: - Installeer OpenJDK 6 vanuit - de Ports Collectie door het volgende typen: - - &prompt.root; cd /usr/ports/java/openjdk6 -&prompt.root; make install clean - - Installeer daarna de port java/icedtea-web: - &prompt.root; cd /usr/ports/java/icedtea-web &prompt.root; make install clean - Zorg ervoor dat de standaard configuratieopties voor beide ports - zijn geselecteerd. + Houd de standaard configuratie-opties bij het compileren van de + port. - Start de browser en voer about:plugins in - de locatie balk en druk op Enter. Er zal een - pagina gepresenteerd worden die de geïnstalleerde plugins - toont; de &java; plugin zal nu - getoond moeten worden. + Eenmaal geïnstalleerd Start de browser en voer + about:plugins in de locatie balk en druk op + Enter. Er zal een pagina gepresenteerd worden + die de geïnstalleerde plugins toont; de + &java; plugin zal nu getoond moeten + worden. Als de browser de plugin niet kan vinden, dient elke gebruiker het volgende commando uit te voeren en de browser opnieuw te starten: &prompt.user; ln -s /usr/local/lib/IcedTeaPlugin.so \ $HOME/.mozilla/plugins/ - + - + + Firefox en &adobe; &flash; plugin - Flash + + Flash + De &adobe; &flash; plugin is niet beschikbaar voor &os;. Er is echter wel een softwarelaag (wrapper) om de &linux;-versie - van de plugin te draaien. Deze wrapper ondersteunt ook &adobe; - &acrobat; plugin, &realplayer; plugin en meer. + van de plugin te draaien. Deze wrapper ondersteunt ook plugins + zoals &realplayer;. - Afhankelijk van de versie van &os; die u draait zijn er - verschillende stappen nodig: + Om deze plugin te installeren en in te schakelen deze plug-in, + voeren deze stappen uit: - Op &os; 7.X + Installeer de port www/nspluginwrapper. In verband met + licentie restricties is een pakket niet beschikbaar. Deze port + heeft emulators/linux_base-fc4 nodig. + - Installeer de port www/nspluginwrapper. Deze port heeft - emulators/linux_base-fc4 nodig, - wat een grote port is. - - De volgende stap is om de port www/linux-flashplugin9 te installeren. - Dit zal &flash; 9.X installeren, van deze versie is bekend dat - die correct werkt op &os; 7.X. + + Installeer de port www/linux-c6-flashplugin11. In verband met + licentie restricties is een pakket niet beschikbaar. - Op &os; 8.X of nieuwer + Voordat de plugin voor het eerst wordt gebruikt, moet elke + gebruiker het volgende commando uitvoeren: - Installeer de port www/nspluginwrapper. Deze port heeft - emulators/linux_base-f10 nodig, - wat een grote port is. + &prompt.user; nspluginwrapper -v -a -i - De volgende stap is om de &flash; 11.X vanuit de port - www/linux-f10-flashplugin11 te - installeren. + Wanneer de plugin port is vernieuwd en opnieuw is + geïnstalleerd, moet elke gebruiker het volgende commando + uitvoeren: - Voor deze versie is het nodig om de volgende koppeling aan te - maken: + &prompt.user; nspluginwrapper -v -a -u - &prompt.root; ln -s /usr/local/lib/npapi/linux-f10-flashplugin/libflashplayer.so \ - /usr/local/lib/browser_plugins/ - - De /usr/local/lib/browser_plugins - directory moet handmatig aangemaakt worden als deze nog niet - op het systeem bestaat. + Start dan de browser en voer op de adresbalk + about:plugins in en druk op + Enter. Een pagina met alle geïnstalleerde + plugins wordt nu getoond. + + - Wanneer de juiste &flash; port, afhankelijk van de versie van &os; - die u draait, is geïnstalleerd, moet de plugin door elke gebruiker - worden geïnstalleerd met nspluginwrapper: - - &prompt.user; nspluginwrapper -v -a -i - - Start dan de browser en voer op de adresbalk - about:plugins in en druk op - Enter. Een pagina met alle geïnstalleerde - plugins wordt nu getoond. - - - + Firefox en Swfdec &flash; plugin - Swfdec is de bibliotheek om &flash;-animaties te decoderen - en af te beelden. Swfdec-Mozilla is een plugin voor - Firefox-browsers dat de - Swfdec-bibliotheek gebruikt om SWF-bestanden af te spelen. Er - wordt nog steeds veel aan ontwikkeld. + Swfdec is een decoder en afbeelder + voor &flash;-animaties. Swfdec-Mozilla + is een plugin voor Firefox-browsers dat de + Swfdec-bibliotheek gebruikt om SWF-bestanden af te spelen. - Als u het niet kunt of wilt compileren, kan het pakket vanaf - het netwerk worden geïnstalleerd: + Om het pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r swfdec-plugin + &prompt.root; pkg install swfdec-plugin Als het pakket niet beschikbaar is, kunt u het vanuit de Portscollectie compileren en installeren: &prompt.root; cd /usr/ports/www/swfdec-plugin &prompt.root; make install clean - Herstart hierna uw browser om deze plugin effectief te - maken. + Herstart hierna uw browser om deze plugin effectief te + maken. + Opera - Opera + + Opera + Opera is een volledige en een - standaard volgende browser. Hij wordt standaard geleverd met - een ingebouwde email-client, een nieuwslezer, een IRC client, - een RSS/ATOM feed lezer en nog veel meer. Ondanks dat is - Opera relatief gezien niet zwaar en - erg snel. Hij komt in twee smaken: een &os; versie en een + standaard volgende browser die nog steeds licht en snel is. + Hij wordt standaard geleverd met een ingebouwde email-client, + een nieuwslezer, een IRC client, een RSS/ATOM feed lezer en nog + veel meer. Het is beschikbaar als een &os; versie en een versie die draait onder &linux; emulatie. - De &os; pakketversie van Opera - wordt zo geïnstalleerd: + Dit commando installeert het pakket van de &os; versie van + Opera. Vervang + opera met linux-opera + om in plaats daarvan de &linux; versie te installeren. - &prompt.root; pkg_add -r opera + &prompt.root; pkg install opera - Sommige FTP-sites hebben niet alle pakketten, maar - Operakan worden nog altijd via de - Portscollectie worden verkregen door te typen: + Als alternatief, installeer één van beide versies + via de Ports collectie. Dit voorbeeld compileerd de &os; versie: &prompt.root; cd /usr/ports/www/opera &prompt.root; make install clean De &linux; versie van Opera kan geïnstalleerd worden door bij de bovenstaande voorbeelden linux-opera te gebruiken in plaats van opera. - De &adobe; &flash; plugin is niet beschikbaar voor &os;. Er bestaat - echter een &linux; versie van de plugin. Om deze versie te installeren - moet de port www/linux-f10-flashplugin11 - geïnstalleerd zijn, installeer daarna de port www/opera-linuxplugins: + Om &adobe; &flash; plugin ondersteuning te installeren, compileer + eerst de www/linux-c6-flashplugin11 + port. In verband met licentie restricties is een pakket niet + beschikbaar. Installeer daarna www/opera-linuxplugins. Dit voorbeeld + compileerd beide programma's uit de ports: - &prompt.root; cd /usr/ports/www/linux-f10-flashplugin11 + &prompt.root; cd /usr/ports/www/linux-c6-flashplugin11 &prompt.root; make install clean &prompt.root; cd /usr/ports/www/opera-linuxplugins &prompt.root; make install clean U kunt controleren of de plugin aanwezig is: start uw browser, geef opera:plugins in op de adresbalk en druk op Enter. Er zou een lijst moeten verschijnen met alle huidig beschikbare plugins. Volg de instructies voor Firefox om de &java; plugin te installeren. Konqueror - Konqueror + + Konqueror + - Konqueror is deel van - KDE, maar kan ook buiten - KDE gebruikt worden door x11/kdebase3 te installeren. - Konqueror is meer dan een browser, - het is ook een bestandsbeheerder en multimedia-viewer. + Konqueror is meer dan een browser, + het is ook een bestandsbeheerder en multimedia-viewer. Het is + opgenomen in de x11/kde4-baseapps + pakket of port. - Er is ook een verzameling plugins beschikbaar voor - Konqueror, beschikbaar in misc/konq-plugins. + Konqueror ondersteunt WebKit naast + het eigen KHTML. WebKit is een weergave motor die wordt gebruikt + door vele moderne browsers waaronder Chromium. Installeer om WebKit + met Konqueror op &os; te gebruiken de + www/kwebkitpart pakket of port. Dit voorbeeld + compileerd de port: - Konqueror ondersteunt WebKit naast het - eigen KHTML. WebKit wordt gebruikt door vele moderne browsers waaronder - Chromium. Om WebKit met Konqueror op &os; te - gebruiken: - &prompt.root; cd /usr/ports/www/kwebkitpart &prompt.root; make install clean - Klik vervolgens in Konqueror op - Settings, Configure Konqueror, en - Change KHTML to WebKit. + Om WebKit in te schakelen in + Konqueror, klik op + Settings, Configure Konqueror. + Op de General instellingen pagina, klik op het + drop-down menu naast Default web browser engine + en verander KHTML naar WebKit. Konqueror ondersteunt ook &flash;; een How To gids om ondersteuning voor &flash; in Konqueror te krijgen is beschikbaar op http://freebsd.kde.org/howtos/konqueror-flash.php. Chromium Chromium - Chromium is een open-source + Chromium is een open source browserproject dat er op gericht is om een veiligere, snellere en stabielere surfervaring op te bouwen. Chromium biedt surfen met tabbladen, het blokkeren van pop-ups, uitbreidingen en nog veel meer. Chromium is het open-source project waar de browser Google Chrome op is gebaseerd. Chromium kan als volgt als een pakket worden geïnstalleerd: - &prompt.root; pkg_add -r chromium + &prompt.root; pkg install chromium Als alternatief kan Chromium worden gecompileerd vanuit de broncode door de Portscollectie te gebruiken: &prompt.root; cd /usr/ports/www/chromium &prompt.root; make install clean - Chromium wordt geïnstalleerd als - /usr/local/bin/chrome, niet als + Het uitvoerbare bestand voor Chromium + is /usr/local/bin/chrome, niet /usr/local/bin/chromium. - - - Chromium en &java; plugin + + Chromium en &java; plugin - - Deze sectie neemt aan dat Chromium al - is geïnstalleerd. - + De installatie van Chromium bevat + geen &java; ondersteuning. Volg om &java; plugin ondersteuning te + installeren de instructies in . - Installeer OpenJDK 6 vanuit de - Portscollectie: + Zodra &java; ondersteuning geïnstalleerd is, start + Chromium en geef + about:plugins op in de adresbalk. IcedTea-Web zou + genoemd moeten worden als één van de geïnstalleerde + plugins. - &prompt.root; cd /usr/ports/java/openjdk6 -&prompt.root; make install clean + Als Chromium de plugin IcedTea-Web niet + vermeldt, voer dan de volgende commando's uit en herstart de + browser: - Installeer vervolgens java/icedtea-web vanuit de - Portscollectie: - - &prompt.root; cd /usr/ports/java/icedtea-web -&prompt.root; make install clean - - Start Chromium en geef - about:plugins op in de adresbalk. IcedTea-Web zou - genoemd moeten worden als één van de geïnstalleerde - plugins. - - Als Chromium de plugin IcedTea-Web niet - vermeldt, voer dan de volgende commando's uit en herstart de - browser: - - &prompt.root; mkdir -p /usr/local/share/chromium/plugins + &prompt.root; mkdir -p /usr/local/share/chromium/plugins &prompt.root; ln -s /usr/local/lib/IcedTeaPlugin.so \ /usr/local/share/chromium/plugins/ - + - - Chromium en &adobe; &flash; plugin + + Chromium en &adobe; &flash; plugin - - Deze sectie neemt aan dat Chromium al - is geïnstalleerd. - + Het configureren van Chromium en + &adobe; &flash; lijkt op de instructies in + . Er zou geen verdere configuratie + nodig moeten zijn, aangezien Chromium + sommige plugins van andere browsers kan gebruiken. + + + - Het configureren van Chromium en - &adobe; &flash; lijkt op de instructies voor Firefox. Raadpleeg - die sectie voor gedetailleerdere instructies en het installeren van - &adobe; &flash; op &os;. Er zou geen verdere configuratie nodig - moeten zijn, aangezien Chromium sommige - plugins van andere browsers kan gebruiken. - - + + Productiviteit - - Productiviteit + Als het op productiviteit aankomt, zoeken nieuwe gebruikers + vaak een goed kantoorpakket of een eenvoudig te gebruiken + tekstverwerker. Hoewel sommige bureaubladomgevingen zoals + KDE een kantoorpakket verschaffen, + is er geen standaard produktiviteitspakket. Verschillende office + suites en grafische tekstverwerkers zijn beschikbaar voor &os;, + ongeacht de geïnstalleerde bureaubladomgeving. - Als het op productiviteit aankomt, zoeken nieuwe gebruikers - vaak een goed kantoorpakket of een vriendelijke tekstverwerker. - Hoewel sommige bureaubladomgevingen - zoals KDE reeds een kantoorpakket - verschaffen, is er geen standaard produktiviteitspakket. &os; - kan alles verschaffen wat nodig is, ongeacht de - bureaubladomgeving. + Dit gedeelte laat zien hoe de volgende populaire + productiviteitssoftware te installeren en geeft aan of het + programma hulpbronnen zwaar belast, veel tijd kost om te compileren + uit de ports, of grote afhankelijkheden heeft. - In dit gedeelte worden de onderstaande applicaties beschreven: + + + + + Programma naam + Benodigde hulpbronnen + Installatie uit de Ports + Grote afhankelijkheden + + - - - - - Applicatie + + + Calligra + weinig + zwaar + KDE + - Bronnen + + AbiWord + weinig + licht + Gtk+ of + GNOME + - Ports + + The GIMP + weinig + licht + Gtk+ + - Afhankelijkheden - - + + Apache OpenOffice + veel + erg zwaar + &jdk;, + Mozilla + - - - KOffice + + LibreOffice + enigszins veel + zwaar + Gtk+, of + KDE / GNOME, + of &jdk; + + + + - weinig + + Calligra - zwaar + + Calligra + + + kantoorpakket + Calligra + - KDE - + De KDE bureaubladomgeving omvat een kantoorpakket + dat afzonderlijk van KDE + geïnstalleerd kan worden. + Calligra bevat standaardcomponenten + die kunnen worden gevonden in andere kantoorpakketten. + Words is de + tekstverwerker, Sheets is het + spreadsheetprogramma, Stage beheert + diapresentaties en Karbon wordt + gebruikt voor het opstellen van grafische documenten. - - AbiWord + In &os; kan editors/calligra als een + pakket of port geïnstalleert worden. Om het pakket te + installeren: - weinig + &prompt.root; pkg install calligra - licht + Als het pakket niet beschikbaar is, kan de Portscollectie + gebruiken worden: - Gtk+ of - GNOME - - - - The GIMP - - weinig - - licht - - Gtk+ - - - - Apache OpenOffice - - veel - - erg zwaar - - &jdk;, - Mozilla - - - - LibreOffice - - enigszins veel - - zwaar - - Gtk+, of - KDE / GNOME, - of &jdk; - - - - - - - KOffice - - KOffice - - - kantoorpakket - - KOffice - - - De KDE-gemeenschap heeft zijn bureaubladomgeving met een - kantoorpakket geleverd dat buiten KDE - gebruikt kan worden. Het bevat de vier standaardcomponenten uit - andere kantoorpakketten. KWord is de - tekstverwerker, KSpread is het - spreadsheetprogramma, KPresenter - beheert diapresentaties en Kontour - voorziet in grafische mogelijkheden. - - Voordat de nieuwste KOffice - wordt geïnstalleert, moet er een recente versie van - KDE geïnstalleerd zijn. - - KOffice voor - KDE als pakket installeren gaat met het - volgende commando: - - &prompt.root; pkg_add -r koffice-kde4 - - Als het pakket niet beschikbaar is, kan de Portscollectie - gebruiken worden. Om KOffice voor - KDE4 te installeren: - - &prompt.root; cd /usr/ports/editors/koffice-kde4 + &prompt.root; cd /usr/ports/editors/calligra &prompt.root; make install clean - + - - AbiWord + + AbiWord - AbiWord + + AbiWord + - AbiWord is een vrij - tekstverwerkingsprogramma, ongeveer gelijk aandoet als - µsoft; Word. Het is geschikt om - verslagen, brieven, rapporten, memo's, enzovoort mee te typen. - Het programma is snel, bevat veel mogelijkheden en is - gebruikersvriendelijk. + AbiWord is een vrij + tekstverwerkingsprogramma, dat ongeveer gelijk aandoet als + µsoft; Word. Het programma is snel, + bevat veel mogelijkheden en is gebruikersvriendelijk. - AbiWord kan veel bestandsformaten - importeren en exporteren, waaronder enkele gesloten formaten, - zoals µsoft;'s .doc. + AbiWord kan veel bestandsformaten + importeren en exporteren, waaronder enkele gesloten formaten, + zoals µsoft;'s .rtf. - AbiWord is beschikbaar als pakket - en te installeren met: + Om AbiWord als pakket te + installeren: - &prompt.root; pkg_add -r abiword + &prompt.root; pkg install abiword - Als het pakket niet beschikbaar is, kan het worden - gecompileerd vanuit de Portscollectie. De Portscollectie is - meer recent. Dat kan als volgt: + Als het pakket niet beschikbaar is, kan het worden + gecompileerd vanuit de Portscollectie: - &prompt.root; cd /usr/ports/editors/abiword + &prompt.root; cd /usr/ports/editors/abiword &prompt.root; make install clean - + - - The GIMP + + The GIMP - The - GIMP + + The GIMP + - Voor het bewerken of retoucheren van afbeeldingen is - The GIMP een zeer geavanceerd - afbeeldingenmanipulatieprogramma. Het kan als eenvoudig - tekenprogramma worden gebruikt of als kwalititeitspakket voor - het retoucheren van foto's. Het ondersteunt een groot aantal - plugins en bevat een scripting interface. - The GIMP kan een groot aantal - bestandsformaten lezen en schrijven. Het ondersteunt interfaces - met scanners en tabletten. + Voor het bewerken of retoucheren van afbeeldingen is + The GIMP een zeer geavanceerd + afbeeldingenmanipulatieprogramma. Het kan als eenvoudig + tekenprogramma worden gebruikt of als kwalititeitspakket voor + het retoucheren van foto's. Het ondersteunt een groot aantal + plugins en bevat een scripting interface. + The GIMP kan een groot aantal + bestandsformaten lezen en schrijven. Het ondersteunt interfaces + met scanners en tabletten. - Het pakket is te installeren met: + Het pakket is te installeren met: - &prompt.root; pkg_add -r gimp + &prompt.root; pkg install gimp - Als een FTP-site dit pakket niet heeft, kan de - Portscollectie gebruikt worden. De graphics map van - de Portscollectie bevat ook - The GIMP Manual. Die kan zo - geïnstalleerd worden: + Als het pakket niet beschikbaar is, kan het worden + gecompileerd vanuit de Portscollectie: - &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/gimp -&prompt.root; make install clean -&prompt.root; cd /usr/ports/graphics/gimp-manual-pdf + &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/gimp &prompt.root; make install clean - - De graphics - map van de Portscollectie bevat de ontwikkelversie van - The GIMP in graphics/gimp-devel. Een HTML-versie - van The GIMP Manual staan in - graphics/gimp-manual-html. - - + De grafische categorie (freebsd.org/ports/graphics.html) + van de Portscollectie bevat ook verschillende + GIMP gerelateerde plugins, hulp bestanden, + en gebruikers handleidingen. - - Apache OpenOffice + - Apache OpenOffice + + Apache OpenOffice - - kantoorpakket + + + Apache OpenOffice + + + + kantoorpakket + + Apache OpenOffice + + - Apache OpenOffice - + Apache OpenOffice is een open + broncode kantoorproductiviteitspakket die ontwikkeld wordt onder + de vleugels van de Apache Software Foundation's Incubator. Het + bevat alle toepassingen die men in een compleet + kantoorproductiviteitspakket vind: een tekstverwerker, een + spreadsheet, een presentatiebeheerder en een tekenprogramma. De + gebruikersinterface is vrijwel gelijk aan die van andere + kantoorpakketten en het kan diverse populaire bestandsformaten + in- en uitvoeren. Het is beschikbaar in een aantal + verschillende talen en internationalisatie is uitgebreid + tot interfaces, spellingcontrole, en woordenboeken. - Op 1 juni 2011 doneerde Oracle Corporation de codebasis van - OpenOffice.org aan de Apache Software - Foundation. OpenOffice.org staat nu bekend - als Apache OpenOffice en wordt ontwikkeld - onder de vleugels van de Incubator van de Apache Software - Foundation. + De tekstverwerker van + Apache OpenOffice gebruikt een eigen + XML-bestandsformaat voor overdraagbaarheid en flexibiliteit. + Het spreadsheetprogramma bevat een macrotaal en kan gekoppeld + worden aan externe databases. + Apache OpenOffice is stabiel en draait + zonder aanpassingen op &windows;, &solaris;, Linux, &os; en + &macos; X. Meer informatie over + Apache OpenOffice staat op de openOffice.org. + Voor specifieke &os; informatie bekijk porting.openoffice.org/freebsd/. - Apache OpenOffice bevat alle - noodzakelijke applicaties in een compleet - kantoorproductiviteitspakket: een tekstverwerker, een - spreadsheet, een presentatiebeheerder en een tekenprogramma. De - gebruikersinterface is vrijwel gelijk aan die van andere - kantoorpakketten en het kan veel populaire bestandsformaten - in- en uitvoeren. Het is beschikbaar in een aantal - verschillende talen — internationalisatie is uitgebreid - tot interfaces, spellingcontrole, en woordenboeken. + Om Apache OpenOffice te + installeren: - De tekstverwerker van - Apache OpenOffice gebruikt een eigen - XML-bestandsformaat voor overdraagbaarheid en flexibiliteit. - Het spreadsheetprogramma bevat een macrotaal en kan gekoppeld - worden aan externe databases. - Apache OpenOffice is stabiel en draait - zonder aanpassingen op &windows;, &solaris;, Linux, &os; en - &macos; X. Meer informatie over - Apache OpenOffice staat op de Apache OpenOffice - website. Voor specifieke &os; informatie en om - direct pakketten te downloaden is er de website van het &os; - Apache OpenOffice Porting Team. + &prompt.root; pkg install apache-openoffice - Om Apache OpenOffice te - installeren: + Als het pakket geïnstalleerd is, start dan met het + volgende commando Apache OpenOffice: - &prompt.root; pkg_add -r apache-openoffice + &prompt.user; openoffice-X.Y.Z - - Dit hoort te werken als er een -RELEASE versie van &os; - wordt gedraaid. In andere gevallen is het verstandig om te - kijken op de website van het &os; Apache OpenOffice Porting Team - en het juiste pakket met &man.pkg.add.1; te downloaden en te - installeren. Zowel de huidige release als de ontwikkelversie - kunnen op die locatie gedownload worden. - - - Als het pakket geïnstalleerd is, start dan met het - volgende commando Apache OpenOffice: - - &prompt.user; openoffice-X.Y.Z - - waarbij X.Y.Z het versienummer van de - geïnstalleerde Apache OpenOffice is, - bijvoorbeeld 3.4.0. - - - Tijdens de eerste keer starten worden er een aantal vragen + waarbij X.Y.Z het versienummer is + van de geïnstalleerde Apache OpenOffice. + Tijdens de eerste keer starten worden er een aantal vragen gesteld en wordt de map .openoffice.org in de thuismap van de aangemelde gebruiker gemaakt. - - Als de Apache OpenOffice pakketten - niet beschikbaar zijn, kan het uit de ports gecompileerd worden. - Hiervoor is veel schijfruimte en tijd nodig: + Als de Apache OpenOffice pakketten + niet beschikbaar zijn, kan het uit de ports gecompileerd worden. + Hiervoor is veel schijfruimte en tijd nodig: - &prompt.root; cd /usr/ports/editors/openoffice-3 + &prompt.root; cd /usr/ports/editors/openoffice-4 &prompt.root; make install clean - - Vervang om een gelokaliseerde versie te bouwen de - voorgaande commandoregel door de volgende: + + Vervang om een gelokaliseerde versie te bouwen de + voorgaande commandoregel door de volgende: - &prompt.root; make LOCALIZED_LANG=uw_taal install clean + &prompt.root; make LOCALIZED_LANG=uw_taal install clean - Vervang taal door de juiste + Vervang uw_taal door de juiste ISO-taalcode. Een lijst met ondersteunde taalcodes is beschikbaar in het bestand files/Makefile.localized in de map van de port. - - Start hierna Apache OpenOffice - met: - - &prompt.user; openoffice-X.Y.Z - - waarbij X.Y.Z het versienummer van de - geïnstalleerde Apache OpenOffice is, - bijvoorbeeld 3.4.0. LibreOffice LibreOffice - kantoorpakketten - LibreOffice LibreOffice is een gratis kantoorpakket - ontwikkeld door The Document - Foundation en is compatibel met andere grote kantoorpakketten - en is beschikbaar op meerdere platforms. Het is een afsplitsing van + ontwikkeld door documentfoundation.org. + Het is compatibel met andere grote kantoorpakketten en is beschikbaar + op meerdere platforms. Het is een afsplitsing van OpenOffice.org onder een nieuw merk en bevat alle verwachte toepassingen van een compleet kantoorpakket: een tekstverwerker, een spreadsheet, een presentatiebeheerder, een tekenprogramma, een databasebeheerprogramma, en een programma om wiskundige formules te bewerken. Het is beschikbaar in een aantal verschillende talen — internationalisatie heeft zich uitgebreid naar interfaces, spellingcheckers en woordenboeken. De tekstverwerker van LibreOffice gebruikt een eigen XML-bestandsformaat voor verhoogde portabiliteit en flexibiliteit. Het spreadsheetprogramma bevat een macrotaal en kan met externe databases gebruikt worden. - LibreOffice is reeds stabiel en draait op + LibreOffice is stabiel en draait op &windows;, Linux, &os;, en &macos; X. Meer informatie over - LibreOffice is te vinden op de - website van - LibreOffice. + LibreOffice is te vinden op de libreoffice.org. - Om LibreOffice als een pakket te - installeren: + Om de engelse versie van LibreOffice + als een pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r libreoffice + &prompt.root; pkg install libreoffice - - Dit zou moeten werken met een -RELEASE-versie van &os;. - + De categorie editors (freebsd.org/ports/editors.html) + van de Portscollectie bevat verschillende lokalisaties voor + LibreOffice. Vervang bij het installeren + van een gelokaliseerd pakket libreoffice met de + naam van het gelokaliseerde pakket. Als het pakket is geïnstalleerd, dient de volgende opdracht gebruikt te worden om LibreOffice te draaien: &prompt.user; libreoffice - - Tijdens de eerste keer draaien worden u wat vragen gesteld en - wordt er een map .libreoffice - aangemaakt in uw thuismap. - + Tijdens de eerste keer draaien worden u wat vragen gesteld en + wordt er een map .libreoffice + aangemaakt in uw thuismap. - Als er geen pakket voor LibreOffice - beschikbaar is, heeft u nog altijd de optie om de port te compileren. - Denk er echter aan dat dit veel schijfruimte en redelijk veel - tijd kost. + Als het gewenste pakket voor LibreOffice + niet beschikbaar is, heeft u nog altijd de optie om de port te + compileren. Denk er echter aan dat dit veel schijfruimte en redelijk + veel tijd kost. &prompt.root; cd /usr/ports/editors/libreoffice &prompt.root; make install clean - Als u een gelokaliseerde versie wilt bouwen, dient u de vorige - opdracht door het volgende te vervangen: - - &prompt.root; make LOCALIZED_LANG=uw_taal install clean - - U dient uw_taal te vervangen door de - juiste ISO-taalcode. Een lijst met ondersteunde talen is beschikbaar - in het doel pre-fetch van de - Makefile van de port. + Als u een gelokaliseerde versie wilt bouwen, + cd naar de port map van de + gewenste taal. Een lijst met ondersteunde talen is beschikbaar + in de categgorie editors (freebsd.org/ports/editors.html) + van de Portscollection. - - Wanneer dit is gedaan, kan LibreOffice - gestart worden met deze opdracht: - - &prompt.user; libreoffice Documentviewers Sommige nieuwe documentformaten hebben aan populariteit gewonnen sinds de komst van &unix;; het kan zijn dat de - standaardviewers die ze vereisen niet in het basissysteem zitten. + viewers die ze vereisen niet in het basissysteem zitten. In dit gedeelte wordt aangegeven hoe zulke viewers geïnstalleerd kunnen worden. - Dit gedeelte behandelt de onderstaande applicaties: - - Applicatie - - Bronnen - - Ports - - Afhankelijkheden + Programma naam + Benodigde hulpbronnen + Installatie uit de Ports + Grote afhankelijkheden - &acrobat.reader; - + Xpdf weinig - licht - - &linux; binaire compatibiliteit + FreeType gv - weinig - licht - Xaw3d - Xpdf - + GQview weinig - licht - - FreeType + Gtk+ of + GNOME - GQview - + ePDFVview weinig - licht + Gtk+ + - Gtk+ of - GNOME + + Okular + weinig + zwaar + KDE - &acrobat.reader; + Xpdf - &acrobat.reader; - + Xpdf + + PDF - bekijken - Documenten worden vaak als PDF-bestanden, Portable - Document Format, verspreid. Een van de aanbevolen - viewers voor dit bestandstype is - &acrobat.reader; dat Adobe voor - &linux; heeft uitgegeven. Omdat &os; &linux; binaries kan - draaien, is het ook beschikbaar voor &os;. + Voor gebruikers die een kleine &os; PDF-viewer preferen, + biedt Xpdf een efficiënte en + lichtgewicht PDF-viewer welke weinig bronnen nodig heeft. + Het gebruikt de standaard X-fonts en is niet afhankelijk van + extra toolkits. - Om &acrobat.reader; 8 te - installeren uit de Portscollectie: + Xpdf is als pakket te + installeren: - &prompt.root; cd /usr/ports/print/acroread8 - &prompt.root; make install clean + &prompt.root; pkg install xpdf - Vanwege de licentie is een pakket niet beschikbaar. + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: + + &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/xpdf +&prompt.root; make install clean + + Als de installatie voltooid is, kan + Xpdf gestart worden en het menu kan + met de rechtermuisknop geactiveerd worden. gv - gv + + gv + PDF - bekijken - - &postscript; - + Postscript bekijken gv is een &postscript; en PDF - viewer. Het is gebaseerd op - ghostview maar heeft een - vriendelijker uiterlijk dankzij de - Xaw3d bibliotheek. Het is snel en - heeft mogelijkheden, zoals oriëntatie, papiergrootte, - schalen en anti-aliassen. Bijna elke bewerking kan met het - toetsenbord of de muis worden gedaan. + viewer. Het is gebaseerd op ghostview + maar heeft een mooier uiterlijk aangezien het berust op de + Xaw3d widget toolkit. + gv heeft vele configureerbare mogelijkheden, + zoals oriëntatie, papiergrootte, schalen en anti-aliassen. + Bijna elke bewerking kan met het toetsenbord of de muis worden + gedaan. gv is als pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r gv + &prompt.root; pkg install gv - Of uit de Portscollectie: + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: &prompt.root; cd /usr/ports/print/gv &prompt.root; make install clean - Xpdf + GQview - Xpdf + + GQview + + GQview is een + afbeeldingenbeheerder. Een bestand kan met één + klik bekeken worden, er kan een externe editor opgestart worden + en er kunnen thumbnail-voorbeelden gemaakt worden. Het bevat ook + een diapresentatie-modus en enkele standaard bestandsoperaties, + er kunnen eenvoudig afbeeldingsverzamelingen beheerd worden + en duplicaten gevonden worden. + GQview kan het complete scherm + gebruiken en ondersteunt meerdere talen. + + GQview is als pakket te + installeren: + + &prompt.root; pkg install gqview + + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: + + &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/gqview +&prompt.root; make install clean + + + + ePDFView + + ePDFView + + PDF - bekijken - Xpdf een efficiënte - lichtgewicht PDF-viewer voor &os;. Het heeft erg weinig bronnen - nodig en is zeer stabiel. Het gebruikt de standaard X-fonts en - is niet afhankelijk van &motif; of - andere X-toolkits. + ePDFView is een lichtgewicht + PDF document viewer die alleen gebruik maakt + van de Gtk+ en + Poppler bibliotheken. Het is op dit + moment in ontwikkeling, maar opent nu al de meeste + PDF bestanden (zelfs gecodeerd), slaat kopieen van + documenten op en heeft ondersteuning voor het printen met behulp + CUPS. - Xpdf is als pakket te + ePDFView is als pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r xpdf + &prompt.root; pkg install epdfview - Of uit de Portscollectie: + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: - &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/xpdf + &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/epdfview &prompt.root; make install clean - - Als de installatie voltooid is, kan - Xpdf gestart worden en het menu kan - met de rechtermuisknop geactiveerd worden. - GQview + Okular - GQview + + Okular + + + PDF + bekijken + - GQview is een - afbeeldingenbeheerder. Een bestand kan met één - klik bekeken worden, er kan een externe editor opgestart worden - er kunnen thumbnail-voorbeelden gemaakt worden en nog veel meer. - Het bevat ook een diapresentatie-modus en enkele standaard - bestandsoperaties. Er kunnen afbeeldingsverzamelingen beheerd - worden en eenvoudig duplicaten gevonden worden. - GQview kan het complete scherm - gebruiken en ondersteunt meerdere talen. + Okular is een universele document + viewer op basis van KPDF voor + KDE. Het kan vele documenten formaten + openen, inclusief PDF, &postscript;, DjVu, + CHM, XPS, en + ePub. - GQview is als pakket te + Okular is als pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r gqview + &prompt.root; pkg install okular - Of uit de Portscollectie: + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: - &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/gqview + &prompt.root; cd /usr/ports/graphics/okular &prompt.root; make install clean Financiën Om financiën via het &os; bureaublad te beheren zijn er krachtige en gemakkelijk te gebruiken applicaties om te installeren. Sommige zijn compatibel met wijdverbreide bestandsformaten, zoals de formaten gebruikt door Quicken en - Excel om documenten op te slaan. + Excel. Dit gedeelte behandelt deze programma's: - Applicatie - - Bronnen - - Ports - - Afhankelijkheden + Programma naam + Benodigde hulpbronnen + Installatie uit de Ports + Grote afhankelijkheden GnuCash - weinig - zwaar - GNOME Gnumeric - weinig - zwaar - GNOME - Abacus - - weinig - - licht - - Tcl/Tk - - - KMyMoney - weinig - zwaar - KDE GnuCash - GnuCash + + GnuCash + GnuCash is onderdeel van GNOME dat gebruikersvriendelijke en krachtige applicaties aan eindgebruikers wil leveren. Met GnuCash kunnen inkomsten en uitgaven, bankrekeningen en voorraden bijgehouden worden. Het bevat een intuïtieve interface terwijl het erg professioneel blijft. GnuCash levert een slim kasboek, een hiërarchisch systeem van rekeningen, en veel toetsenbordversnellers en auto-invul mogelijkheden. Het kan een transactie splitsen in meer gedetailleerde stukken. GnuCash kan Quicken QIF-bestanden invoeren en samenvoegen. Het kan ook met de meeste internationale datum- en valutaformaten omgaan. GnuCash is als pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r gnucash + &prompt.root; pkg install gnucash - Of uit de Portscollectie: + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: &prompt.root; cd /usr/ports/finance/gnucash &prompt.root; make install clean Gnumeric - Gnumeric - + Gnumeric + + spreadsheet - Gnumeric Gnumeric is een - spreadsheetprogramma uit de GNOME - bureaubladomgeving. Het maakt gebruikt van + spreadsheetprogramma ontwikkeld door de GNOME + gemeenschap. Het maakt gebruikt van auto-invullen afhankelijk van het celformaat. Het kan bestanden in een aantal populaire formaten zoals Excel, Lotus 1-2-3 en - Quattro Pro inlezen. - Gnumeric ondersteunt grafieken door - middel van het grafiekprogramma math/guppi. Het heeft een groot + Quattro Pro inlezen. Het heeft een groot aantal ingebouwde functies en kent gebruikelijke celformaten als nummer, valuta, datum, tijd en veel meer. Gnumeric is als pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r gnumeric + &prompt.root; pkg install gnumeric - Of uit de Portscollectie: + Gebruik indien het pakket niet beschikbaar is de + Portscollectie: &prompt.root; cd /usr/ports/math/gnumeric &prompt.root; make install clean - Abacus + KMyMoney - Abacus - - spreadsheet - - Abacus + KMyMoney - Abacus is een kleine en - gemakkelijk te gebruiken spreadsheetprogramma. Het bevat veel - ingebouwde functies die nuttig zijn in verschillende domeinen - zoals statistiek, financiën, en wiskunde. Het kan - Excel-bestanden lezen en schrijven. - Abacus kan &postscript; - uitvoer produceren. - - Abacus is als pakket te - installeren: - - &prompt.root; pkg_add -r abacus - - Of uit de Portscollectie: - - &prompt.root; cd /usr/ports/deskutils/abacus -&prompt.root; make install clean - - - - KMyMoney - - KMyMoney - spreadsheet - KMyMoney KMyMoney is een persoonlijke - financiële beheerder gebouwd voor - KDE. + financiële beheerder gebouwd door de + KDE gemeenschap. KMyMoney poogt om alle belangrijke eigenschappen die in commerciële persoonlijke - financiële beheerders zitten te bieden en te integreren. + financiële beheerders zitten te bieden. Gebruiksgemak en degelijke dubbele accounting zijn eigenschappen die worden benadrukt. KMyMoney - importeert vanuit standaard Quicken Interchange Format (QIF) + importeert vanuit standaard Quicken QIF bestanden, houdt investeringen bij, kan met meerdere - munteenheden overweg, en biedt een waaier aan rapporten. - Mogelijkheden om OFX te importeren zijn via een aparte plugin - beschikbaar. + munteenheden overweg, en biedt een waaier aan rapporten. Om KMyMoney als een pakket te installeren: - &prompt.root; pkg_add -r kmymoney2 + &prompt.root; pkg install kmymoney-kde4 Als het pakket niet beschikbaar is, kan de Portscollectie gebruikt worden: - &prompt.root; cd /usr/ports/finance/kmymoney2 + &prompt.root; cd /usr/ports/finance/kmymoney-kde4 &prompt.root; make install clean - - - - Samenvatting - - Hoewel &os; populair is bij ISP's om zijn prestaties en - stabiliteit, is het behoorlijk klaar voor dagelijks gebruik als - een bureaublad. Met enkele duizenden applicaties als pakketten of ports, is een perfect - bureaublad te bouwen dat aan alle noden voldoet. - - Nu volgt nog een overzicht van alle bureaubladapplicaties die - in dit hoofdstuk zijn behandeld: - - - - - - Applicatie - - Package - - Port - - - - - - Opera - - linux-opera - - www/linux-opera - - - - Firefox - - firefox - - www/firefox - - - - Chromium - - chromium - - www/chromium - - - - KOffice - - koffice-kde4 - - editors/koffice-kde4 - - - - AbiWord - - abiword - - editors/abiword - - - - The GIMP - - gimp - - graphics/gimp - - - - Apache OpenOffice - - openoffice - - editors/openoffice-3 - - - - LibreOffice - - libreoffice - - editors/libreoffice - - - - &acrobat.reader; - - acroread - - print/acroread8 - - - - gv - - gv - - print/gv - - - - Xpdf - - xpdf - - graphics/xpdf - - - - GQview - - gqview - - graphics/gqview - - - - GnuCash - - gnucash - - finance/gnucash - - - - Gnumeric - - gnumeric - - math/gnumeric - - - - Abacus - - abacus - - deskutils/abacus - - - - KMyMoney - - kmymoney2 - - finance/kmymoney2 - - - - Index: translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/eresources/chapter.xml =================================================================== --- translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/eresources/chapter.xml (revision 47811) +++ translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/eresources/chapter.xml (revision 47812) @@ -1,2442 +1,2422 @@ - + + Bronnen op Internet Door de snelle ontwikkeling van &os; zijn gedrukte media niet zo praktisch om de laatste ontwikkelingen te volgen. Elektronische bronnen zijn de beste, en vaak de enige, om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen. Omdat &os; draait op de inzet van vrijwilligers, is de gebruikersgemeenschap vaak een soort technische ondersteuningsgroep, die heeft ontdekt dat email, webfora, en USENET de meeste effectieve manieren zijn om de gebruikersgemeenschap te bereiken. Hieronder staan de meest belangrijke contactmogelijkheden met de &os; gebruikersgemeenschap beschreven. Mochten er andere bronnen zijn die hier niet beschreven zijn, laat die dan weten aan de &a.doc;, zodat ze hier ook beschreven kunnen worden. + + Websites + + + + De + &os; Forums bieden een webgebaseerd discussieforum + voor &os; vragen en technische discussie. + + + + Planet + &os; biedt een aggregatie-feed van tientallen blogs + geschreven door &os; ontwikkelaars. Vele ontwikkelaars gebruiken + om snelle notities te posten over waar ze mee bezig zijn, nieuwe + patches en andere werken in uitvoering. + + + + The BSDConferences + YouTube-kanaal biedt een collectie van hoge + kwaliteit video's van BSD conferenties over de hele wereld. + Dit is een geweldige manier om te kijken naar belangrijke + ontwikkelaars die presentaties geven over nieuw werk in &os;. + + + + Mailinglijsten De mailinglijsten zijn de meest directe manier om vragen te stellen aan of een technische discussie te beginnen met een geconcentreerd &os;-publiek. Er is een grote verscheidenheid aan lijsten met betrekking tot verschillende &os;-onderwerpen. Door uw vragen aan de meest geschikte mailinglijst te stellen bent u ongetwijfeld verzekerd van een sneller en accurater antwoord. De doelstellingen van de verschillende lijsten staan onderaan dit document. Lees alstublieft de doelstellingen alvorens lid te worden of mail te sturen. De meeste leden ontvangen tegenwoordig vaak honderden &os;-gerelateerde berichten per dag, en door de doelstellingen en gebruiksregels op te stellen wordt gestreefd om zo min mogelijk ruis op de lijn te krijgen. Door de voorgaande adviezen te negeren zouden de mailinglijsten op termijn falen als een effectief communicatiemedium over het project. Als u wilt testen of u naar de &os; lijsten email kunt versturen, stuur dan een bericht naar &a.test.name;. Stuur alstublieft geen testberichten naar andere lijsten. Bij twijfel over naar welke lijst te posten, kan de pagina Hoe de beste resultaten uit de &os;-vragen mailinglijst te halen wellicht helpen. Alvorens naar enige lijst te posten, is het verstandig te leren hoe de mailinglijsten het beste gebruikt kunnen worden. Hoe bijvoorbeeld zich vaak herhalende discussies voorkomen kunnen worden door het document Veel Gestelde Mailinglijstvragen (FAQ) te lezen. Voor alle mailinglijsten worden archieven bijgehouden die doorzocht kunnen worden op de &os; World Wide Web server. De met sleutelwoorden te doorzoeken archieven bieden een voortreffelijke methode om antwoorden te vinden op vaak gestelde vragen en horen geraadpleegd te worden voordat er vragen op een lijst worden gesteld. Merk op dat dit ook betekent dat berichten die naar de mailinglijsten van &os; worden verzonden tot in de oneindigheid worden gearchiveerd. Overweeg, wanneer het beschermen van privacy belangrijk is, om een tweede emailadres dat weggegooid kan worden te gebruiken en om alleen publieke informatie te posten. Lijstsamenvatting Algemene lijsten: De volgende zijn algemene lijsten waarop vrijelijk (en aangemoedigd) geabonneerd kan worden: Lijst - Doel &a.advocacy.name; - &os; Evangelisatie &a.announce.name; - Belangrijke gebeurtenissen en projectdoelen (gemodereerd) &a.arch.name; - Architectuur en ontwerp discussies &a.bugbusters.name; - Discussie over het onderhoud van de &os; probleemrapportendatabase en aanverwante zaken &a.bugs.name; - Bugbeschrijvingen &a.chat.name; - Niet-technische onderwerpen met betrekking tot de &os;-gemeenschap &a.chromium.name; - &os; specifieke Chromium problemen &a.current.name; - Discussie over het gebruik van &os.current; &a.isp.name; - Zaken voor Internet Service Providers die &os; gebruiken &a.jobs.name; - Werk en mogelijkheden voor het geven van advies met betrekking tot &os; &a.questions.name; - Gebruikersvragen en technische ondersteuning &a.security-notifications.name; - Beveiligingswaarschuwingen (gemodereerd) &a.stable.name; - Discussies over het gebruik van &os.stable; &a.test.name; - Hier kunnen testberichten heengestuurd worden in plaats van naar de eigenlijke lijsten Technische lijsten: De volgende lijsten zijn voor technische discussie. Het is van belang de doelstellingen te lezen alvorens lid te worden of mail te sturen omdat de richlijnen voor het gebruik en de inhoud erg strikt zijn. Lijst - Doel &a.acpi.name; - Ontwikkeling van ACPI en energiebeheer &a.afs.name; - Porten van AFS naar &os; &a.aic7xxx.name; - Ontwikkeling van stuurprogramma's voor de &adaptec; AIC 7xxx &a.amd64.name; - Porten van &os; naar AMD64-systemen (gemodereerd) &a.apache.name; - Discussie over ports met betrekking tot Apache &a.arm.name; - Porten van &os; naar &arm;-processors &a.atm.name; - Het gebruik van ATM-netwerken met &os; &a.bluetooth.name; - &bluetooth; technologie gebruiken in &os; - &a.cluster.name; - - &os; gebruiken in een geclusterde omgeving + &a.cloud.name; + &os; op cloud platforms (EC2, GCE, Azure, etc.) - &a.cvsweb.name; - - CVSweb onderhoud + &a.cluster.name; + &os; gebruiken in een geclusterde omgeving &a.database.name; - Discussie over het gebruik en de ontwikkeling van databases met &os; &a.desktop.name; - &os; gebruiken op en verbeteren voor bureaubladen &a.doc.name; - Het maken van &os;-gerelateerde documenten &a.drivers.name; - Apparaatstuurprogramma's schrijven voor &os; &a.dtrace.name; - DTrace op &os; gebruiken en ontwikkelen &a.eclipse.name; - Gebruikers van Eclipse IDE, hulpprogramma's, cliëntapplicaties en ports - &a.eol.name; + &a.embedded.name; + &os; gebruiken in embedded applicaties. + + + &a.eol.name; Ondersteuning voor &os;-gerelateerde software welke niet langer ondersteund worden door het &os;-project. - &a.embedded.name; - - &os; gebruiken in embedded applicaties. - - - &a.emulation.name; - Emulatie van andere systemen zoals &linux;, &ms-dos;, en &windows; - &a.firewire.name; + &a.enlightenment.name; + Porting Enlightenment + en Enlightenment + applicaties + + + &a.firewire.name; &os; &firewire; (iLink, IEEE 1394) technische - discussie + applicaties - &a.fs.name; + &a.fortran.name; + Fortan op &os; + + + &a.fs.name; Bestandssystemen - &a.gecko.name; + &a.games.name; + Ondersteuning voor spellen op &os; + + + &a.gecko.name; Discussies over de Gecko Rendering Engine &a.geom.name; - GEOM-specifieke discussies en implementaties - &a.gnome.name; + &a.git.name; + Bespreking van git gebruik in het &os; project + + + &a.gnome.name; Porten van GNOME en GNOME applicaties &a.hackers.name; - Algemene technische discussies &a.hardware.name; - Algemene discussies over hardware voor het draaien van &os; &a.i18n.name; - &os; Internationalisatie &a.ia32.name; - &os; op het IA-32 (&intel; x86) platform &a.ia64.name; - Porten van &os; naar &intel;'s IA64 systemen &a.infiniband.name; - Infiniband op &os; &a.ipfw.name; - Technische discussie over het herontwerp van de IP-firewallcode &a.isdn.name; - ISDN-ontwikkelaars &a.jail.name; - Discussies over de &man.jail.8;-faciliteiten. &a.java.name; - &java; ontwikkelaars en mensen die &jdk;s porten naar &os; - &a.kde.name; - - Porten van KDE en - KDE applicaties - - - &a.lfs.name; - Porten van LFS naar &os; &a.mips.name; - Porten van &os; naar &mips; &a.mobile.name; - Discussie over mobiel computeren &a.mono.name; - Mono en C# applicaties op &os; - &a.mozilla.name; - - Porten van Mozilla naar - &os; - - - &a.multimedia.name; - Multimedia-applicaties &a.newbus.name; - Technische discussies over busarchitecturen &a.net.name; - Discussies over netwerken en TCP/IP-broncode &a.numerics.name; - Discussies over implementaties van hoge kwaliteit van functies in libm &a.office.name; - Kantoortoepassingen op &os; &a.performance.name; - Optimalisatie van prestaties voor installaties met hoge prestaties en/of load &a.perl.name; - Onderhoud van een aantal ports met betrekking tot Perl &a.pf.name; - Discussies en vragen voor het pakketfilter firewallsysteem - &a.platforms.name; + &a.pkg.name; + Discussie over binaire pakket management en pakket + gereedschappen + + + &a.pkg-fallout.name; + Fallout logs van pakket bouwen + + + + &a.platforms.name; Ports naar niet &intel;-architectuurplatformen &a.ports.name; - Discussie over de Portscollectie &a.ports-announce.name; - Belangrijk nieuws en belangrijke instructies over de Portscollectie (gemodereerd) &a.ports-bugs.name; - Discussie over bugs in ports en PR's &a.ppc.name; - Porten van &os; naar de &powerpc; &a.proliant.name; - Technische discussie over &os; op HP Proliant serverplatforms &a.python.name; - &os;-specifieke zaken over Python - &a.realtime.name; - - Ontwikkeling van realtime-uitbreidingen voor - &os; - - - &a.rc.name; - Discussie over het rc.d-systeem en de ontwikkeling daarvan - &a.ruby.name; + &a.realtime.name; + Ontwikkeling van realtime-uitbreidingen voor + &os; + + + &a.ruby.name; &os;-specifieke discussies over Ruby &a.scsi.name; - Het SCSI-subsysteem &a.security.name; - Beveiligingsonderwerpen betreffende &os; &a.small.name; - &os; gebruiken in embedded toepassingen, verouderd, gebruik in plaats hiervan &a.embedded.name; &a.snapshots.name; - Aankondigingen van ontwikkel-snapshots van &os; &a.sparc.name; - Porten van &os; naar op &sparc; gebaseerde systemen &a.standards.name; - Volgen van de C99- en de &posix; standaarden door &os; &a.sysinstall.name; - Ontwikkeling van &man.sysinstall.8; &a.tcltk.name; - &os;-specifieke discussies over Tcl/Tk &a.testing.name; - Testen op &os; &a.tex.name; TeX en haar toepassingen op &os; overzetten &a.threads.name; - Threading in &os; &a.tilera.name; - &os; porteren naar de Tilera CPU-familie &a.tokenring.name; - Ondersteuning voor Token Ring in &os; &a.toolchain.name; - Onderhoud van de ingebouwde toolchain van &os; - &a.usb.name; + &a.translators.name; + Het vertalen van &os; documenten en programma's + + + &a.transport.name; + Discussies over vervoer niveau netwerkprotocollen + in &os; + + + + &a.usb.name; Discussie over &os;-ondersteuning voor USB &a.virtualization.name; - Discussies over verscheidene virtualisatietechnieken ondersteund door &os; &a.vuxml.name; - Discussie over VuXML-infrastructuur &a.x11.name; - Onderhoud en ondersteuning voor X11 op &os; &a.xen.name; - Discussies over het overbrengen van &os; naar &xen; — implementatie en gebruik &a.xfce.name; - Overbrengen en onderhouden van XFCE voor &os; &a.zope.name; Zope voor &os; — overbrengen en onderhouden Beperkte lijsten: De volgende lijsten zijn voor meer gespecialiseerd publiek en algemene gebruikers hebben er waarschijnlijk niets aan. Het is verstandig om eerst naam te maken in de technische lijsten alvorens lid te worden van een van de onderstaande beperkte lijsten, zodat de gebruiken op die lijst bekend zijn. Lijst - Doel &a.hubs.name; - Mensen die mirrorsites draaien (infrastructurele ondersteuning) &a.usergroups.name; - Gebruikersgroepcoördinatie &a.wip-status.name; - &os; Werk-In-Uitvoering status &a.wireless.name; - Discussies over de ontwikkeling van de 802.11-stack, gereedschappen en stuurprogramma's. Verkorte versie van lijsten (digest): Alle hierboven beschreven lijsten zijn beschikbaar in verkorte vorm. Na het lid worden van een lijst zijn de digest opties te wijzigen bij de accountopties. SVN-lijsten: De volgende lijsten zijn voor mensen met interesse in het zien van logboekberichten voor wijzigingen in verschillende onderdelen van de broncodeboom. Het zijn Alleen-lezen-lijsten waar geen email heen gezonden hoort te worden. Lijst - Broncodegebied - Broncodebeschrijving &a.svn-doc-all.name; - /usr/doc - Alle wijzigingen aan het doc-Subversion-reservoir (behalve user, projects en translations) &a.svn-doc-head.name; - /usr/doc - Alle wijzigingen aan de tak head van het doc-Subversion-reservoir &a.svn-doc-projects.name; - /usr/doc/projects - Alle wijzigingen in het projects-gebied van het doc-Subversion-reservoir &a.svn-doc-svnadmin.name; - /usr/doc - Alle wijzigingen aan de administratieve scripts, haken en andere configuratiegegevens van het doc-Subversion-reservoir &a.svn-ports-all.name; - /usr/ports - Alle wijzigingen aan het ports-Subversion-reservoir &a.svn-ports-head.name; - /usr/ports - Alle wijzigingen aan de tak head van het ports-Subversion-reservoir &a.svn-ports-svnadmin.name; - /usr/ports - Alle wijzigingen aan de administratieve scripts, haken en andere configuratiegegevens van het ports-Subversion-reservoir &a.svn-src-all.name; - /usr/src - Alle wijzigingen in het src-Subversion-repository (behalve user en projects) &a.svn-src-head.name; - /usr/src - Alle wijzigingen aan de head-tak van het src-Subversion-repository (de tak &os;-CURRENT) &a.svn-src-projects.name; - /usr/projects - Alle wijzigingen aan het gebied projects van het src-Subversion-repository &a.svn-src-release.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan het gebied releases van het src-Subversion-repository &a.svn-src-releng.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan de takken releng van het src-Subversion-repository (de beveiligings- / uitgavetakken) &a.svn-src-stable.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan alle stable-takken van het src-Subversion-repository &a.svn-src-stable-6.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan de stable/6-tak van het src-Subversion-repository &a.svn-src-stable-7.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan de stable/7-tak van het src-Subversion-repository &a.svn-src-stable-8.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan de stable/8-tak van het src-Subversion-repository &a.svn-src-stable-9.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan de stable/9-tak van het src-Subversion-repository - &a.svn-src-stable-other.name; - + &a.svn-src-stable-10.name; /usr/src + Alle veranderingen aan de + stable/10-tak van het + src-Subversion-repository + + + &a.svn-src-stable-other.name; + /usr/src Alle veranderingen aan de oudere stable-takken van het src-Subversion-repository &a.svn-src-svnadmin.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan de administratieve scripts, haken, en andere configuratiegegevens van het src-Subversion-repository &a.svn-src-user.name; - /usr/src - Alle veranderingen aan het experimentele gebied user van het src-Subversion-repository &a.svn-src-vendor.name; - /usr/src - Alle wijzigingen aan het verkoperswerkgebied van het src-Subversion-repository Hoe abonneren Om te abonneren op een lijst kan geklikt worden op de naam van de lijst hierboven of kan op &a.mailman.lists.link; geklikt worden op de lijst waarin interesse bestaat. De pagina waarop de lijsten staan beschreven bevat alle informatie die nodig is om te abonneren. Om te posten op een lijst kan een email gestuurd worden naar lijstnaam@FreeBSD.org. Daarna wordt die doorgestuurd aan leden van de lijst in de hele wereld. Om het abonnement op een lijst op te zeggen kan op de URL die onderaan iedere email van een lijst staat geklikt worden. Het is ook mogelijk om een email te sturen naar lijstnaam-unsubscribe@FreeBSD.org om een abonnement op te zeggen. Hierbij nogmaals het advies om discussies op de technische mailinglijsten technisch te houden. Als er alleen interesse bestaat in belangrijke mededelingen dan wordt aangeraden te abonnneren op &a.announce;, waarop zelden verkeer voorkomt. Lijstdoelstellingen Alle &os;-mailinglijsten hebben eigen regels waaraan voldaan dient te worden bij gebruik. Als daaraan niet wordt voldaan, resulteert dat in maximaal twee (2) schriftelijke waarschuwingen van de &os; Postmaster postmaster@FreeBSD.org, waarna na de derde overtreding de poster verwijderd wordt van alle &os;-mailinglijsten en alle toekomstige mail van het adres van de verzender wordt uitgefilterd. Helaas zijn deze regels nodig, omdat het Internet van vandaag de dag een onvriendelijke omgeving is en slechts weinigen zich bewust zijn van hoe fragiel sommige mechanismen zijn. Standaardregels: Het onderwerp van iedere mail dient te voldoen aan de basisdoelstellingen van de lijst waarnaar wordt gepost. Als de lijst bijvoorbeeld over technische onderwerpen gaat, dan hoort een post ook over iets technisch te gaan. Ruis en flaming doen alleen af aan de waarde van een mailinglijst voor alle leden en dat wordt niet getolereerd. Voor vrije discussie dient de &a.chat; gebruikt te worden die daar speciaal voor is ingesteld. Bijdragen horen niet naar meer dan twee mailinglijsten verzonden te worden en alleen dan naar twee als het helder en duidelijk is dat daarvoor de noodzaak bestaat. Voor de meeste lijsten bestaat er al veel overlap in de leden en met uitzondering van de meer esoterische lijsten, zoals bijvoorbeeld -stable & -scsi, is er eigenlijk slechts zelden aanleiding om naar meer dan een lijst te posten. Als een bericht zo is verzonden dat er meerdere mailinglijsten op de regel Cc staan, dan hoort de regel Cc weer ingekort te worden in een eventueel antwoord. De verzender is verantwoordelijk voor zijn eigen kruisposten, wie ook een eerdere zender was. Persoonlijke aanvallen en profane taal (in de context van een geschil) zijn niet toegestaan. Dit geldt zowel voor gebruikers als ontwikkelaars. Grove schending van de netiquette, zoals kopiëren uit of het volledig doorsturen van persoonlijke email zonder dat daarvoor toestemming is gegeven, wordt niet op prijs gesteld. Er zijn hoe dan ook zeer weinig gevallen waarin zoiets dergelijks wel binnen de doelstelling van een lijst valt, waardoor dat soort emails op grond van de inhoud alleen al vaak reden zijn voor een waarschuwing (of ban). Adverteren voor niet-&os;-gerelateerde producten is streng verboden en heeft direct een ban tot gevolg als helder is dat de overtreder adverteert door middel van spam. Individuele lijstdoelstellingen: &a.acpi.name; ACPI en energiebeheerontwikkeling &a.afs.name; Andrew Bestandssysteem (Andrew File System) Deze lijst is voor onderwerpen over het porten en gebruik van AFS van CMU/Transarc &a.announce.name; Belangrijke gebeurtenissen en projectdoelen Dit is de mailinglijst voor hen die alleen interesse hebben in gelegenheidsmededelingen of belangrijke &os;-gebeurtenissen. Hieronder vallen aankondigingen over snapshots en andere uitgaven. De lijst omvat ook aankondigingen over nieuwe mogelijkheden binnen &os;. Er kunnen ook oproepen gedaan worden voor vrijwilligers, enzovoort. Deze lijst kent een laag volume en is volledig gemodereerd. &a.arch.name; Discussie van architectuur en ontwerp Deze lijst is bedoeld voor het bespreken van de &os;-architectuur. Berichten zijn in het algemeen strikt technisch van aard. Voorbeelden van geschikte onderwerpen zijn: Hoe het buildsysteem bijgewerkt kan worden zodat meerdere aanpaste builds tegelijkertijd kunnen lopen. Wat moet er aan VPS aangepast worden om Heidemann-lagen te laten werken. Hoe kan de apparataatstuurprogramma interface aangepast worden zodat dezelfde stuurprogramma's netjes op vele bussen en architecturen gebruikt kunnen worden. Hoe een netwerkstuurprogramma geschreven kan worden. &a.bluetooth.name; &bluetooth; in &os; Dit is het forum waar gebruikers van &bluetooth; op &os; samenkomen. Gespreksstof op het gebied van ontwerp, implementatiedetails, patches, probleemrapportages, statusrapportages, verzoeken voor nieuwe mogelijkheden en al het andere dat met &bluetooth; te maken heeft is geschikt materiaal. &a.bugbusters.name; Coördinatie afhandeling Problem Reports Het doel van deze lijst is een platform zijn voor de coördinatie en discussie voor de Bugmeister, zijn Bugbusters en anderen die interesse hebben in de PR-database. Deze lijst is niet bedoeld voor discussies over specifieke bugs, patches of PR's. &a.bugs.name; Bug reports Dit is de mailinglijst voor het rapporteren van bugs in &os;. Waar mogelijk dienen bugs ingezonden te worden via &man.send-pr.1; of via de Webinterface daarvan. &a.chat.name; Niet-technische onderwerpen met betrekking tot de &os;-gemeenschap Deze lijst bevat alle onderwerpen waar op andere lijsten geen ruimte voor is wat betreft niet-technische en sociale informatie. Er wordt gesproken over de moord op Van Gogh, of er in onderkast of kapitalen geschreven dient te worden, wie er te veel koffie drinkt, waar het beste bier vandaan komt, enzovoort. Belangrijke gebeurtenissen (zoals feestjes, bruiloften, geboorten, nieuwe banen, enzovoort) kunnen op de technische lijsten aangekondigd worden, maar antwoorden dienen naar deze -chat lijst te gaan. &a.chromium.name; &os; specifieke Chromium problemen Dit is een lijst voor het bespreken van Chromium ondersteuning voor &os;. Dit is een technische lijst om de ontwikkelingen en installatie van Chromium te bespreken. + &a.cloud.name; + + + &os; op verschillende cloud platforms + draaien + + Deze lijst bespreekt draaien van &os; op Amazon EC2, + Google Compute Engine, Microsoft Azure, en andere cloud + computing-platforms. + + + + &a.core.name; &os; Kernteam Dit is een interne mailinglijst die wordt gebruikt door de kernleden. Er kunnen berichten naar gestuurd worden als een belangrijke &os;-gerelateerde zaak arbitrage nodig heeft of een onderzoekende blik op hoog niveau nodig is. &a.current.name; Discussie over het gebruikt van &os.current; Dit is de mailinglijst voor gebruikers van &os.current;. Er staan waarschuwingen op over nieuwe mogelijkheden in -CURRENT die impact hebben op gebruikers en instructies over de te nemen stappen om -CURRENT te blijven. Iedereen die CURRENT draait, zou zich moeten abonneren. Dit is een technische mailinglijst waarop strikt technische berichten worden verwacht. - &a.cvsweb.name; - - - &os; CVSweb Project - - Technische discussie over het gebruik, de ontwikkeling - en het beheer van &os;-CVSweb. - - - - &a.desktop.name; &os; gebruiken op en verbeteren voor bureaubladen Dit is een forum voor het bespreken van &os; op desktops. Het is vooral een plaats voor porters en gebruikers van bureaubladomgevingen om zaken te bespreken en de ondersteuning van &os; op het bureaublad te verbeteren. &a.doc.name; Documentatieproject Dit is de mailinglijst voor het bespreken van onderwerpen en projecten die te maken hebben met het maken van documentatie voor &os;. De leden van deze mailinglijst worden samen The &os; Documentation Project genoemd. Het is een open lijst waarop zonder problemen een abonnement genomen kan worden en bijdragen zeer op prijs worden gesteld! &a.drivers.name; Apparaatstuurprogramma's schrijven voor &os; Dit is een forum voor technische discussie met betrekking tot apparaatstuurprogramma's op &os;. Het is vooral een plaats voor schrijvers van apparaatstuurprogramma's om vragen te stellen over hoe apparaatstuurprogramma's te schrijven met de API's in de kernel van &os;. &a.dtrace.name; DTrace op &os; gebruiken en ontwikkelen DTrace is een geïntegreerd component van &os; dat een raamwerk biedt om de kernel en de gebruikersprogramma's tijdens het draaien te begrijpen. De mailinglijst is een gearchiveerde discussie voor ontwikkelaars van de code en voor de gebruikers ervan. &a.eclipse.name; Gebruikers van Eclipse IDE, hulpprogramma's, cliëntapplicaties en ports De doelstelling van deze lijst is wederzijdse ondersteuning bieden voor alles dat te maken heeft met het kiezen, installeren, gebruiken, ontwikkelen, en onderhouden van Eclipse IDE, hulpprogramma's en cliëntapplicaties op het &os;-platform en te ondersteunen bij het porten van Eclipse IDE en plugins naar de &os;-omgeving. Het is ook de bedoeling om het uitwisselen van informatie tussen de Eclipse gemeenschap en de &os;-gemeenschap te bevorderen zodat beiden ervan kunnen profiteren. Hoewel deze lijst voornamelijk is gericht op de behoeften van gebruikers van Eclipse, wordt ook een forum geboden voor hen die &os;-specifieke applicaties willen ontwikkelen met het Eclipse raamwerk. - &a.eol.name; - - - Ondersteuning van &os; gerelateerde software - welke niet meer ondersteund wordt door het - &os;-project. - - Deze lijst is voor degenen die geïnteresseerd zijn in - het leveren of gebruiken van ondersteuning voor - &os;-gerelateerde software voor welke het &os;-project - geen ondersteuning meer biedt (in de vorm van - beveiligingsadviezen en patches). - - - - &a.embedded.name; &os; gebruiken in embedded applicaties Deze lijst heeft tot doel om te discussieren over &os; in embedded systemen. Dit is een technische mailinglijst waarbij men alleen technische inhoud verwacht. Voor het belang van deze lijst definiëren we embedded systemen als computersystemen die geen desktop-systemen zijn en meestal slechts één doel hebben ten opzichte van gewone systemen. Voorbeelden bevatten onder andere: diverse soorten telefoonsets, netwerkapparatuur zoals routers, switches en PBX'en, op afstand bestuurbare meetapparatuur, PDA's, Point of Sale systemen etc. &a.emulation.name; Emulatie van andere systemen zoals &linux;, &ms-dos; en &windows; Dit is een forum voor technische discussie met betrekking tot het draaien van programma's op &os; die zijn geschreven voor andere besturingssystemen. + &a.enlightenment.name; + + + Enlightenment + + Discussies over de + Enlightenment Bureaublad + Omgeving voor &os; systemen. Dit is een technische + mailinglijst waarop strikt technische inhoud wordt + verwacht. + + + + + &a.eol.name; + + + Ondersteuning van &os; gerelateerde software + welke niet meer ondersteund wordt door het + &os;-project. + + Deze lijst is voor degenen die geïnteresseerd zijn in + het leveren of gebruiken van ondersteuning voor + &os;-gerelateerde software voor welke het &os;-project + geen ondersteuning meer biedt (in de vorm van + beveiligingsadviezen en patches). + + + + &a.firewire.name; &firewire; (iLink, IEEE 1394) Dit is de mailinglijst voor het bespreken van het ontwerp en de implementatie van een &firewire; (ook wel IEEE 1394 of iLink) subsysteem voor &os;. Relevante onderwerpen omvatten de standaarden, busapparaten en hun protocollen, adapter boards/kaarten/chipssets en de architectuur en implementatie van code voor een juiste ondersteuning. + &a.fortran.name; + + + Fortran op &os; + + Dit is de mailinglijst voor het bespreken van Fortran + gerelateerde ports op &os;: compilers, bibliotheken, + wetenschappelijke en technische toepassingen van laptops tot + HPC clusters. + + + + &a.fs.name; Bestandssystemen Discussie over &os;-bestandssystemen. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. + &a.games.name; + + + Spellen op &os; + + Dit is een technische lijst voor discussies met betrekking + tot het brengen van spellen naar &os;. Het is voor individuen + die actief werken aan het porten van games naar &os;, om + problemen naar voren te brengen of alternatieve oplossingen te + bespreken. Individuen die geïnteresseerd zijn in de + technische discussie zijn ook welkom. + + + + &a.gecko.name; Gecko Rendering Engine Dit is een forum over Gecko applicaties die &os; gebruiken. De discussie concentreert zich op toepassingen van Gecko Ports, hun installatie, hun ontwikkeling en hun ondersteuning binnen &os;. &a.geom.name; GEOM Discussie specifiek over GEOM en gerelateerde implementaties. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. + &a.git.name; + + + Gebruik van git in het &os; + project + + Discussies over hoe git te gebruiken in &os; + infrastructuur, waaronder de github spiegel en andere + gebruiken van git voor project samenwerking. Discussie plek + voor mensen die git gebruiken met de &os; github spiegel. + Mensen die aan de slag willen met de spiegel of git + in het algemeen op &os; kunnen hier vragen stellen. + + + + &a.gnome.name; GNOME Discussie over de bureaubladomgeving GNOME voor &os;. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.infiniband.name; Infiniband op &os; Technische mailinglijst over Infiniband, OFED en OpenSM op &os;. &a.ipfw.name; IP Firewall Dit is het forum voor technische bespreking van het herontwerp van de IP-firewallcode in &os;. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.ia64.name; Porten van &os; naar IA64 Dit is een technische mailinglijst voor individuen die actief werken aan het porten van &os; naar het platform IA-64 van &intel;, om problemen op tafel te leggen of alternatieve oplossingen te bespreken. Geïnteresseerden die alleen de technische bespreking willen volgen zijn ook welkom. &a.isdn.name; ISDN-communicatie Dit is de mailinglijst voor discussie over de ontwikkeling van ISDN-ondersteuning voor &os;. &a.java.name; &java; Ontwikkeling Dit is de mailinglijst voor het bespreken van de ontwikkeling van significante &java; applicaties voor &os; en het porten en het beheer van &jdk;'s. &a.jobs.name; Banen in de aanbieding en gezocht Dit is een forum voor vacatures en CV's specifiek gerelateerd aan &os;, bijvoorbeeld als er &os;-gerelateerd werk wordt gezocht of in de aanbieding is. Dit is geen mailinglijst voor algemene werkonderwerpen omdat daarvoor al elders ruimte staat. - Ook deze lijst wordt net als alle andere FreeBSD.org mailinglijsten + Ook deze lijst wordt net als alle andere FreeBSD.org mailinglijsten wereldwijd verspreid. Daarom dient duidelijk vermeld te worden om welke locatie het gaat en onder welke voorwaarden telewerken of bijdragen in huisvesting mogelijk zijn. Email dient alleen open formaten te bevatten. Bij voorkeur platte tekst, maar standaard Portable Document Format (PDF), HTML, en een aantal andere, zijn acceptabel voor lezers. Gesloten formaten, zoals µsoft; Word (.doc), worden door de mailinglijstserver geweigerd. &a.kde.name; KDE Discussie over KDE op &os;-systemen. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.hackers.name; Technische discussies Dit is een forum voor technische discussie met betrekking tot &os;. Dit is de leidende technische mailinglijst die is bestemd voor mensen die actief aan &os; werken om problemen aan het voetlicht te brengen of alternatieve oplossingen te bespreken. Geïnteresseerden die alleen de technische bespreking willen volgen zijn ook welkom. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.hardware.name; Algemene discussie over &os;-hardware Algemene discussie over de typen hardware waar &os; op draait en problemen en oplossingen over wat te kopen en wat vooral niet. &a.hubs.name; Mirrorsites Aankondigingen en discussie voor beheerders van &os;-mirrorsites. &a.isp.name; Onderwerpen voor Internet Service Providers Deze mailinglijst is voor het bespreken van relevante onderwerpen voor Internet Service Providers (ISP's) die &os; gebruiken. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.mono.name; Mono en C# applicaties op &os; Dit is een lijst voor discussies met betrekking tot het Mono-ontwikkelraamwerk op &os;. Dit is een technische mailinglijst. Het is bedoeld voor individuen die actief werken aan het overbrengen van Mono of C# applicaties naar &os;, om problemen naar voren te brengen of alternatieve oplossingen te bespreken. Individuen die geïnteresseerd zijn in het volgen van de technische discussie zijn ook welkom. &a.office.name; Kantoortoepassingen op &os; De discussie richt zich op kantoortoepassingen, hun installatie, hun ontwikkeling en hun ondersteuning binnen &os;. &a.ops-announce.name; Aankondigingen over de projectinfrastructuur Deze mailinglijst is bedoeld voor mensen die geïnteresseerd zijn in veranderingen en zaken die te maken hebben met de infrastructuur van het FreeBSD.org project. Deze gemodereerde lijst is strict voor aankondigingen: geen antwoorden, verzoeken, discussies of meningen. &a.performance.name; Discussie over het optimaliseren of versnellen van &os; Deze mailinglijst is een platform voor hackers, beheerders en/of andere belanghebbenden om &os;- en prestatiegerelateerde onderwerpen te bespreken. De onderwerpen die besproken kunnen worden omvatten &os;-installaties met een hoge load, systemen met prestatieproblemen of systemen die tegen de limieten van &os; aan zitten. Zij die willen meewerken om de prestaties van &os; te verbeteren worden sterk aangemoedigd zich op deze lijst te abonneren. Deze lijst is bijzonder technisch en bijzonder geschikt voor ervaren &os;-gebruikers, hackers en beheerders die &os; snel, robuust, en schaalbaar willen houden. Deze lijst is geen vraag-en-antwoord lijst die dient als vervanging voor het lezen van documentatie, maar hier worden bijdragen geleverd of vragen gesteld over nog niet eerder beschreven prestatiegerelateerde onderwerpen. &a.pf.name; Discussie en vragen over het pakketfilter firewallsysteem Discussie over het pakketfilter (pf) firewallsysteem met betrekking tot &os;. Technische discussie en gebruikersvragen zijn beiden welkom. Deze lijst is ook de plaats om het raamwerk ALTQ QoS te bespreken. &a.pkg.name; Discussies over binair pakketbeheer en pakketgereedschappen Discussies over alle aspecten over het beheren van &os;-systemen door middel van het gebruik van binaire pakketten om software te installeren, inclusief de gereedschappen en formaten van binaire pakketten, hun ontwikkeling en ondersteuning binnen &os;, het beheer van pakketreservoirs en pakketten van derde partijen. Merk op dat discussies over poorten die onjuiste pakketten genereren over het algemeen als problemen met poorten moet worden gezien en dus ongeschikt zijn voor deze lijst. + &a.pkg-fallout.name; + + + Fallout logs van pakket + bouwen + + Bouw fout logs voor alle pakketen van de pakket + bouw clusters + + + + &a.platforms.name; Porten van niet-&intel; platforms Cross-platform &os;-zaken, algemene discussie en voorstellen voor niet-&intel; &os; ports. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.ports.name; Discussie over ports Discussie over de Portscollectie (/usr/ports) van &os;, de Ports infrastructuur en algemene coördinatie aangaande ports. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.ports-announce.name; Belangrijk nieuws en belangrijke instructies over &os; Portscollectie Belangrijk nieuws voor ontwikkelaars, porters en gebruikers van de Portscollectie (/usr/ports), waaronder veranderingen aan de architectuur/infrastructuur, nieuwe mogelijkheden, kritische opwaardeerinstructies, en uitgave-informatie. Dit is een mailinglijst met een laag volume, bedoeld voor aankondigingen. &a.ports-bugs.name; Discussie over ports bugs Discussie over probleemrapportages voor de &os; Portscollectie (/usr/ports), voorgestelde ports of aanpassingen aan ports. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.proliant.name; Technische discussie over &os; op HP Proliant serverplatforms Deze mailinglijst wordt gebruikt voor technische discussie over het gebruik van &os; op HP ProLiant servers, inclusief het bespreken van ProLiant-specifieke stuurprogramma's, beheersoftware, gereedschappen voor instellingen en BIOS-updates. Dit is daaarom ook de uitgesproken plaats voor het bespreken van de modules hpasmd, hpasmcli, en hpacucli. &a.python.name; Python op &os; Dit is een lijst voor discussie gerelateerd aan het verbeteren van ondersteuning voor Python op &os;. Dit is een technische mailinglijst voor mensen die aan het porten van Python, aanverwante modules en Zope-dingen naar &os; werken. &a.questions.name; Gebruikersvragen Dit is de mailinglijst voor vragen over &os;. Er horen geen how to vragen op de technische mailinglijsten thuis, tenzij een vraag erg technisch van aard is. &a.ruby.name; &os;-specifieke discussies over Ruby Dit is een lijst voor discussies gerelateerd aan de Ruby-ondersteuning op &os;. Dit is een technische mailinglijst. Het is bedoeld voor individuen die aan Ruby-ports, bibliotheken van derde partijen, en raamwerken werken. Individuen die geïnteresseerd zijn in de technische discussie zijn ook welkom. &a.scsi.name; SCSI-subsysteem Dit is de mailinglijst voor mensen die aan het SCSI-subsysteem voor &os; werken. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.security.name; Beveiligingsonderwerpen &os;-computerbeveiligingsonderwerpen (DES, Kerberos, bekende beveiligingsgaten, oplossingen, enzovoort). Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. Dit is zeker geen vraag-en-antwoord lijst, maar bijdragen voor de FAQ (zowel vraag als antwoord) zijn welkom. &a.security-notifications.name; Beveiligingswaarschuwingen Waarschuwingen voor &os; beveiligingsproblemen en oplossingen. Dit is geen discussielijst. De discussielijst is &a.security.name;. &a.small.name; &os; gebruiken in embedded toepassingen Op deze lijst worden onderwerpen gerelateerd aan ongebruikelijk kleine en embedded &os;-installaties besproken. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. - Deze lijst is vervangen door &a.embedded.name; + + Deze lijst is vervangen door &a.embedded.name; + + &a.snapshots.name; Aankondigingen van ontwikkel-snapshots van &os; Deze lijst houdt u op de hoogte over de beschikbaarheid van nieuwe ontwikkel-snapshots voor de takken head/ en stable/ van &os;. &a.stable.name; Discussie over het gebruik van &os.stable; Dit is de mailinglijst voor gebruikers van &os.stable;. Er worden ook waarschuwingen op gepost over nieuwe opties in -STABLE die invloed op de systemen van gebruikers kunnen hebben en instructies over de te nemen stappen om -STABLE te blijven. Iedereen die STABLE draait hoort zich op deze lijst te abonneren. Dit is een technische mailinglijst waarop slechts strikt technische bijdragen worden verwacht. &a.standards.name; Conformeren C99 & POSIX Dit is een forum voor technische bespreking gerelateerd aan het conformeren van &os; aan de C99- en de POSIX-standaarden. &a.testing.name; Testen op &os; Technische mailinglijst voor discussies over testen op &os;, inclusief ATF/Kyua, infrastructuren voor testbuilds, het testen van ports naar &os; van andere besturingssystemen (NetBSD, ...), enzovoorts. &a.tex.name; TeX en haar toepassingen op &os; overzetten Dit is een technische mailinglijst voor discussies over TeX en haar toepassingen op &os;. Het is bedoeld voor degenen die actief werken aan het overzetten van TeX op &os;, om problemen te bespreken of alternatieve oplossingen aan te dragen. Personen - die geïnteresseerd zijn in het volgen van de technische discussie - zijn ook welkom. + die geïnteresseerd zijn in het volgen van de technische + discussie zijn ook welkom. &a.toolchain.name; Onderhoud van de ingebouwde toolchain van &os; Dit is de mailinglijst bedoeld voor discussies over het onderhoud van de toolchain die met &os; wordt geleverd. Dit zou de toestand van Clang en GCC kunnen omvatten, maar ook software als assemblers, linkers en debuggers. + &a.transport.name; + + + Discussies over vervoer niveau netwerkprotocollen + in &os; + + De transport mailinglijst bestaat voor de discussie + over onderwerpen en ontwerpen rond de vervoer niveau + protocollen in de &os; netwerk stack, zoals TCP, + SCTP en UDP. Andere netwerken onderwerpen, waaronder + stuurprogramma specifieke en netwerkprotocol kwesties + moeten worden besproken op de &a.net;. + + + + + &a.translators.name; + + + Het vertalen van &os; documenten en + programma's + + Een discussie overzicht waar vertalers van &os; + documenten vanuit het Engels naar andere talen kunnen spreken + over vertaal methoden en instrumenten. Nieuwe leden wordt + gevraagd om zich voor te stellen en te melden in welke talen + ze geïnteresseerd zijn om te vertalen. + + + + &a.usb.name; Discussie over &os; ondersteuning voor USB Dit is de mailinglijst voor technische bespreking van onderwerpen gerelateerd aan &os; ondersteuning voor USB. &a.usergroups.name; Gebruikersgroep Coördinatie Lijst Dit is de mailinglijst voor coördinatoren voor alle lokale gebruikersgroepen, zodat ze met elkaar en een lid van het Kernteam zaken kunnen bespreken. Deze lijst hoort beperkt te blijven tot een overzicht van overleggen en de coördinatie van projecten waarbij meerdere gebruikersgroepen betrokken zijn. &a.virtualization.name; Discussies over verscheidene virtualisatietechnieken ondersteund door &os; Een lijst om de verscheidene virtualisatietechnieken die door &os; worden ondersteund te bespreken. Aan de ene kant zal de nadruk liggen op de implementatie van de basale functionaliteit alsook op het toevoegen van nieuwe mogelijkheden. Aan de andere kant zullen gebruikers een - forum hebben om om hulp te vragen bij problemen of om hun + forum hebben om hulp te vragen bij problemen of om hun usecases te bespreken. &a.wip-status.name; &os; Werk-In-Uitvoering status Deze mailinglijst kan gebruikt worden om de schepping en voortgang van uw &os;-gerelateerd werk aan te kondigen. Berichten zullen gemodereerd worden. Het wordt gesuggereerd om het bericht "Aan:" een &os;-mailinglijst dat het onderwerp beter dekt te sturen en deze lijst alleen te "BCC:"-en. Op deze manier kan uw werk-in-uitvoering ook op de onderwerpslijst worden bediscussieerd, aangezien discussies op deze lijst niet zijn toegestaan. Kijk in de archieven voor voorbeelden van geschikte berichten. Een redactioneel overzicht van de berichten aan deze lijst kan om de paar maanden naar de &os;-website gezonden worden als deel van de Status Reports http://www.freebsd.org/news/status/. Meer voorbeelden en oude rapportages zijn daar ook te vinden. &a.wireless.name; Discussies over de 802.11-stack, de ontwikkeling van gereedschappen voor stuurprogramma's De &os;-wireless lijst richt zich op de 802.11-stack (sys/net80211) en de ontwikkeling van stuurprogramma's en gereedschappen. Dit omvat bugs, nieuwe eigenschappen en onderhoud. &a.xen.name; Discussies over het porteren van &os; naar &xen; — implementatie en gebruik Een lijst die zich richt op de &os; &xen; port. De verwachte hoeveelheid verkeer is laag genoeg zodat het voor zowel technische discussies over de implementatie- en ontwerpdetails als voor zaken over administratief gebruik bedoeld is. &a.xfce.name; XFCE Dit is een forum voor discussies gerelateerd aan de XFCE-omgeving voor &os;. Dit is een technische mailinglijst. Het is bedoeld voor degenen die actief werken aan het porten van XFCE naar &os;, om problemen naar voren te brengen of alternatieve oplossingen te bespreken. Personen die geïnteresseerd zijn in het volgen van de technische discussie zijn ook welkom. &a.zope.name; Zope Dit is een forum voor discussies die verwant zijn aan het brengen van de Zope-omgeving naar &os;. Dit is een technische mailinglijst. Het is bedoeld voor individuen die actief werken aan het overbrengen van Zope naar &os;, om problemen aan te dragen of alternatieve oplossingen te bespreken. Individuen die geïnteresseerd zijn in het volgen van de technische discussie zijn ook welkom. Filters op de mailinglijsten De &os;-mailinglijsten worden op verschillende manieren gefilterd om het doorsturen van spam, virussen, en andere ongewenste email te beperken. De hieronder beschreven filteracties bevatten niet alle genomen acties voor de beveiliging van de mailinglijsten. Er is een beperkt aantal typen bijlagen toegestaan op de mailinglijsten. Alle bijlagen met een MIME-inhoudtype dat niet in de onderstaande lijst staat worden verwijderd voordat de mail wordt doorgestuurd naar de mailinglijsten. application/octet-stream application/pdf application/pgp-signature application/x-pkcs7-signature message/rfc822 multipart/alternative multipart/related multipart/signed text/html text/plain text/x-diff text/x-patch Sommige mailinglijsten staan wellicht bijlagen toe met andere MIME-inhoudtypen, maar de bovenstaande lijst zal gelden voor de meeste mailinglijsten. Als een email zowel een HTML- als een platte tekstversie bevat, dan wordt de HTML-versie verwijderd. Als een mail alleen een HTML-versie bevat, dan wordt die omgezet naar platte tekst. Usenet-nieuwsgroepen Naast de twee specifieke &os;-nieuwsgroepen zijn er nog vele andere waarin &os; wordt besproken of die anderszins relevant zijn voor gebruikers van &os;. Specifieke BSD nieuwsgroepen comp.unix.bsd.freebsd.announce comp.unix.bsd.freebsd.misc de.comp.os.unix.bsd (Duits) fr.comp.os.bsd (Frans) it.comp.os.freebsd (Italiaans) Overige interessante &unix;-nieuwsgroepen - comp.unix + comp.unix - comp.unix.questions + comp.unix.questions - comp.unix.admin + comp.unix.admin - comp.unix.programmer + comp.unix.programmer - comp.unix.shell + comp.unix.shell - comp.unix.user-friendly + comp.unix.misc - comp.security.unix + comp.unix.bsd - - - comp.sources.unix - - - - comp.unix.advocacy - - - - comp.unix.misc - - - - comp.unix.bsd - X Window systeem - comp.windows.x.i386unix + comp.windows.x - comp.windows.x + comp.windows.x.apps - comp.windows.x.apps + comp.windows.x.announce - comp.windows.x.announce + comp.emulators.ms-windows.wine - - - comp.windows.x.intrinsics - - - - comp.windows.x.motif - - - - comp.windows.x.pex - - - - comp.emulators.ms-windows.wine - - World wide webservers + Officiële spiegels - - Fora, blogs, en sociale netwerken + &chap.eresources.www.index.inc; - - - The &os; - Forums bieden een webgebaseerd discussieforum voor - vragen en technische discussies over &os;. - + &chap.mirrors.lastmod.inc; - - Planet - &os; biedt een samengestelde feed van tientallen - blogs geschreven door &os;-ontwikkelaars. Vele - ontwikkelaars gebruiken dit om korte notities te posten over - waaraan ze werken, nieuwe patches, en ander werk in - uitvoering. - - - - Het BSDConferences - YouTube Channel biedt een verzameling van video's - van hoge kwaliteit van wereldwijde BSD-conferenties. Dit is - een prima manier om presentaties van hoofdontwikkelaars over - nieuw werk in &os; te zien. - - - - - - Officiële spiegels - - &chap.eresources.www.index.inc; - - &chap.mirrors.lastmod.inc; - - &chap.eresources.www.inc; - + &chap.eresources.www.inc; - + Index: translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/kernelconfig/chapter.xml =================================================================== --- translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/kernelconfig/chapter.xml (revision 47811) +++ translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/kernelconfig/chapter.xml (revision 47812) @@ -1,1636 +1,1430 @@ - - De &os;-kernel instellen + + - + De &os;-kernel instellen Samenvatting kernel - een aangepaste kernel bouwen De kernel is de kern van het &os;-besturingssysteem en is verantwoordelijk voor het geheugenbeheer, het opleggen van beveiligingsregels, het aansturen van het netwerk, de toegang tot - schijven en nog veel meer. Hoewel steeds meer in &os; dynamisch - instelbaar wordt, is het af en toe nodig om de kernel opnieuw in + schijven en nog veel meer. Hoewel veel in &os; dynamisch + instelbaar is, is het af en toe nodig om de kernel opnieuw in te stellen en te compileren. Na het lezen van dit hoofdstuk weet de lezer: - Waarom het nodig is om een aangepaste kernel te bouwen; + Wanneer het nodig is om een aangepaste kernel te bouwen. - Hoe een nieuw kernelinstellingenbestand te schrijven of - een bestaand kernelinstellingenbestand aan te passen; + Hoe een hardware-inventaris te maken. + Hoe een kernelinstellingenbestand aan te passen. + + + Hoe het kernelinstellingenbestand te gebruiken om een - nieuwe kernel aan te maken en te bouwen; + nieuwe kernel aan te maken en te bouwen. - Hoe een nieuwe kernel te installeren; + Hoe een nieuwe kernel te installeren. Hoe problemen op te lossen als er iets verkeerd gaat. - Alle opdrachten die in dit hoofdstuk als voorbeeld zijn - gegeven moeten als root uitgevoerd worden om - te slagen. + Alle opdrachten die in dit hoofdstuk als voorbeeld zijn gegeven + moeten als root uitgevoerd worden. Redenen om een aangepaste kernel te bouwen - Traditioneel heeft &os; zoals dat heet een - monolitische kernel gehad. Dit betekent dat de - kernel één groot programma was, een vaste lijst - van apparaten ondersteunde en als het gewenst was om het gedrag + Traditioneel gebruikte &os; een monolitische + kernel. De kernel was één groot programma, ondersteunde een + vaste lijst van apparaten en als het gewenst was om het gedrag van de kernel te veranderen, moest er een nieuwe kernel gecompileerd worden en moest daarna de computer opnieuw gestart worden met de nieuwe kernel. - Vandaag de dag beweegt &os; zich snel naar een model waar - veel van de functionaliteit van de kernel in modules zit die - dynamisch in en uit de kernel kunnen worden geladen, naargelang - dat noodzakelijk is. Dit stelt de kernel in staat om zich aan - nieuwe hardware aan te passen die plotseling beschikbaar komt - (zoals PCMCIA-kaarten in een laptop) of om nieuwe functionaliteit - in zich op te nemen die niet noodzakelijk was toen de kernel - oorspronkelijk werd gecompileerd. Dit staat bekend als een - modulaire kernel. + Vandaag de dag zit veel van de functionaliteit in de &os; + in modules zit die dynamisch in en uit de kernel kunnen worden + geladen, naargelang dat noodzakelijk is. Dit stelt de kernel in + staat om zich aan nieuwe hardware aan te passen die plotseling + beschikbaar komt of om nieuwe functionaliteit in zich op te nemen. + Dit staat bekend als een modulaire kernel. - Desondanks is het nog steeds nodig om enkele dingen van de - kernel statisch in te stellen. In sommige gevallen komt dit - doordat de functionaliteit zo diep geworteld zit in de kernel dat - het niet dynamisch laadbaar gemaakt kan worden. In andere - gevallen kan het simpelweg komen doordat nog niemand de tijd - heeft genomen om een dynamisch laadbare kernelmodule voor die - functionaliteit te schrijven. + Soms is het nog steeds noodzakelijk om de kernel statisch + in te stellen. In sommige gevallen komt dit doordat de functionaliteit + zo diep geworteld zit in de kernel dat het niet dynamisch laadbaar + gemaakt kan worden. Sommige beveiligings omgevingen voorkomen het + laden en ontladen van kernel modules en vereisen dat alleen benodigde + functionaliteit statisch in de kernel gecompileerd is. Het bouwen van een aangepaste kernel is een van de meest - belangrijke beproevingen die geavanceerde BSD-gebruikers moet + belangrijke beproevingen die geavanceerde BSD-gebruikers moeten doorstaan. Hoewel dit proces veel tijd in beslag neemt, levert het veel voordelen op voor een &os; systeem. In tegenstelling tot de GENERIC-kernel, die vele typen hardware moet ondersteunen, ondersteunt een aangepaste kernel alleen de hardware van de computer waar hij voor gemaakt is. Dit biedt een aantal voordelen, zoals: Een snellere opstarttijd. Aangezien de kernel alleen de hardware zoekt die zich in het systeem bevindt, kan de tijd die het systeem nodig heeft om op te starten aanzienlijk korter worden; Minder geheugengebruik. Een aangepaste kernel gebruikt vaak minder geheugen dan de GENERIC-kernel door ongebruikte mogelijkheden en apparaatstuurprogramma's weg te laten. Dit is van belang aangezien de kernelcode altijd in het fysieke geheugen aanwezig blijft, waardoor dit geheugen niet door applicaties gebruikt kan worden. Om deze reden is een aangepaste kernel geknipt voor een systeem met een kleine hoeveelheid RAM; Aanvullende hardware-ondersteuning. Een aangepaste kernel kan ingebouwde ondersteuning bieden voor apparaten die - zich niet in de GENERIC-kernel bevinden, - zoals geluidskaarten. + zich niet in de GENERIC-kernel bevinden. + + Bekijk, voor het bouwen van een aangepaste kernel de reden hiervoor. + Als er de noodzaak is voor specifieke hardwareondersteuning, kan dit + reeds beschikbaar zijn als een module. + + Kernel modules staan in de map /boot/kernel + en kunnen dynamisch in de draaiende kernel worden geladen met + &man.kldload.8;. De meeste kernel drivers hebben een laadbare module + en een handleiding. Bijvoorbeeld, de &man.ath.4; draadloze Ethernet + driver heeft de volgende informatie in de handleiding: + + Als alternatief, om de driver als een module tijdens het opstarten te laden, plaats de +volgende regel in &man.loader.conf.5;: + + if_ath_load="YES" + + Het toevoegen van if_ath_load="YES" aan + /boot/loader.conf zal deze module dynamisch + laden tijdens het opstarten. + + In sommige gevallen, is er geen geassocieerde module in + /boot/kernel. Dit is vooral het geval voor + bepaalde subsystemem. - De systeemhardware vinden + + De systeemhardware vinden - - Alvorens in de kernelconfiguratie te duiken, zou het verstandig zijn om een inventarisatie van de hardware van de machine te maken. In het geval dat &os; niet het primaire besturingssysteem is, kan de inventarisatielijst eenvoudig worden gemaakt door de configuratie van het huidige besturingssysteem te bekijken. De Device Manager van µsoft; bijvoorbeeld bevat normaliter belangrijke informatie - over geïnstalleerde apparaten. De Device - Manager bevindt zich in het controlepaneel. + over geïnstalleerde apparaten. Sommige versies van µsoft.windows; hebben een icoon System dat een scherm weer zal geven waarmee Device Manager kan worden benaderd. - Als er geen ander besturingssysteem op de machine staat, moet - de beheerder deze informatie handmatig vinden. Eén manier - is om de gereedschappen &man.dmesg.8; en &man.man.1; te gebruiken. - De meeste apparaatstuurprogramma's van &os; hebben een - handleiding, die de ondersteunde hardware noemen, en tijdens het - opstarten wordt gevonden hardware getoond. De volgende regels - geven bijvoorbeeld aan dat het stuurprogramma voor - psm een muis heeft gevonden: + Als &os; het enige geïnstalleerde besturingssysteem is, + gebruik &man.dmesg.8; om de hardware te bepalen die werd gevonden en + opgenomen tijdens de opstartonderzoeken. De meeste stuurprogramma's + op $os; hebben een handleiding, die de ondersteunde hardware noemen + van het stuurprogramma. De volgende regels geven bijvoorbeeld aan dat + het &man.psm.4; stuurprogramma een muis heeft gevonden: psm: <PS/2 Mouse> irq 12 on atkbdc0 psm0: [GIANT-LOCKED] psm0: [ITHREAD] psm0: model Generic PS/2 mouse, device ID 0 - Dit stuurprogramma zal in het eigen kernelinstellingenbestand - opgenomen moeten worden of worden geladen met &man.loader.conf.5;. + Omdat deze hardware bestaat, moet dit stuurprogramma niet + verwijderd worden uit een aangepast kernel configuratiebestand. - Soms geven de gegevens van dmesg alleen de - systeemboodschappen weer in plaats van de uitvoer van de - opstartonderzoeken. In deze gevallen kan de uitvoer worden - verkregen door het bestand - /var/run/dmesg.boot te bekijken. + Als de uitvoer van dmesg de resultaten van + de opstartonderzoeken niet weergeeft, bekijk dan de inhoud van + /var/run/dmesg.boot. - Een andere methode om hardware te vinden is door - &man.pciconf.8; te gebruiken welke meer gedetailleerde uitvoer - geeft. Bijvoorbeeld: + Een ander gereedschap om hardware te vinden is &man.pciconf.8; + welke meer gedetailleerde uitvoer geeft. Bijvoorbeeld: - ath0@pci0:3:0:0: class=0x20000 card=0x058a1014 chip=0x1014168c rev=0x01 hdr=0x00 + &prompt.user; pciconf -lv +ath0@pci0:3:0:0: class=0x020000 card=0x058a1014 chip=0x1014168c rev=0x01 hdr=0x00 vendor = 'Atheros Communications Inc.' device = 'AR5212 Atheros AR5212 802.11abg wireless' class = network - subclass = ethernet + subclass = ethernet - Dit beetje uitvoer, verkregen met - pciconf -lv geeft aan dat het - stuurprogramma ath een draadloos - Ethernetapparaat heeft gevonden. Het gebruik van - man ath zal de - handleiding voor &man.ath.4; teruggeven. + Deze uitvoer toont dat het ath stuurprogramma + een draadloos Ethernet-apparaat gelokaliseerd heeft. - Wanneer de vlag aan &man.man.1; wordt - gegeven kan deze nuttige informatie geven. Met het bovenstaande - kan dit gedaan worden: + De vlag van &man.man.1; kan worden gebruikt + nuttige informatie te verschaffen. Bijvoorbeeld om een lijst van te + geven handleiding pagina's die het opgegeven woord bevatten: - &prompt.root; man -k Atheros + &prompt.root; man -k Atheros - om een lijst handleidingen te krijgen die dat ene woord - bevatten: - ath(4) - Atheros IEEE 802.11 wireless network driver ath_hal(4) - Atheros Hardware Access Layer (HAL) - Gewapend met een inventarisatielijst van de hardware zou het - proces van het bouwen van een eigen kernel minder angstaanjagend - moeten lijken. + Wanneer de hardware inventarisatielijst is gemaakt, gebruikt het + om te controleren dat de stuurprogramma's voor geïnstalleerde + hardware niet worden verwijderd als de aangepaste kernel configuratie + wordt bewerkt. - - Kernel stuurprogramma's, subsystemen, en modules + + + Het instellingenbestand - - kernel + Om een aangepast kernel configuratiebestand te maken en + een aangepaste kernel te bouwen, moet eerst de volledige &os; + broncodeboom worden installed. - stuurprogramma's / modules / subsystemen - + Als de map /usr/src/ niet bestaat of + als die leeg is, is de broncode niet geïnstalleerd. Broncode + kan worden geïnstalleerd met behulp van + Subversion en de instructies in + . - Bekijk, voordat er een eigen kernel gebouwd wordt, de redenen - om dit te doen. Als er de noodzaak is voor specifieke - hardwareondersteuning, kan dit reeds beschikbaar zijn als een - module. + Als bron is geïnstalleerd, bekijk de inhoud van + /usr/src/sys. Deze map bevat een aantal + submappen, die de volgende ondersteunde architecturen + vertegenwoordigen: amd64, + i386, ia64, + pc98, powerpc, and + sparc64. Alles binnen een bepaalde + architectuur map behandelt alleen die architectuur + de rest van de code is machine onafhankelijke code voor alle + platforms. Elk ondersteund architectuur heeft een + conf submap die het + GENERIC kernel configuratiebestand voor + die architectuur bevat. - Kernelmodules staan in de map /boot/kernel en kunnen dynamisch in - de draaiende kernel worden geladen met &man.kldload.8;. De - meeste, als niet alle, kernelstuurprogramma's hebben een - specifieke module en een handleiding. De laatste sectie merkte - bijvoorbeeld het draadloze Ethernetstuurprogramma - ath op. Van dit stuurprogramma staat de - volgende informatie in de handleiding: + Maak geen wijzigingen aan GENERIC. In + plaats daarvan, kopieer het bestand naar een andere naam en maak + wijzigingen in de kopie. De conventie is om een naam te gebruiken + met alleen hoofdletters. Bij het onderhouden van meerdere &os; + machines met verschillende hardware, is het een goed idee om het + bestand te vernoemen naar de hostnaam van de machine. Dit + voorbeeld maakt een kopie, genaamd MIJNKERNEL, van + het GENERIC configuratiebestand voor de + amd64 architectuur: - Plaats de volgende regel in &man.loader.conf.5; om - het stuurprogramma tijdens het opstarten als een module te laden: + &prompt.root; cd /usr/src/sys/amd64/conf +&prompt.root; cp GENERIC MIJNKERNEL - if_ath_load="YES" + MIJNKERNEL kan + nu worden aangepast met elke ASCII tekstverwerker. + The standaard-editor is vi, hoewel een + makkelijkere editor voor beginners, genaamd + ee, is ook geïnstalleerd met + &os;. - Zoals aangegeven, zal het toevoegen van de regel - if_ath_load="YES" aan - /boot/loader.conf deze module dynamisch - laden tijdens het opstarten. - - In sommige gevallen is er geen geassocieerde module. Dit - geldt het vaakst voor bepaalde subsystemen en zeer belangrijke - stuurprogramma's, het fast file system (FFS) - bijvoorbeeld is een verplichte optie in de kernel, net zoals - netwerkondersteuning (INET). Helaas is de enige manier om te zien - of een stuurprogramma nodig is naar de module zelf zoeken. - - - Het is eenvoudig om ondersteuning voor een - apparaat of optie te verwijderen en met een kapotte kernel - opgezadeld te zitten. Als bijvoorbeeld het stuurprogramma - &man.ata.4; uit het kernelinstellingenbestand gehaald wordt, - zal een systeem dat ATA - schijfstuurprogramma's gebruikt niet opstarten zonder de module - aan loader.conf toe te voegen. Kijk bij - twijfel of de module aanwezig is en laat ondersteuning dan - gewoon in de kernel. - - - - - Bouwen en installeren van een aangepaste kernel - kernel - - bouwen / installeren - - - - Het is noodzakelijk om de volledige broncode van &os; - geïnstalleerd te hebben om de kernel te bouwen. - - - Eerst wordt er een overzicht gegeven van de mappen waarin de - kernel gebouwd wordt. Alle genoemde mappen staan onder de map - /usr/src/sys, die ook toegankelijk is via - de padnaam /sys. Er zijn hier een aantal - mappen aanwezig die de verschillende delen van de kernel - representeren, maar de meest belangrijke hiervan zijn - arch/conf, waarin - de kernelinstellingen bewerkt worden en - compile, waarin de aangepaste kernel gebouwd - wordt. arch representeert hier - één van i386, - amd64, - ia64, powerpc, - sparc64 of pc98 (een - alternatieve ontwikkelingstak van PC-hardware die populair is in - Japan). Alles binnen de map van een bepaalde architectuur is er - alleen voor die architectuur. De rest van de code is - machine-onafhankelijk en hetzelfde op alle platformen waarnaar - &os; eventueel overgezet kan worden. De indeling van de - mapstructuur is logisch: alle ondersteunde apparaten, - bestandssystemen en opties staan in een eigen submap. - - Dit voorbeelden in dit hoofdstuk veronderstellen dat de - i386-architectuur gebruikt wordt. Als dit voor de lezer anders is, - moeten de bijhorende aanpassingen aan de padnamen worden gemaakt. - - - Als de map /usr/src/ - niet aanwezig is op een systeem (of als het leeg - is), dan is de broncode niet geïnstalleerd. De eenvoudigste - manier om de volledige broncode te installeren is &man.csup.1; te - gebruiken zoals beschreven in . U dient - tevens een symbolische link naar /usr/src/sys/ - aan te maken: - - &prompt.root; ln -s /usr/src/sys /sys - - - Daarna kan vanuit de map - arch/conf het - instellingenbestand GENERIC naar de naam - voor de aangepaste kernel gekopieerd worden. Bijvoorbeeld: - - &prompt.root; cd /usr/src/sys/i386/conf -&prompt.root; cp GENERIC MIJNKERNEL - - Traditioneel bestaat deze naam geheel uit hoofdletters en als - er meerdere &os;-machines worden beheerd met verschillende - hardware is het een goed idee om het te vernoemen naar de - hostnaam van de machine. Omwille van dit voorbeeld wordt het - MIJNKERNEL - genoemd. - - - Het kernelinstellingenbestand direct onder - /usr/src opslaan kan een slecht idee zijn. - In geval van problemen kan het verleidelijk zijn om - /usr/src te verwijderen en opnieuw te - beginnen. Nadat dit gedaan is kost het vaak maar enkele - seconden om te realiseren dat het instellingenbestand voor de - aangepaste kernel verwijderd is. Ook moet - GENERIC niet gewijzigd worden, omdat het - tijdens de volgende keer dat de broncodeboom bijgewerkt - wordt, overschreven kan worden waarbij de wijzigingen - in de kernelinstellingen verloren gaan. - - Het kan gewenst zijn om het kernelinstellingenbestand - ergens anders op te slaan en een symbolische link naar het - bestand in de map - i386 aan te - maken: - - &prompt.root; cd /usr/src/sys/i386/conf -&prompt.root; mkdir /root/kernels -&prompt.root; cp GENERIC /root/kernels/MIJNKERNEL -&prompt.root; ln -s /root/kernels/MIJNKERNEL - - - Nu moet - MIJNKERNEL met de - favoriete tekstverwerker bewerkt worden. Voor beginners is - waarschijnlijk alleen de tekstverwerker - vi beschikbaar, die te ingewikkeld is - om hier te beschrijven, maar goed is beschreven in vele boeken in - de bibliografie. &os; biedt - ook de eenvoudigere tekstverwerker ee, - die voor een beginner de keuze bij uitstek is. De - commentaarregels in het begin kunnen gewijzigd worden om de - persoonlijke instellingen of de veranderingen die gemaakt zijn ten - opzichte van GENERIC weer te geven. - - &sunos; - - Voor degenen die een kernel op &sunos; of een andere BSD - hebben gebouwd zal veel van dit bestand bekend voorkomen. - Echter, voor degenen die van een ander besturingssysteem zoals - DOS komen, kan het instellingenbestand - GENERIC overdonderend overkomen, dus moeten - de beschrijvingen in de sectie Het Instellingenbestand - zorgvuldig opgevolgd worden. - - - Als de broncodeboom - gesynchroniseerd is met de nieuwste broncode van het - &os;-project, moet altijd - /usr/src/UPDATING gelezen worden voordat - enige bijwerkstappen worden genomen. Dit bestand beschrijft - alle belangrijke zaken en gebieden binnen de broncodestructuur - die speciale aandacht nodig hebben. - /usr/src/UPDATING komt altijd overeen met - de lokale versie van de &os;-broncode en is daarom meer - bijgewerkt met nieuwe informatie dan dit handboek. - - - Nu moet de broncode voor de kernel gecompileerd worden. - - - Een kernel bouwen - - - Het is noodzakelijk om de volledige broncode van &os; - geïnstalleerd te hebben om te kernel te bouwen. - - - - Ga naar de map /usr/src: - - &prompt.root; cd /usr/src - - - - Compileer de kernel: - - &prompt.root; make buildkernel KERNCONF=MIJNKERNEL - - - - Installeer de nieuwe kernel: - - &prompt.user; make installkernel KERNCONF=MIJNKERNEL - - - - - Bij het bouwen van een aangepaste kernel worden standaard - alle kernelmodules ook herbouwd. Om de - kernel sneller bij te werken en alleen de aangepaste modules - te bouwen kan /etc/make.conf aangepast - worden voordat de kernel wordt gebouwd: - - MODULES_OVERRIDE = linux acpi sound/sound sound/driver/ds1 ntfs - - Met deze variabele wordt een lijst van te bouwen modules - ingesteld die gebouwd moeten worden in plaats van allen. - - WITHOUT_MODULES = linux acpi sound ntfs - - Deze variabele stelt een lijst in van modules op het topniveau - die moeten worden uitgesloten van het bouwproces. Andere variabelen - die mogelijk ook nuttig zijn in het proces van het bouwen van een - kernel staan beschreven in de handleiding voor - &man.make.conf.5;. - - - /boot/kernel.old - - De nieuwe kernel wordt naar de map /boot/kernel gekopieerd als - /boot/kernel/kernel en de oude kernel wordt - verplaatst naar /boot/kernel.old/kernel. Nu - moet het systeem afgesloten worden en opnieuw worden opgestart om - gebruik te maken van de nieuwe kernel. Er zijn wat instructies - voor problemen - oplossen aan het einde van dit hoofdstuk, die erg nuttig - kunnen zijn als er iets misgaat. Vergeet niet om het gedeelte te - lezen waarin staat uitgelegd hoe te herstellen als de nieuwe - kernel niet - opstart. - - - Andere bestanden die te maken hebben met het opstartproces, - zoals de boot &man.loader.8; en instellingen worden opgeslagen - in /boot. Modules van derde partijen of - eigen modules kunnen in /boot/kernel opgeslagen worden, - alhoewel gebruikers erop bedacht moeten zijn dat het erg - belangrijk is dat de modules synchroon worden gehouden met de - gecompileerde kernel. Modules die niet bedoeld zijn om met de - gecompileerde kernel te draaien kunnen voor instabiliteit of - onjuistheden zorgen. - - - - - Het instellingenbestand - - JoelDahlBijgewerkt door - - - - - - - kernel - NOTES - NOTES - kernel - instellingenbestand - Het algemene formaat van een instellingenbestand is vrij - eenvoudig. Elke regel bevat een sleutelwoord en - één of meer argumenten. Omwille van de eenvoud - bevatten de meeste regels maar één argument. Alles + De indeling van het kernel instellingenbestand is eenvoudig. + Elke regel bevat een sleutelwoord en dat een apparaat of subsysteem + vertegenwoordigt, een argument en een korte beschrijving. Alles wat na een # komt, wordt als commentaar - beschouwd en genegeerd. De volgende gedeelten beschrijven elk - sleutelwoord, in het algemeen in dezelfde volgorde als - GENERIC, alhoewel sommige samenhangende - sleutelwoorden gegroepeerd zijn in een enkel gedeelte (zoals - Netwerken) zelfs al staan ze verspreid in het bestand - GENERIC. - Een uitputtende lijst van architectuurafhankelijke opties en - apparaten staat in het bestand NOTES, dat in - dezelfde map staat als het bestand GENERIC. - Architectuuronafhankelijke opties staan in + beschouwd en genegeerd. Om kernel ondersteuning voor een apparaat + of subsysteem te verwijderen, zet een # aan het + begin van de lijn die dat apparaat of subsysteem vertegenwoordigd. + Verwijder geen of voeg geen #'s toe voor + onbegrepen regels. + + + Het is gemakkelijk om ondersteuning te verwijderen voor + een apparaat of optie en te eindigen met een gebroken kernel. + Als bijvoorbeeld het &man.ata.4; stuurprogramma wordt verwijderd + uit het kernel configuratiebestand, zal een systeem met + ATA schijven mogelijk niet starten. Laat + in geval van twijfel gewoon ondersteuning in de kernel. + + + Naast de korte beschrijvingen in dit bestand, zijn er + aanvullende beschrijvingen in NOTES, + dat in de zelfde map staat als het bestand GENERIC + voor die architectuur. Voor architectuuronafhankelijke opties, zie /usr/src/sys/conf/NOTES. - Een nieuwe directief include is beschikbaar - om te gebruiken in - instellingenbestanden. Hiermee kan een ander instellingenbestand logisch - in het huidige worden opgenomen, waardoor het eenvoudig wordt om kleine - veranderingen relatief aan een bestaand bestand te onderhouden. Als u - bijvoorbeeld een GENERIC kernel nodig heeft met - slechts een klein aantal aanvullende opties of stuurprogramma's, hoeft u - hiermee slechts een delta ten opzichte van GENERIC te onderhouden: + + Bewaar als het kernelinstellingenbestand aanpast is + een backup kopie op een lokatie buiten + /usr/src. + Als alternatief, plaats het kernelinstellingenbestand elders + en maak een symbolische link naar het bestand: + + &prompt.root; cd /usr/src/sys/amd64/conf +&prompt.root; mkdir /root/kernels +&prompt.root; cp GENERIC /root/kernels/MYKERNEL +&prompt.root; ln -s /root/kernels/MYKERNEL + + + Een include richtlijn is beschikbaar + om te gebruiken in instellingenbestanden. Hiermee kan een ander + instellingenbestand logisch in het huidige worden opgenomen, waardoor + het eenvoudig wordt om kleine veranderingen ten opzichte van een + bestaand bestand te onderhouden. Als slechts een klein aantal + aanvullende opties of stuurprogramma's nodig zijn, maakt dit het + mogelijk een delta ten opzichte van een GENERIC + te onderhouden, zoals in dit voorbeeld: + include GENERIC ident MIJNKERNEL options IPFIREWALL options DUMMYNET options IPFIREWALL_DEFAULT_TO_ACCEPT options IPDIVERT - Veel beheerders zullen aanzienlijke voordelen in dit model zien - vergeleken met de vroegere gewoonte om instellingenbestanden vanuit het - niets te schrijven: het lokale instellingenbestand zal alleen lokale - verschillen uitdrukken ten opzichte van een GENERIC - kernel en wanneer upgrades worden uitgevoerd zullen nieuwe mogelijkheden - die aan GENERIC zijn toegevoegd ook aan de lokale + Met behulp van deze methode drukt het lokale + configuratiebestand lokale verschillen met een + GENERIC kernel uit. Wanneer + upgrades worden uitgevoerd zullen nieuwe mogelijkheden die aan + GENERIC zijn toegevoegd ook aan de lokale kernel worden toegevoegd tenzij dit expliciet verhinderd wordt met - nooptions of nodevice. De rest van - dit hoofdstuk behandelt de inhoud van een typisch instellingenbestand en - de verschillende rollen die opties en apparaten spelen. + nooptions of nodevice. Een + uitgebreide lijst met configuratie richtlijnen en hun + beschrijvingen kunnen worden gevonden in &man.config.5;. - Draai het volgende commando als root om - een bestand te bouwen dat alle beschikbare opties bevat, wat - normaliter voor testdoeleinden gedaan wordt: + Draai het volgende commando als root om + een bestand te bouwen dat alle beschikbare opties bevat: - &prompt.root; cd /usr/src/sys/i386/conf && make LINT + &prompt.root; cd /usr/src/sys/arch/conf && make LINT + - makeoptions DEBUG=-g # Bouw kernel met gdb(1) debugsymbolen. Het normale bouwproces van &os; voegt debuginformatie toe wanneer de kernel met de optie gebouwd wordt, wat debuginformatie doorgeeft aan &man.gcc.1;. options SCHED_ULE # ULE taakplanner De standaard taakplanner voor &os;. Laat dit staan. - options PREEMPTION # Zet kernelthreadpreëmptie aan - - Sta toe dat threads in de kernel worden gepreëmpt door - threads met een hogere prioriteit. Het help bij interactiviteit - en staat toe dat interruptthreads eerder draaien in plaats van te - moeten wachten. - options INET # internetwerken Netwerkondersteuning. Laat dit aanstaan, zelfs als een verbinding met een netwerk niet gepland is. De meeste programma's hebben tenminste een teruglusnetwerk nodig (dat wil zeggen het maken van netwerkverbindingen binnen de PC), dus dit is eigenlijk verplicht. options INET6 # IPv6 communicatieprotocollen Dit zet de IPv6-communicatieprotocollen aan. options FFS # Berkeley Fast Bestandssysteem Dit is het basisbestandssysteem voor de harde schijf. Laat dit erin staan als er vanaf de harde schijf wordt opgestart. options SOFTUPDATES # Schakel FFS Softupdates ondersteuning in Deze optie zet softupdates in de kernel aan en helpt om de schijftoegang voor schrijven te verhogen. Zelfs als deze functionaliteit door de kernel geleverd wordt, moet die voor specifieke schijven worden aangezet. Bekijk de uitvoer van &man.mount.8; om te zien of softupdates aanstaat voor de systeemschijven. Als de optie soft-updates niet zichtbaar is, dient deze geactiveerd te worden met behulp van &man.tunefs.8; voor bestaande bestandssystemen of &man.newfs.8; voor nieuwe bestandssystemen. options UFS_ACL # Ondersteuning voor toegangscontrolelijsten Met deze optie wordt de ondersteuning voor toegangscontrolelijsten aangezet. Hiervoor zijn uitgebreide attributen en UFS2 nodig. Een en ander wordt in detail beschreven in . ACL's staan standaard aan en moeten niet uitgezet worden in de kernel als ze al eerder op een bestandssysteem zijn gebruikt, omdat dit de toegangscontrolelijsten verwijdert en hierdoor de manier waarop bestanden beschermd worden op onvoorspelbare wijze verandert. options UFS_DIRHASH # Verbeter prestaties in grote mappen Deze optie bevat functionaliteit om schijfoperaties op grote mappen te versnellen, ten koste van extra geheugen. Deze staat normaalgesproken, zoals voor een grote server of interactief werkstation, aan en wordt uitgezet als &os; op een kleiner systeem wordt gebruikt waar geheugen het belangrijkste en schijfsnelheid minder belangrijk is, zoals voor een firewall. options MD_ROOT # MD is een potentieel rootapparaat Deze optie zet ondersteuning aan voor een virtuële schijf die in het geheugen wordt geïmplementeerd en als rootapparaat wordt gebruikt. kernelopties - NFS kernelopties - NFS_ROOT options NFSCLIENT # Netwerk Bestandssysteem Client options NFSSERVER # Netwerk Bestandssysteem Server options NFS_ROOT # NFS bruikbaar als /, NFSCLIENT nodig Het netwerkbestandssysteem. Dit kan weggelaten worden tenzij er gepland is om partities te aan te koppelen van een &unix; bestandsserver over TCP/IP. kernelopties - MSDOSFS options MSDOSFS # MSDOS Bestandssysteem Het &ms-dos; bestandssysteem. Dit kan veilig weggelaten worden, tenzij er gepland is om een DOS-geformatteerde partitie van de harde schijf tijdens het opstarten aan te koppelen. Het wordt automatisch geladen als er voor de eerste keer een DOS-partitie wordt aangekoppeld, zoals boven beschreven. Bovendien geeft de uitstekende software emulators/mtools toegang tot DOS-floppies zonder dat ze aangekoppeld en afgekoppeld moeten worden en heeft het MSDOSFS helemaal niet nodig. options CD9660 # ISO 9660 Bestandssysteem Het ISO 9960-bestandssysteem voor CD-ROMs. Commentarieer dit uit als er geen CD-ROM drive aanwezig is of als er slechts af en toe gegevens-CD-ROMs aangekoppeld worden (aangezien het dynamisch geladen wordt als er voor de eerste keer een gegevens-CD-ROM aangekoppeld wordt). Audio-CD's hebben dit bestandssysteem niet nodig. options PROCFS # Procesbestandssysteem (vereist PSEUDOFS) Het procesbestandssysteem. Dit is een als-of bestandssysteem, aangekoppeld op /proc, dat programma's als &man.ps.1; in staat stelt om meer informatie over de draaiende processen te geven. Het is in de meeste omstandigheden niet nodig om PROCFS te gebruiken, omdat de meeste debug- en monitorgereedschappen zijn aangepast om zonder PROCFS te draaien: installaties koppelen dit bestandssysteem standaard niet aan. options PSEUDOFS # Pseudo-bestandssysteem raamwerk Kernels die PROCFS gebruiken moeten ook ondersteuning voor PSEUDOFS opnemen. options GEOM_PART_GPT # GUID Partitietabellen. - Voegt ondersteuning voor GUID + Voegt ondersteuning voor GUID Partitietabellen toe. GPT biedt de mogelijkheid om een groot aantal partities per schijf te hebben, 128 is de standaardconfiguratie. options COMPAT_43 # Compatibel met BSD 4.3 [ERIN HOUDEN!] Compatibiliteit met 4.3BSD. Laat dit aanstaan. Sommige programma's gedragen zich vreemd als dit uitgecommentarieerd wordt. options COMPAT_FREEBSD4 # Compatibel met &os; 4 Deze optie is nodig om ondersteuning te bieden aan applicaties die gecompileerd zijn op oudere versies van &os; en gebruik maken van oudere systeemaanroep-interfaces. Het is aanbevolen dat deze optie gebruikt wordt op alle &i386; systemen die mogelijk oudere applicaties draaien. Voor platformen die pas in 5.X ondersteuning verwierven, zoals ia64 en &sparc64;, is deze optie niet nodig. options COMPAT_FREEBSD5 # Compatibel met &os;5 Deze optie is vereist om ondersteuning te geven aan applicaties die gecompileerd zijn op &os; 5.X die gebruik maken van de systeemaanroepinterfaces van &os; 5.X. options COMPAT_FREEBSD6 # Compatibel met &os;5 Deze optie is vereist om ondersteuning te geven aan applicaties die gecompileerd zijn op &os; 6.X die gebruik maken van de systeemaanroepinterfaces van &os; 6.X. options COMPAT_FREEBSD7 # Compatibel met &os;5 Deze optie is vereist om ondersteuning te geven aan applicaties die gecompileerd zijn op &os; 7.X die gebruik maken van de systeemaanroepinterfaces van &os; 7.X. options SCSI_DELAY=5000 # Vertraging (in ms) voordat SCSI wordt ondergezocht. Dit zorgt ervoor dat de kernel vijf seconden wacht voordat die elk SCSI-apparaat in het systeem onderzoekt. Als er alleen IDE-harde schijven zijn, kan deze optie genegeerd worden, anders kan geprobeerd worden dit getal te verlagen, om het opstarten te versnellen. Uiteraard moet deze waarde weer verhoogd worden als &os; problemen heeft om de SCSI-apparaten te herkennen. options KTRACE # ktrace(1) ondersteuning Dit schakelt kernelondersteuning voor het volgen processen in, wat handig is tijdens debuggen. options SYSVSHM # SYSV-stijl gedeeld geheugen Deze optie biedt System V gedeeld geheugen. Meestal wordt dit wegens de XSHM-uitbreiding in X gebruikt, waar door vele grafische programma's automatisch gebruik van wordt gemaakt voor extra snelheid. Als X gebruik wordt, is het raadzaam om dit op te nemen. options SYSVMSG # SYSV-stijl berichtwachtrijen Dit biedt ondersteuning voor System V berichten. Ook deze optie voegt slechts een paar honderd bytes aan de kernel toe. options SYSVSEM # SYSV-stijl semaforen Dit biedt ondersteuning voor System V semaforen. Het wordt minder vaak gebruikt, maar voegt slechts een paar honderd bytes aan de kernel toe. De optie van het commando &man.ipcs.1; geeft een lijst van alle processen die een van deze System V faciliteiten gebruikt. options _KPOSIX_PRIORITY_SCHEDULING # POSIX P1003_1B real-time extensies Dit biedt real-time-uitbreidingen die in de 1993 &posix; zijn toegevoegd. Bepaalde applicaties in de Portscollectie gebruiken deze (zoals &staroffice;). options KBD_INSTALL_CDEV # installeer een CDEV-ingang in /dev Deze optie is nodig om apparaatknooppunten voor het toetsenbord aan te maken in /dev. - options ADAPTIVE_GIANT # Giant mutex is adaptief. - - Giant is de naam van een wederzijds uitsluitingsmechanisme - (een sleep mutex) dat een grote verzameling kernelbronnen - beschermt. Vandaag de dag is dit een onacceptabele - prestatie-bottleneck die actief door sloten wordt vervangen die - individuele bronnen beschermen. De optie - ADAPTIVE_GIANT zorgt ervoor dat Giant in de - verzamelingen van mutexen wordt opgenomen waar actief wordt - opgespind. Dit betekent dat wanneer een thread de Giant-mutex - wil nemen, maar die reeds door een thread op een andere CPU - genomen is, de eerste thread blijft draaien en wacht tot er een - slot vrijkomt. Normaalgesproken zou de thread weer gaan slapen - en wachten op de volgende kans om te draaien. Laat dit er in - geval van twijfel instaan. - - - Merk op dat in &os; 8.0-RELEASE en later alle mutexen - standaard adaptief zijn, tenzij ze expliciet op niet-adaptief - zijn gezet door met de optie - NO_ADAPTIVE_MUTEXES te compileren. Een - gevolg is dat Giant nu standaard adaptief is, en dat de optie - ADAPTIVE_GIANT uit de kernelinstellingen is - verwijderd. - - kernelopties - SMP device apic # I/O APIC Het apic-apparaat zet de ondersteuning voor I/O-APIC voor het afleveren van interrupts aan. Het apic-apparaat kan zowel in UP- als in SMP-kernels gebruikt worden, maar is noodzakelijk voor SMP-kernels. Voeg options SMP toe om ondersteuning voor meerdere processoren op te nemen. Het apic-apparaat bestaat alleen in de i386-architectuur, deze instelregel dient niet op andere architecturen gebruikt te worden. device eisa Neem dit op voor een EISA-moederbord. Dit zet ondersteuning voor zelfdetectie en -instelling aan voor alle apparaten op de EISA-bus. device pci Neem dit op voor een PCI-moederbord. Dit zet ondersteuning voor zelfdetectie van PCI-kaarten en gatewaying van PCI-naar-ISA-bus aan. # Floppy drives device fdc Dit is de controller voor de floppydrive. # ATA- en ATAPI-apparaten device ata Dit stuurprogramma biedt ondersteuning aan alle ATA- en ATAPI-apparaten. Er is slechts één device ata-regel nodig om de kernel alle PCI ATA/ATAPI-apparaten te laten ontdekken op moderne machines. device atadisk # ATA schijven Dit is samen met device ata nodig voor ATA schijven. device ataraid # ATA RAID schijven Dit is samen met device ata nodig voor ATA RAID-schijven. device atapicd # ATAPI CD-ROM drives Dit is samen met device ata nodig voor ATAPI CD-ROM drives. device atapifd # ATAPI floppy drives Dit is samen met device ata nodig voor ATAPI floppydrives. device atapist # ATAPI tape drives Dit is samen met device ata nodig voor ATAPI tapedrives. options ATA_STATIC_ID # Statische apparaatnummering Dit zorgt ervoor dat de controller statisch nummert. Zonder deze optie worden nummers dynamisch toegewezen. # SCSI Controllers device ahb # EISA AHA1742 familie device ahc # AHA2940 en onboard AIC7xxx apparaten options AHC_REG_PRETTY_PRINT # Print registerbitvelden in # debuguitvoer. Voegt ~128k # aan stuurprogramma toe. device ahd # AHA39320/29320 en onboard AIC79xx apparaten options AHD_REG_PRETTY_PRINT # Print registerbitvelden in # debuguitvoer. Voegt ~215k # aan stuurprogramma toe. device amd # AMD 53C974 (Teckram DC-390(T)) device isp # Qlogic familie #device ispfw # Firmware voor QLogic HBAs- normaliter een module device mpt # LSI-Logic MPT-Fusion #device ncr # NCR/Symbios Logic device sym # NCR/Symbios Logic (nieuwere chipsets + die van `ncr') device trm # Tekram DC395U/UW/F DC315U adapters device adv # Advansys SCSI adapters device adw # Advansys wide SCSI adapters device aha # Adaptec 154x SCSI adapters device aic # Adaptec 15[012]x SCSI adapters, AIC-6[23]60. device bt # Buslogic/Mylex MultiMaster SCSI adapters device ncv # NCR 53C500 device nsp # Workbit Ninja SCSI-3 device stg # TMC 18C30/18C50 SCSI controllers. Commentarieer de regels uit voor apparaten die niet in het systeem aanwezig zijn. Als het een systeem met alleen IDE apparaten betreft, kunnen ze allemaal weggelaten worden. De regels met *_REG_PRETTY_PRINT zijn debugopties voor hun respectievelijke stuurprogramma's. # SCSI randapparaten device scbus # SCSI bus (nodig voor SCSI) device ch # SCSI media changers device da # Direct Access (schijven) device sa # Sequential Access (tape, enzovoort) device cd # CD device pass # Passthrough apparaat (directe SCSI-toegang) device ses # SCSI Omgevingsdiensten (en SAF-TE) SCSI-aanhangsels. Ook hier geldt dat apparaten die niet aanwezig zijn uitgecommentarieerd kunnen worden, of als alleen IDE-hardware aanwezig is, ze allemaal weggelaten kunnen worden. Het USB-stuurprogramma &man.umass.4; en enkele andere stuurprogramma's gebruiken het SCSI-subsysteem, alhoewel ze geen echte SCSI-apparaten zijn. Daarom mag SCSI-ondersteuning niet verwijderd worden als dit soort stuurprogramma's in de kernelinstellingen worden opgenomen. # RAID controllers met interfaces naar het SCSI subsysteem device amr # AMI MegaRAID device arcmsr # Areca SATA II RAID device asr # DPT SmartRAID V, VI en Adaptec SCSI RAID device ciss # Compaq Smart RAID 5* device dpt # DPT Smartcache III, IV - Zie NOTES voor opties device hptmv # Highpoint RocketRAID 182x device hptrr # Highpoint RocketRAID 17xx, 22xx, 23xx, 25xx device iir # Intel Integrated RAID device ips # IBM (Adaptec) ServeRAID device mly # Mylex AcceleRAID/eXtremeRAID device twa # 3ware 9000 series PATA/SATA RAID # RAID controllers device aac # Adaptec FSA RAID device aacp # SCSI passthrough voor aac (heeft CAM nodig) device ida # Compaq Smart RAID device mfi # LSI MegaRAID SAS device mlx # Mylex DAC960 famile device pst # Promise Supertrak SX6000 device twe # 3ware ATA RAID Ondersteunde RAID-controllers. Als een van deze niet aanwezig is, kan deze uitgecommentarieerd of verwijderd worden. # atkbdc0 bestuurt het toetsenbord en de PS/2 muis device atkbdc # AT toetsenbordcontroller De toetsenbordcontroller (atkbdc) biedt I/O-diensten aan voor het AT-toetsenbord en het PS/2-type van aanwijsapparaten. Deze controller is noodzakelijk voor het toetsenbordstuurprogramma (atkbd) en het PS/2-aanwijsapparaatstuurprogramma (psm). device atkbd # AT toetsenbord Het stuurprogramma atkbd biedt samen met de controller atkbdc toegang tot het AT84-toetsenbord of het uitgebreide AT-toetsenbord dat verbonden is met de controller voor het AT-toetsenbord. device psm # PS/2 muis Dit apparaat kan gebruikt worden als de muis in de PS/2-muispoort wordt geplugd. device kbdmux # toetsenbordmultiplexer Basisondersteuning voor multiplexing van toetsenborden. Als u niet van plan bent om meerdere toetsenborden op het systeem te gebruiken, kunt u deze regel veilig verwijderen. device vga # VGA videokaart stuurprogramma Het stuurprogramma voor de videokaart. device splash # Splash screen en screensaver ondersteuning Een splash-scherm tijdens het opstarten! Screensavers hebben deze optie ook nodig. # syscons is het standaard consolestuurprogramma, lijkt op een SCO console device sc sc is het standaard consolestuurprogramma en lijkt op een SCO-console. Aangezien de meeste programma's die met een volledig scherm werken de console via een terminaldatabase zoals termcap benaderen, moet het niet uitmaken of dit of vt, het VT220-compatibele consolestuurprogramma, gebruikt wordt. Wanneer er aangemeld wordt, dient de variabele TERM op scoansi gezet worden indien programma's die met een volledig scherm werken problemen hebben om met dit console te draaien. # Schakel dit in voor het pcvt (VT220 compatibele) consolestuurprogramma #device vt #options XSERVER # ondersteuning voor X server op een vt console #options FAT_CURSOR # begin met een blokcursor Dit is een VT220-compatibel consolestuurprogramma, achterwaarts compatibel met de VT100/102. Het werkt goed op enkele laptops die hardware-incompatibiliteiten hebben met sc. Ook dient de variabele TERM op vt100 of vt220 gezet te worden bij het aanmelden. Dit stuurprogramma kan ook nuttig zijn wanneer er verbinding wordt gemaakt met een groot aantal verschillende machines in een netwerk, waarbij de ingangen termcap of terminfo voor het apparaat sc vaak niet beschikbaar zijn. vt100 is op bijna elk platform beschikbaar. device agp Neem dit op als er een AGP-kaart in het systeem aanwezig is. Dit zet ondersteuning voor AGP aan, en ondersteuning voor AGP GART voor borden die deze mogelijkheden hebben. - APM - - # Ondersteuning voor energiebeheer (zie NOTES voor meer opties) -#device apm - - Ondersteuning voor geavanceerd energiebeheer (Advanced Power - Management). Dit is nuttig voor laptops, alhoewel dit - standaard uitgeschakeld is in GENERIC. - # Schakel suspend/resume ondersteuning voor de i8254 in. device pmtimer Het stuurprogramma voor het timerapparaat voor energiebeheergebeurtenissen, zoals APM en ACPI. # PCCARD (PCMCIA) ondersteuning. # PCMCIA en cardbus bridge ondersteuning. device cbb # cardbus (yenta) bridge device pccard # PC Card (16-bit) bus device cardbus # CardBus (32-bit) bus Ondersteuning voor PCMCIA. Dit is wenselijk voor laptopgebruikers. # Serial (COM) poorten device sio # 8250, 16[45]50-gebaseerde seriële poorten Dit zijn de seriële poorten waarnaar in de wereld van &ms-dos;/&windows; verwezen wordt als COM-poorten. Als er een intern modem op COM4 en een seriële poort op COM2 aanwezig is, moet het IRQ van het modem in 2 worden veranderd (om duistere technische redenen geldt dat IRQ2 = IRQ9) om er vanuit &os; toegang toe te krijgen. Als er een multipoort seriële kaart aanwezig is, staat in &man.sio.4; meer informatie over de juiste waarden die aan /boot/device.hints toegevoegd moeten worden. Sommige videokaarten (vaak gebaseerd op S3 chips) gebruiken IO-adressen van de vorm 0x*2e8, en omdat vele goedkope serieële kaarten de 16-bits IO-adresruimte niet volledig decoderen, botsen ze met deze kaarten waardoor de COM4-poort praktisch onbruikbaar is. Elke serieële poort moet een uniek IRQ hebben (tenzij er gebruik wordt gemaakt van een van de multipoortkaarten waarbij gedeelde interrupts ondersteund worden), dus kunnen de standaard IRQ's voor COM3 en COM4 niet gebruikt worden. # Parallelle poort device ppc Dit is de interface voor de parallelle poort op de ISA-bus. device ppbus # Parallelle poortbus (verplicht) Biedt ondersteuning voor de parallelle poortbus. device lpt # Printer Ondersteuning voor parallelle poort-printers. Alle van de bovenstaande drie zijn noodzakelijk om ondersteuning voor parallelle printers aan te zetten. device ppi # Parallelle poort interface apparaat De algemene I/O (geek-poort) + IEEE1284 I/O. #device vpo # scbus en da verplicht zipdrive Dit is voor een Iomega Zipdrive. Hiervoor is ondersteuning voor scbus en da nodig. De beste prestaties worden gehaald met poorten in EPP 1.9-modus. #device puc Dit dient uitgecommentarieerd te worden indien er een domme seriële of parallelle PCI-kaart aanwezig is die ondersteund wordt door het &man.puc.4; verbindingsstuurprogramma. # PCI Ethernet NIC's. device de # DEC/Intel DC21x4x (Tulip) device em # Intel PRO/1000 adapter Gigabit Ethernet Card device ixgb # Intel PRO/10GbE Ethernet Card device txp # 3Com 3cR990 (Typhoon) device vx # 3Com 3c590, 3c595 (Vortex) Verscheidene PCI-netwerkkaartstuurprogramma's. Degenen die niet in het systeem aanwezig zijn kunnen uitgecommentarieerd of verwijderd worden. # PCI Ethernet NIC's die de MII bus controller code gebruiken. # NB: 'device miibus' moet behouden blijven om deze NIC's te kunnen gebruiken! device miibus # MII bus ondersteuning Ondersteuning voor MII-bus is noodzakelijk voor sommige PCI 10/100 Ethernet-NICs, namelijk voor diegenen die MII-geldige transceivers gebruiken of interfaces voor transceiverbesturing implementeren die als een MII werken. Door device miibus aan de kernelinstellingen toe te voegen wordt de ondersteuning voor de generieke miibus-API en voor alle PHY-stuurprogramma's opgenomen, waaronder een generieke voor PHYs die niet specifiek door een individueel stuurprogramma worden behandeld. device bce # Broadcom BCM5706/BCM5708 Gigabit Ethernet device bfe # Broadcom BCM440x 10/100 Ethernet device bge # Broadcom BCM570xx Gigabit Ethernet device dc # DEC/Intel 21143 en verschillende gelijkwerkenden device fxp # Intel EtherExpress PRO/100B (82557, 82558) device lge # Level 1 LXT1001 gigabit Ethernet device msk # Marvell/SysKonnect Yukon II Gigabit Ethernet device nge # NatSemi DP83820 gigabit Ethernet device nve # nVidia MCP on-board Ethernet Networking device pcn # AMD Am79C97x PCI 10/100 (voorrang op 'lnc') device re # RealTek 8139C+/8169/8169S/8110S device rl # RealTek 8129/8139 device sf # Adaptec AIC-6915 (Starfire) device sis # Silicon Integrated Systems SiS 900/SiS 7016 device sk # SysKonnect SK-984x & SK-982x gigabit Ethernet device ste # Sundance ST201 (D-Link DFE-550TX) device stge # Sundance/Tamarack TC9021 gigabit Ethernet device ti # Alteon Networks Tigon I/II gigabit Ethernet device tl # Texas Instruments ThunderLAN device tx # SMC EtherPower II (83c170 EPIC) device ge # VIA VT612x gigabit Ethernet device vr # VIA Rhine, Rhine II device wb # Winbond W89C840F device xl # 3Com 3c90x (Boomerang, Cyclone) Stuurprogramma's die gebruik maken van de MII bus-controllercode. # ISA Ethernet NIC's. Inclusief pccard NIC's. device cs # Crystal Semiconductor CS89x0 NIC # 'device ed' heeft 'device miibus' nodig device ed # NE[12]000, SMC Ultra, 3c503, DS8390 kaarten device ex # Intel EtherExpress Pro/10 en Pro/10+ device ep # Etherlink III-gebaseerde kaarten device fe # Fujitsu MB8696x-gebaseerde kaarten device ie # EtherExpress 8/16, 3C507, StarLAN 10, etc. device lnc # NE2100, NE32-VL Lance Ethernet kaarten device sn # SMC's 9000 serie Ethernet chips device xe # Xircom pccard Ethernet # ISA apparaten die de oude ISA shims gebruiken #device le ISA Ethernetstuurprogramma's. In /usr/src/sys/i386/conf/NOTES staan details over welke kaarten door welk stuurprogramma ondersteund worden. # Draadloze NIC kaarten device wlan # 802.11 ondersteuning Generieke 802.11 ondersteuning. Deze regel is vereist voor draadloos netwerken. device wlan_wep # 802.11 WEP-ondersteuning device wlan_ccmp # 802.11 CCMP-ondersteuning device wlan_tkip # 802.11 TKIP-ondersteuning Crypto-ondersteuning voor 802.11-apparaten. Deze regels zijn nodig als u van plan bent om versleuteling en 802.11i-beveiligingsprotocollen te gebruiken. device an # Aironet 4500/4800 802.11 draadloze NIC's. device ath # Atheros PCI/CardBus NICs device ath_hal # Atheros HAL (Hardware Access Layer) device ath_rate_sample # SampleRate verzendsnelheidbeheer voor ath device awi # BayStack 660 en anderen device ral # Ralink Technologies RT2500 draadloze NICs. device wi # WaveLAN/Intersil/Symbol 802.11 draadloze NIC's. #device wl # Oudere niet-802.11 Wavelan draadloze NIC. Ondersteuning voor verscheidene draadloze kaarten. # Pseudo-apparaten device loop # Netwerk teruglussen Dit is het generieke teruglusapparaat voor TCP/IP. Als telnet of FTP op localhost (ook bekend als 127.0.0.1) gebruikt wordt, loopt dat via dit apparaat. Dit is verplicht. device random # Entropy apparaat Cryptografisch veilige willekeurige getallengenerator. device ether # Ethernet ondersteuning ether is allen noodzakelijk als er een Ethernetkaart aanwezig is. Het bevat code voor het generieke Ethernetprotocol. device sl # Kernel SLIP sl dient voor SLIP-ondersteuning. Dit is bijna geheel overgenomen door PPP, wat eenvoudiger is op te zetten, beter geschikt is voor modem-naar-modem-verbindingen en krachtiger is. device ppp # Kernel PPP Dit dient voor PPP-ondersteuning van inbelverbindingen door de kernel. Er is ook een versie van PPP als gebruikersapplicatie geïmplementeerd die tun gebruikt en meer flexibiliteit en mogelijkheden biedt zoals demand-bellen. device tun # Packet tunnel. Dit wordt gebruikt door de gebruikers-PPP-software. In PPP staat meer informatie. device pty # Pseudo-ttys (telnet, etc.) Dit is een pseudo-terminal of gesimuleerde aanmeldpoort. Die wordt gebruikt door binnenkomende sessies van telnet en rlogin, door xterm en voor sommige andere applicaties zoals Emacs. device md # Geheugenschijven Pseudo-apparaten die een schijf in het geheugen implementeren. device gif # IPv6 en IPv4 tunnelen Dit implementeert IPv6-over-IPv4-tunneling, IPv4-over-IPv6-tunneling, IPv4-over-IPv4-tunneling en IPv6-over-IPv6-tunneling. Het apparaat gif is zelfklonend en zal naar behoefte apparaatknooppunten aanmaken. device faith # IPv6-naar-IPv4-relay (vertaling) Dit pseudo-apparaat onderschept pakketten die ernaar verzonden worden en leidt ze om naar het IPv4/IPv6-vertaaldaemon. # Het `bpf' apparaat schakelt de Berkeley Pakketfilter in. # Wees bewust van de administratieve consequenties die dit heeft! # 'bpf' is nodig bij gebruik van DHCP. device bpf # Berkeley pakketfilter Dit is het Berkeley Pakketfilter. Dit pseudo-apparaat staat netwerkinterfaces toe om in luistermodus gezet te worden, zodat elk pakket op een uitzendnetwerk (bijvoorbeeld een Ethernet) onderschept wordt. Deze pakketten kunnen naar schijf onderschept en/of onderzocht worden met het programma &man.tcpdump.1;. Het apparaat &man.bpf.4; wordt ook gebruikt door &man.dhclient.8; om het IP-adres van de standaardrouter (gateway) te verkrijgen, enzovoorts. Als DHCP gebruikt wordt, dient dit ingeschakeld te blijven. # USB-ondersteuning device uhci # UHCI PCI->USB interface device ohci # OHCI PCI->USB interface device ehci # EHCI PCI->USB interface (USB 2.0) device usb # USB Bus (verplicht) #device udbp # USB Double Bulk Pipe apparaten device ugen # Generic device uhid # Human Interface Devices device ukbd # Toetsenbord device ulpt # Printer device umass # Schijven/Massaopslag - heeft scbus en da nodig device ums # Muis device ural # Ralink Technology RT2500USB draadloze NICs device urio # Diamond Rio 500 MP3 speler device uscanner # Scanners # USB Ethernet, heeft mii nodig device aue # ADMtek USB Ethernet device axe # ASIX Electronics USB Ethernet device cdce # Generic USB over Ethernet device cue # CATC USB Ethernet device kue # Kawasaki LSI USB Ethernet device rue # RealTek RTL8150 USB Ethernet Ondersteuning voor verscheidene USB-apparaten. # FireWire ondersteuning device firewire # FireWire bus code device sbp # SCSI over FireWire (scbus en da nodig) device fwe # Ethernet over FireWire (niet-standaard!) Ondersteuning voor verscheidene Firewire-apparaten. Meer informatie en aanvullende apparaten die door &os; ondersteund worden staan in /usr/src/sys/i386/conf/NOTES. + --> + + + Bouwen en installeren van een aangepaste kernel + + Als de wijzigingen in het aangepaste configuratiebestand zijn + opgeslagen, kan de broncode van de kernel worden gecompileerd + met behulp van de volgende stappen: + + + Een kernel bouwen + + + kernel + bouwen / installeren + + + + Ga naar deze map: + + &prompt.root; cd /usr/src + + + + Compileer de nieuwe kernel door de naam van het aangepaste + kernel configuratiebestand te specificeren: + + &prompt.root; make buildkernel KERNCONF=MIJNKERNEL + + + + Installeer de nieuwe kernel geassocieerd met het opgegeven + kernelinstellingenbestand. Dit commando zal de nieuwwe + kernel naar /boot/kernel/kernel kopieren + en de oude kernel opslaan in + /boot/kernel.old/kernel: + + &prompt.root; make installkernel KERNCONF=MIJNKERNEL + + + + Sluit het systeem af en herstart met de nieuwe kernel. + Als er iets misgaat, zie . + + + + Bij het bouwen van een aangepaste kernel worden standaard + alle kernelmodules ook herbouwd. Om de + kernel sneller bij te werken en alleen de aangepaste modules + te bouwen kan /etc/make.conf aangepast + worden voordat de kernel wordt gebouwd: + + Bijvoorbeeld, deze variabele specificeert de lijst van te bouwen + modules in plaats van het standaard bouwen van alle modules: + + MODULES_OVERRIDE = linux acpi + + + Deze variabele stelt een lijst in van modules die moeten worden + uitgesloten van het bouwproces: + + WITHOUT_MODULES = linux acpi sound + + Andere variabelen zijn beschikbaar. Lees + &man.make.conf.5; voor details. + + + /boot/kernel.old + + + Problemen oplossen Er zijn vier probleemcategoriën die op kunnen treden tijdens het bouwen van een aangepaste kernel: config faalt - Als het commando &man.config.8; faalt bij het verwerken - van de kernelbeschrijving, is er waarschijnlijk ergens een - eenvoudige fout gemaakt. Gelukkig geeft &man.config.8; het - nummer van de regel weer waarmee het problemen had, dus kan - snel de regel gevonden worden waarin de fout zit. - In het onderstaande voorbeeld dient gecontroleerd te worden - of het sleutelwoord juist is ingevoerd door het met de - kernel GENERIC of een andere - referentie te vergelijken: + Als config faalt geeft het het + nummer van de regel weer dat onjuist is. In het onderstaande + voorbeeld dient gecontroleerd te worden of regel 17 juist is + ingevoerd door het te vergelijken met GENERIC + of NOTES: config: line 17: syntax error make faalt Als make faalt, duidt dit meestal op een fout in de kernelbeschrijving die niet erg genoeg is om - door &man.config.8; opgemerkt te worden. De instellingen - dienen nogmaals nagekeken te worden. Als het probleem nog - steeds niet is op te lossen, stuur dan een mail naar de - &a.questions; met de kernelinstellingen. Dat leidt meestal - snel tot een diagnose. + door config opgemerkt te worden. De + instellingen dienen nogmaals nagekeken te worden. Als het + probleem nog steeds niet is op te lossen, stuur dan een mail + naar de &a.questions; met de kernelinstellingen. - - De kernel start niet op + + De kernel start niet op Als de nieuwe kernel niet opstart of de apparaten niet herkent is kalmte geboden. &os; heeft een uitstekend mechanisme om van niet-compatibele kernels te herstellen. De gewenste kernel om mee op te starten kan vanuit de &os; boot loader gekozen worden. Als het systeemopstartmenu verschijnt, kan deze gekozen worden. Selecteer de optie Escape to a loader prompt, nummer zes. Typ op de prompt boot kernel.old of de naam van een andere kernel die correct - opstart. Als de kernelinstellingen gewijzigd worden, is - het altijd aan te raden om een kernel bij de hand te houden - waarvan bekend is dat die juist werkt. + opstart. Nadat er met een goede kernel is opgestart, kan het instellingenbestand gecontroleerd worden en geprobeerd worden om de kernel nogmaals te bouwen. Een behulpzame bron is het bestand /var/log/messages, dat onder andere alle kernelberichten van alle keren dat er succesvol is opgestart vastlegt. Ook geeft &man.dmesg.8; alle kernelberichten weer van de huidige opstartprocedure. Als er problemen zijn met het bouwen van een kernel, dient een GENERIC, of een andere kernel waarvan bekend is dat die werkt, bewaard te worden onder een andere naam die niet verwijderd wordt als de volgende kernel gebouwd wordt. Er kan niet op kernel.old vertrouwd worden omdat bij de installatie van een nieuwe kernel kernel.old overschreven wordt met de laatst geïnstalleerde kernel, die niet hoeft te - werken. Ook dient de werkende kernel zo snel mogelijk - naar de juiste plaats /boot/kernel verplaatst te - worden, omdat anders commando's als &man.ps.1; eventueel - onjuist werken. Hiervoor dient simpelweg de map met de - goede kernel hernoemd te worden: + werken. Verplaats de werkende kernel zo spoedig mogelijk, + door het hernoemen van de map met de goede kernel: - &prompt.root; mv /boot/kernel /boot/kernel.slecht -&prompt.root; mv /boot/kernel.goed /boot/kernel + &prompt.root; mv /boot/kernel /boot/kernel.slecht +&prompt.root; mv /boot/kernel.goed /boot/kernel De kernel werkt, maar &man.ps.1; werkt niet meer Als er een andere versie van de kernel is geïnstalleerd dan degene waarmee de systeemgereedschappen gebouwd zijn, bijvoorbeeld een kernel voor -CURRENT op een -RELEASE-systeem, werken vele systeemstatuscommando's als &man.ps.1; en &man.vmstat.8; - niet langer. De wereld moet opnieuw gecompileerd en - geïnstalleerd worden en met dezelfde broncodestructuur - als de kernel zijn gebouwd. Dit is een van de redenen - waarom het normaliter geen goed idee is om een afwijkende - versie van de kernel ten opzichte van de rest van de wereld - te gebruiken. + niet langer. Om dit op te lossen, + compileer en installeer een wereld gebouwd met dezelfde + versie van de broncodestructuur als de kernel. Dit is een van + de redenen waarom het normaliter geen goed idee is om een + afwijkende versie van de kernel ten opzichte van de rest van + de wereld te gebruiken. Index: translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/l10n/chapter.xml =================================================================== --- translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/l10n/chapter.xml (revision 47811) +++ translations/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/l10n/chapter.xml (revision 47812) @@ -1,1049 +1,1046 @@ - - Lokalisatie - I18N/L10N gebruiken en instellen + + + Lokalisatie - <acronym>i18n</acronym>/<acronym>L10n</acronym> + gebruiken en instellen + - AndreyChernovBijgedragen door + AndreyChernovBijgedragen + door Michael C.WuHerschreven door RenéLadanVertaald door - - Overzicht - &os; is een zeer gedistribueerd project met gebruikers over - de gehele wereld. Dit hoofdstuk behandelt de - internationalisatie- en lokalisatie-eigenschappen van &os; die - niet-Engelssprekende gebruikers echt werk laten verzetten. Er - zitten veel aspecten van de i18n-implementatie in zowel de - systeem- als applicatieniveaus, dus waar mogelijk wordt de lezer - verwezen naar meer specifieke bronnen. + &os; is een gedistribueerd project met gebruikers en medewerkers + over de gehele wereld. Als zodanig ondersteunt &os; lokalisatie + in vele talen, zodat gebruikers de mogelijkheid hebben om gegevens te + bekijken, in te voeren of te verwerken in niet Engelse talen + Men kan kiezen uit het grootste deel van de belangrijkste talen + waaronder, maar niet beperkt tot: Chinees, Duits, Japans, Koreaans, + Frans, Russisch en Vietnamees. - Na dit hoofdstuk weet de lezer: + + internationalisering + lokalisatie + + lokalisatie + De term internationalisering is ingekort tot + i18n, die het aantal letters vertegenwoordigt + tussen de eerste en de laatste letter van + internationalization. + L10n gebruikt dezelfde naamgeving regeling, maar van + localization. De + i18n/L10n methoden, + protocollen en applicaties maken het gebruikers mogelijk + de talen van hun keuze te gebruiken. + + Dit hoofdstuk bespreekt de internationalisering en lokalisatie + kenmerken van &os;. Na dit hoofdstuk weet de lezer: + - Hoe verschillende talen en locales gecodeerd zijn - op moderne besturingssystemen. + Hoe locale namen zijn opgebouwd. Hoe de locale in te stellen voor een login-shell. Hoe de console voor niet-Engelse talen in te stellen. - Hoe het X Window systeem effectief met meerdere - talen te gebruiken. + Hoe Xorg te configureren + voor verschillende talen. - Waar meer informatie te vinden over het schrijven - van i18n-respecterende applicaties. + Hoe i18n-conforme toepassingen + te vinden. + + + Waar meer informatie te vinden voor het configureren + van specifieke talen. + Veronderstelde voorkennis: - - Weten hoe aanvullende applicaties van derde partijen - geïnstalleerd worden (). - + Weten hoe aanvullende + applicaties van derde partijen + te installeren. - - Beginselen - - - Wat is I18N/L10N? - - - internationalisatie - - lokalisatie - - - lokalisatie - - Ontwikkelaars hebben internationalisatie - (internationalization afgekort tot de term - I18N, de eerste en de laatste letter en het aantal - tussenliggende letters. L10N gebruikt hetzelfde schema voor - naamgeving en komt van localization. Samen - staan I18N/L10N methoden, protocollen en applicaties gebruikers - toe de taal van hun keuze te gebruiken. - - I18N-applicaties zijn geprogrammeerd door gebruik te maken - van I18N-gereedschappen van bibliotheken. Daarmee kunnen - ontwikkelaars een eenvoudig bestand schrijven en menu's en - teksten weergeven in elke taal. Programmeurs worden door het - &os; Project sterk aangemoedigd deze conventie te - volgen. - - - - Waarom I18N/L10N gebruiken? - - I18N/L10N wordt gebruikt als een gebruiker gegevens wil - bekijken, invoeren of verwerken in niet-Engelse talen. - - - - Welke talen worden ondersteund door I18N? - - I18N en L10N zijn niet &os; specifiek. Momenteel kan er - gekozen worden uit de meeste grote wereldtalen, inclusief maar - niet beperkt tot: Chinees, Duits, Japans, Koreaans, Frans, - Russisch en Vietnamees. - - - Lokalisatie gebruiken - In al zijn pracht is I18N niet &os; specifiek maar een - conventie. Het &os; Project moedigt iedereen aan &os; te helpen - deze conventie te gebruiken. - locale Lokalisatie-instellingen zijn gebaseerd op drie hoofdtermen: Taalcode, Landcode en Codering. Localenamen zijn als volgt opgebouwd: Taalcode_Landcode.Codering - - Taal- en landcodes - taalcodes - landcodes - Om een &os;-systeem (of een ander I18N-ondersteunend &unix; - achtig systeem) te lokaliseren naar een bepaalde taal, moet de - gebruiker de codes voor het specifieke land en taal - achterhalen. Landcodes geven applicaties aan welke variatie - van de gegeven taal gebruikt moet worden. Ook webbrowsers, - SMTP/POP-servers, webservers, enzovoorts maken beslissingen gebaseerd - op die codes. Hieronder staan voorbeelden van taal- en - landcodes: + De Taalcode en + Landcode worden gebruikt om het land + en de specifieke taalvariatie te bepalen. geeft een aantal voorbeelden van + Taalcode_Landcode: - + + Algemene taal- en landcodes + Taal- en landcode - Omschrijving en_US - - Engels - Verenigde Staten + Engels, Verenigde Staten ru_RU - - Russisch voor Rusland + Russisch, Rusland zh_TW - - Traditioneel Chinees voor Taiwan + Traditioneel Chinees, Taiwan - +
Een complete lijst van beschikbare locales is beschikbaar via: &prompt.user; locale -a - - - Coderingen + Om de huidige locale instelling te bepalen: - coderingen + &prompt.user; locale + coderingen ASCII - Sommige talen gebruiken andere ASCII-coderingen dan 8-bit, - wijde of multibyte karakters, zie &man.multibyte.3;. Oudere - programma's herkennen die niet en interpreteren ze foutief als - controlekarakters aan. Afhankelijk van de implementatie moeten - gebruikers eventueel een applicatie met wijde of multibyte - karakterondersteuning compileren, of hem correct instellen. Om - wijde of multibyte karakters in te kunnen voeren en te kunnen - verwerken levert de &os; Portscollectie - voor elke taal programma's. Hiervoor staat I18N-documentatie - in de respectievelijke &os; Port. + Taal specifieke karakter sets, zoals ISO8859-1, + ISO8859-15, KOI8-R, end CP437, worden beschreven in + &man.multibyte.3;. Een lijst met actieve tekensets kan worden + gevonden op het IANA + Register. - Voor het bouwen van een gewenste applicatie met lokalisatie - is het verstandig de applicatiedocumentatie te bekijken om te - bepalen hoe de juiste waarden doorgegeven kunnen worden naar - configure, Makefile of de compiler. + Sommige talen, zoals Chinees of Japans, kunnen niet + weergegeven worden met ASCII tekens en + vereisen een uitgebreide taalcodering met wijde of + multibyte karakters. Voorbeelden van wijde of multibyte + coderingen omvatten EUC en Big5. Oudere programmas herkennen + ze mogelijk niet en interpreteren ze foutief als controlekarakters, + terwijl nieuwere programmas deze karakters meestal wel herkennen. + Afhankelijk van de implementatie moeten gebruikers eventueel een + programma met wijde of multibyte karakter ondersteuning compileren, + of hem correct instellen. - Houd rekening met: - - - Taalspecifieke enkele C-karakters karakterverzamelingen - (zie &man.multibyte.3;), bijvoorbeeld ISO8859-1, - ISO-8859-15, KOI8-R of CP437. - - - - Wijde of multibyte coderingen, bijvoorbeeld EUC of Big5. - - - - Een lijst met actieve karakterverzamelingen staat bij de - IANA - Registry. - - &os; gebruikt in plaats hiervan X11-compatible - locale-coderingen. + &os; maakt gebruik van Xorg-compatible locale-coderingen. - - - I18N applicaties + De rest van dit hoofdstuk beschrijft de verschillende + methoden voor het configureren van de locale op een &os; + systeem. De volgende paragraaf bespreekt de overwegingen + voor het vinden en compileren van programmas met + i18n ondersteuning. - In het &os; Ports en Package systeem hebben - I18N-applicaties I18N in hun naam zodat ze - eenvoudig herkend kunnen worden. Toch ondersteunen ze niet - altijd iedere mogelijk gewenste taal. - + + Locale instellen voor login-shell - - Locale instellen + Locale instellingen worden geconfigureerd in ofwel een + gebruikers ~/.login_conf + of in het opstartbestand van de shell van de gebruiker: + ~/.profile, + ~/.bashrc of + ~/.cshrc. - Meestal is het voldoende om de waarde van de localenaam - te exporteren als LANG in de login-shell. Dit - kan door die waarde in ~/.login_conf van - de gebruiker of in ~/.profile, - ~/.bashrc of - ~/.cshrc) van de gebruiker te zetten. - Het is niet nodig om localedeelverzamelingen als - LC_CTYPE of LC_CTIME in te - stellen. Bij de taalspecifieke &os; documentatie staat vaak - nog informatie. + Twee omgevingsvariabelen moeten + worden ingesteld: - De twee volgende omgevingsvariabelen moeten in de - instellingenbestanden ingesteld worden: + + + LANG stelt de locale + POSIX in. + - - - LANG voor de &posix;POSIX &man.setlocale.3; - functies. - + + MIME - - MM_CHARSET voor de MIMEMIME - karakters voor applicaties. + MM_CHARSET stelt de MIME + karakter set in gebruikt door applicaties. - Dit is inclusief het instellen van de gebruikers-shell, het - instellen van de specifieke applicatie en de instellingen voor - X11. + Naast de gebruikers-shell instellingen, dienen deze + variabelen ook worden ingesteld voor specifieke applicatie + instellingen en Xorg + instellingen. - - Methoden om locale in te stellen + locale + loginklasse - locale + Er zijn twee methoden beschikbaar voor het maken van de + benodigde variabele toewijzingen: de loginklasse methode, dit is de + aanbevolen methode, en de opstartbestand methode. + De volgende twee paragrafen laten zien hoe beide methoden te + gebruiken. - loginklasse + + Methode loginklasse - Er zijn twee methoden om de locale in te stellen en - beiden worden hieronder beschreven. De eerste (aanbevolen) - methode is door middel van het toekennen van - omgevingsvariabelen in de loginklasse en de tweede is - mogelijk door middel van het toevoegen van de - omgevingsvariabelen aan het opstartbestand van de - systeem-shell. + De eerste methode is de aanbevolen methode aangezien het + de vereiste omgevingsvariabelen toekent voor de localenaam + en MIME karakterverzamelingen voor elke + mogelijke shell. Deze instelling kan zowel worden uitgevoerd + door iedere gebruiker zelf of kan worden geconfigureerd voor alle + gebruikers door de superuser. - - Methode loginklasse + Dit minimale voorbeeld stelt beide variabelen in op Latin-1 + codering in de .login_conf in de thuismap + van een individuele gebruiker: - Deze methode biedt de mogelijkheid om - omgevingsvariabelen die nodig zijn voor de localenaam en - MIME karakterverzamelingen éénmalig voor - elke mogelijke shell toe te kennen in plaats van door - toekenning via het opstartbestand van elke shell. Gebruikersinstellingen kunnen - door de gebruiker zelf worden gemaakt en voor Beheerdersinstellingen zijn - superuser-rechten nodig. + me:\ + :charset=ISO-8859-1:\ + :lang=de_DE.ISO8859-1: - - Gebruikersinstellingen + traditioneel Chinees + BIG-5 codering - Hieronder staat een minimaal voorbeeld van een - .login_conf bestand in de thuismap - van een gebruiker die beide variabelen heeft ingesteld op - Latin-1 codering: + Hier is een voorbeeld van de ~/.login_conf + van een gebruiker die variabelen instelt voor traditioneel + Chinees in BIG-5 codering. Meer variabelen zijn nodig omdat + sommige software localevariabelen niet correct respecteert voor + Chinees, Japans, en Koreaans. - me:\ - :charset=ISO-8859-1:\ - :lang=de_DE.ISO8859-1: - - - traditioneel Chinees - - BIG-5 codering - - - Hieronder staat is een voorbeeld van een - .login_conf die variabelen instelt - voor traditioneel Chinees in BIG-5 codering. Er zijn - veel andere variabelen ingesteld zijn omdat sommige - software localevariabelen niet correct respecteert voor - Chinees, Japans, en Koreaans. - - # Gebruikers die geen valuta eenheden of tijdformaten voor Taiwan + # Gebruikers die geen valuta eenheden of tijdformaten voor Taiwan # willen gebruiken kunnen handmatig elke variabele wijzigen. me:\ - :lang=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_ALL=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_COLLATE=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_CTYPE=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_MESSAGES=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_MONETARY=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_NUMERIC=zh_TW.Big5:\ - :setenv=LC_TIME=zh_TW.Big5:\ - :charset=big5:\ - :xmodifiers="@im=gcin": # Stel gcin in als XIM invoerserver + :lang=zh_TW.Big5:\ + :setenv=LC_ALL=zh_TW.Big5,LC_COLLATE=zh_TW.Big5,LC_CTYPE=zh_TW.Big5,LC_MESSAGES=zh_TW.Big5,LC_MONETARY=zh_TW.Big5,LC_NUMERIC=zh_TW.Big5,LC_TIME=zh_TW.Big5:\ + :charset=big5:\ + :xmodifiers="@im=gcin": # Stel gcin in als XIM invoerserver - Zie Beheerdersinstellingen en - &man.login.conf.5; voor meer details. - + Als alternatief, kan de superuser lokalisatie voor alle + gebruikers van het systeem instellen. De volgende variabelen + in /etc/login.conf worden gebruikt om de + locale en MIME tekenset in te stellen: - - Beheerdersinstellingen + taalnaam|accountstitel:\ + :charset=MIME_karakterverzameling: + :lang=localenaam:\ + :tc=default: - Er dient gecontroleerd te worden of loginklasse voor - gebruikers, /etc/login.conf, de - juiste taal instelt door de volgende instellingen in - /etc/login.conf: + Het voorgaande Latin-1 voorbeeld zou er als volgt uit + zien: - taalnaam|accountstitel:\ - :charset=MIME_karakterverzameling: - :lang=localenaam:\ - :tc=default: + german|Duitse gebruikersaccounts:\ + :charset=ISO-8859-1:\ + :lang=de_DE.ISO8859-1:\ + :tc=default: - Voor het bovenstaande voorbeeld dat gebruik maakt van - Latin-1 ziet dat er als hieronder uit: + Zie &man.login.conf.5; voor meer details over deze + variabelen. - german|Duitse gebruikersaccounts:\ - :charset=ISO-8859-1:\ - :lang=de_DE.ISO8859-1:\ - :tc=default: + Wanneer /etc/login.conf wordt bewerkt, + vergeet niet om de volgende opdracht uit te voeren om de + capability database bij te werken: - Voer voordat de gebruikers login class wordt - gewijzigd het volgende uit: + &prompt.root; cap_mkdb /etc/login.conf - &prompt.root; cap_mkdb /etc/login.conf + + Gereedschappen om de loginklasse te wijzigen - om de nieuwe configuratie in - /etc/login.conf zichtbaar te maken - voor het systeem. + + vipw + - Loginklasse wijzigen met - &man.vipw.8; + Behalve het handmatig bewerken van + /etc/login.conf zijn er verschillende + gereedschappen beschikbaar voor het instellen van de locale + voor nieuw gecreëerde gebruikers. - vipw + Specificeer de taal om de + locale in te stellen bij het gebruik van vipw + om nieuwe gebruikers toe te voegen: - Met vipw kunnen nieuwe gebruikers - toegevoegd worden en de instellingen dienen ongeveer als - volgt uit te zien: + gebruiker:wachtwoord:1111:11:taal:0:0:Gebruikersnaam:/home/gebruiker:/bin/sh - gebruiker:wachtwoord:1111:11:taal:0:0:Gebruikersnaam:/home/gebruiker:/bin/sh + + adduser + + loginklasse - Loginklasse wijzigen met - &man.adduser.8; + Bij het gebruik van adduser om nieuwe + gebruikers toe te voegen, kan de standaard taal vooraf worden + ingesteld voor alle nieuwe gebruikers of specifiek voor een + individuele gebruiker. - adduser + Als alle nieuwe gebruikers gebruik maken van dezelfde taal, + configureer + defaultclass=taal + in /etc/adduser.conf. - loginklasse + Om deze instelling te negeren bij het aanmaken van een + gebruiker, ofwel voer de gewenste locale in op deze prompt: - Met adduser kunnen nieuwe - gebruikers toegevoegd worden. Hierna dient - één van de volgende stappen uitgevoerd te - worden: + Enter login class: default []: - - - defaultclass = - taal instellen - in /etc/adduser.conf. In dit - geval dient er voor alle gebruikers van andere talen - een default klasse ingevoerd te - worden. - + of geef de in te stellen locale als een optie bij het uitvoeren + van adduser: - - Er kan ook gekozen worden voor een antwoord op - de vraag over taal vanuit &man.adduser.8;: + &prompt.root; adduser -class taal - Enter login class: default []: - - - - Ook kan het volgende gebruikt worden voor elke - gebruiker die een andere taal gebruikt: - - &prompt.root; adduser -class taal - - - Loginklasse wijzigen met &man.pw.8; - pw + + pw + - Als &man.pw.8; wordt gebruikt om nieuwe gebruikers - toe te voegen: + Als pw wordt gebruikt om nieuwe gebruikers + toe te voegen, specificeer de locale als volgt: - &prompt.root; pw useradd gebruikersnaam -L taal - - + &prompt.root; pw useradd gebruikersnaam -L taal + + - + Methode opstartbestand shell - - Deze methode wordt niet aanbevolen omdat er - instellingenen nodig zijn voor elke mogelijke shell. Het - advies is de Methode - Loginklasse te gebruiken. - + Deze tweede methode wordt niet aanbevolen omdat er + instellingenen nodig zijn voor elke gebruikte shell, waarbij + elke shell een ander configuratie bestand en uiteenlopende + syntaxis heeft. Als voorbeeld, om de Duitse taal in te stellen + voor de sh shell, zouden deze regels kunnen + worden toegevoegd aan ~/.profile om de shell + voor alleen die gebruiker in te stellen. Deze regels kunnen ook + worden toegevoegd aan /etc/profile of + /usr/share/skel/dot.profile om die shell voor + alle gebruikers in te stellen: - MIME + LANG=de_DE.ISO8859-1; export LANG +MM_CHARSET=ISO-8859-1; export MM_CHARSET - locale + Echter, de naam van het configuratiebestand en + gebruikte syntax verschilt voor de csh shell. + Dit zijn de equivalente instellingen voor + ~/.csh.login, + /etc/csh.login, of + /usr/share/skel/dot.login: - Om de localenaam en MIME karakterverzameling toe te - voegen kunnen gewoon twee omgevingsvariabelen ingesteld - worden, zoals hieronder te zien is, in - /etc/profile en/of - /etc/csh.login opstartbestanden voor - shells. Hier wordt de Duitse taal als voorbeeld - gebruikt: + setenv LANG de_DE.ISO8859-1 +setenv MM_CHARSET ISO-8859-1 - In /etc/profile: + Om de zaken nog ingewikkelder te maken, de benodigde syntax + om Xorg te configureren in + ~/.xinitrc is ook afhankelijk van de + shell. Het eerste voorbeeld is voor de sh + shell en de tweede is voor de csh + shell: - LANG=de_DE.ISO8859-1; export LANG -MM_CHARSET=ISO-8859-1; export MM_CHARSET + LANG=de_DE.ISO8859-1; export LANG - Of in /etc/csh.login: - - setenv LANG de_DE.ISO8859-1 -setenv MM_CHARSET ISO-8859-1 - - Het is ook mogelijk de bovenstaande instructies toe te - toevoegen /usr/share/skel/dot.profile - (ongeveer gelijk aan wat hierboven in - /etc/profile is gebruikt) of aan - /usr/share/skel/dot.login - (ongeveer gelijk aan wat hierboven in - /etc/csh.login is gebruikt). - - Voor X11: - - In $HOME/.xinitrc: - - LANG=de_DE.ISO8859-1; export LANG - - Of: - - setenv LANG de_DE.ISO8859-1 - - Afhankelijk van de shell (zie boven). - + setenv LANG de_DE.ISO8859-1 Console instellen - Voor alle enkele C-karakters karakterverzamelingen worden - de juiste lettertypen voor het console ingesteld in - /etc/rc.conf voor de taal in kwestie - met: + Verschillende gelokaliseerde lettertypen zijn beschikbaar voor + de console. Om een lijst te zien van beschikbare lettertypen, + voer ls /usr/share/syscons/fonts uit. + Om het console lettertype te configureren , stel de + lettertypenaam, + zonder het .fnt achtervoegsel, in + /etc/rc.conf: font8x16=lettertypenaam -font8x14=fontnaam -font8x8=fontnaam +font8x14=lettertypenaam +font8x8=lettertypenaam - De lettertypenaam komt uit de - map /usr/share/syscons/fonts zonder het - achtervoegsel .fnt. - - sysinstall - toetsenmapping - schermmapping + De toetsenmapping en schermmapping kunnen door het + volgende aan /etc/rc.conf toe te + voegen worden ingesteld: - De gebruiker dient ervoor te zorgen dat indien nodig de juiste - enkele C-karakters karakterverzameling wordt ingesteld met - /stand/sysinstall. In - sysinstall kan - Configure en - Console gekozen worden. Het is ook - mogelijk het volgende aan /etc/rc.conf - toe te voegen: - scrnmap=schermmappingnaam keymap=toetsenmappingnaam keychange="fkey_nummer sequentie" - schermmappingnaam komt uit de - map /usr/share/syscons/scrnmaps zonder het - achtervoegsel .scm. Meestal is een - schermmapping met een overeenkomstig gemapt lettertype nodig - als workaround om bit 8 naar bit 9 uit te breiden op een - lettertype–karaktermatrix van een VGA-adapter in - pseudografische gebieden, dat wil zeggen om letters uit dat - gebied te halen als het schermlettertype een bit 8 kolom + Om de lijst van beschikbare screenmaps te zien, voer + ls /usr/share/syscons/scrnmaps uit. Laat + het .scm achtervoegsel weg bij het specificeren + van de schermmappingnaam. Meestal is een + schermmapping met een overeenkomstig gemapt lettertype nodig als een + workaround om bit 8 naar bit 9 uit te breiden op een VGA adapter's + lettertype karaktermatrix zodat letters worden verplaatst uit het + pseudografische gebied als het scherm lettertype een bit 8 kolom gebruikt. - Als de moused daemon is - ingeschakeld met de onderstaande regel in - /etc/rc.conf, dan wordt aangeraden de - muiscursorinformatie in de volgende paragraaf te - bekijken. + Om de lijst van beschikbare keymaps te zien, voer + ls /usr/share/syscons/keymaps uit. Laat + het .kbd achtervoegsel weg bij het specificeren + van de toetsenmappingnaam. + include the .kbd suffix. Om de + keymaps te testen zonder te herstarten, + gebruik &man.kbdmap.1;. - moused_enable="YES" - - moused - - Standaard neemt de muiscursor van het &man.syscons.4; - stuurprogramma het bereik 0xd0-0xd3 van de tekenverzameling in - beslag. Als een ingestelde taal dit bereik gebruikt, moet het - cursorbereik hierbuiten gehaald worden. Om de workaround voor - &os; aan te zetten kan de volgende regel aan - /etc/rc.conf toegevoegd worden: - - mousechar_start=3 - - De toetsenmappingnaam komt uit - de map /usr/share/syscons/keymaps zonder - het achtervoegsel .kbd. Als niet precies - duidelijk is welke toetsenmapping te gebruiken, kan de - toetsenmapping getest worden met &man.kbdmap.1; zonder opnieuw - op te starten. - - keychange is nodig om functietoetsen zo + De keychange is nodig om functietoetsen zo te programmeren dat ze overeenkomen met het geselecteerde terminaltype omdat functietoetssequenties niet in de toetsenmapping gedefinieerd kunnen worden. - Er dient ook een controle te zijn op een juiste instelling - van het juiste terminaltype voor het console in - /etc/ttys voor alle - ttyv* regels. De huidige instellingen - zijn: + Stel vervolgens het juiste type console terminal in + /etc/ttys voor alle virtuele terminal + regels. vat de + beschikbare terminal types samen.: - + + Gedefinieerde terminal types voor tekensets + Karakterverzameling - Terminaltype ISO8859-1 of ISO-8859-15 - cons25l1 ISO8859-2 - cons25l2 ISO8859-7 - cons25l7 KOI8-R - cons25r KOI8-U - cons25u CP437 (VGA standaardinstelling) - cons25 US-ASCII - cons25w - +
- Voor wijde of multibyte karaktertalen kan je juiste - &os; port in de map - /usr/ports/taal - gebruikt worden. Sommige ports verschijnen als console terwijl - het systeem ze als serieële vtty ziet. Er dienen dus - voldoende vtty's gereserveerd te zijn voor zowel X11 als de - pseudo-serieële console. Hier is een gedeeltelijke lijst - van applicaties voor het gebruik van andere talen in - console: + + moused + - + Voor talen met wijde of multibyte tekens, installeer een + console voor die taal van de &os; Portscollectie. De + beschikbare ports zijn samengevat in . Eenmaal geïnstalleerd, bekijk + de port's pkg-message of handleiding voor + configuratie en gebruiksinstructies. + + + Beschikbare Console van de Portscollectie + Taal - - Locatie + Port locatie traditioneel Chinees (BIG-5) - chinese/big5con - Japans + Chinees/Japans/Koreaans + chinese/cce + - japanese/kon2-16dot - of japanese/mule-freewnn + + Chinees/Japans/Koreaans + chinese/zhcon - Koreaans + Japans + chinese/kon2-16dot + - korean/han + + Japans + japanese/kon2-14dot + + + Japans + japanese/kon2-16dot + - +
+ + Als moused is ingeschakeld in + /etc/rc.conf, kan aanvullende configuratie + nodig zijn. Standaard neemt de muiscursor van het + &man.syscons.4; stuurprogramma het bereik + 0xd0-0xd3 in de + tekenverzameling in beslag. Als de taal dit bereik gebruikt, + verplaats dan het cursorbereik door de volgende regel aan + /etc/rc.conf toe te voegen: + + mousechar_start=3 - X11 instellen + Xorg instellen - Hoewel X11 geen deel is van het &os; Project wordt het hier - wel besproken voor &os; gebruikers. Meer details zijn te - vinden op de &xorg; - website of op de website van een andere X11 server - die gebruikt wordt. + beschrijft de installatie en configuratie + van Xorg. Bij het configuren van + Xorg voor lokalisatie zijn extra + lettertypen en invoer methoden beschikbaar in de &os; + PortsCollectie. Toepassingsspecifieke i18n + instellingen zoals fonts en menu's kunnen worden ingesteld in + ~/.Xresources en staat gebruikers toe + menu's van grafische toepassingen in de gekozen taal weer te + geven. - In ~/.Xresources kunnen - applicatiespecifieke I18N instellingen gemaakt worden als - lettertypen, menu's, enzovoort. + X11 Input Method (XIM) - - Lettertypen weergeven + Het X11 Input Method (XIM) protocol is een + Xorg standaard voor het invoeren van + niet-Engelse karakters. + vat de in de &os; Portscollectie beschikbare + invoermethode-toepassingen samen. Aanvullende Fcitx en Uim + toepassingen zijn ook beschikbaar. - X11 &truetype; - lettertypeserver + + Beschikbare invoer methodes - Eerst moet &xorg; server - (x11-servers/xorg-server), - geïnstalleerd worden en daarna de &truetype; - lettertypen van de taal. Door de gewenste locale in te - stellen worden de menu's en dergelijke in de gekozen taal - weergegeven. - + + + + Taal + Invoer methode + + - - Niet-Engelse karakters invoeren + - X11 Input Method (XIM) + + Chinees + chinese/gcin + - Het X11 Input Method (XIM) protocol is een nieuwe - standaard voor alle X11-cliënts. Alle X11-applicaties - horen geschreven te worden als XIM-cliënts die - invoer aannemen van de XIM-invoerservers. Er zijn meerdere - XIM-servers beschikbaar voor verschillende talen. - + + Chinees + chinese/ibus-chewing + + + + Chinees + chinese/ibus-pinyin + + + + Chinees + chinese/oxim + + + + Chinees + chinese/scim-fcitx + + + + Chinees + chinese/scim-pinyin + + + + Chinees + chinese/scim-tables + + + + Japans + japanese/ibus-anthy + + + + Japans + japanese/ibus-mozc + + + + Japans + japanese/ibus-skk + + + + Japans + japanese/im-ja + + + + Japans + japanese/kinput2 + + + + Japans + japanese/scim-anthy + + + + Japans + japanese/scim-canna + + + + Japans + japanese/scim-honoka + + + + Japans + japanese/scim-honoka-plugin-romkan + + + + Japans + japanese/scim-honoka-plugin-wnn + + + + Japans + japanese/scim-prime + + + + Japans + japanese/scim-skk + + + + Japans + japanese/scim-tables + + + + Japans + japanese/scim-tomoe + + + + Japans + japanese/scim-uim + + + + Japans + japanese/skkinput + + + + Japans + japanese/skkinput3 + + + + Japans + japanese/uim-anthy + + + + Koreaans + korean/ibus-hangul + + + + Koreaans + korean/imhangul + + + + Koreaans + korean/nabi + + + + Koreaans + korean/scim-hangul + + + + Koreaans + korean/scim-tables + + + + Vietnamees + vietnamese/xvnkb + + + + Vietnamees + vietnamese/x-unikey + + + +
+ - I18N-programma's compileren + <acronym>i18n</acronym> toepassingen vinden - Veel &os; Ports zijn geschikt gemaakt voor &os; met - I18N-ondersteuning. Een aantal daarvan zijn gemarkeerd met - -I18N in de portnaam. Deze en nog veel andere - programma's hebben ingebouwde ondersteuning voor I18N en - behoeven geen speciale aandacht. + i18n toepassingen worden geprogrammeerd + met behulp van i18n kits onder bibliotheken. + Deze maken het mogelijk dat ontwikkelaars een eenvoudig bestand + schrijven en weergegeven menu's en teksten naar elke taal te + vertalen. - MySQL + De &os; + Portscollectie bevat vele toepassingen met + ingebouwde ondersteuning voor brede of multibyte tekens voor + meerdere talen. Dergelijke toepassingen omvatten i18n + in hun namen voor gemakkelijke identificatie. Echter, ze + ondersteunen niet altijd de benodigde taal. - Toch is het voor sommige applicaties zoals - MySQL nodig dat de - Makefile ingesteld is met de specifieke - karakterverzameling. Dit wordt normaliter gedaan in de - Makefile of door middel van het doorgeven - van een waarde aan configure in de - broncode. + Sommige applicaties kunnen worden gecompileerd met de + specifieke karakterverzameling. Dit wordt normaliter gedaan in de port's + Makefile of door het doorgeven van een waarde + aan configure. Lees de + i18n documentatie in de respectievelijke &os; + port's broncode voor meer informatie over hoe de benodigde + configure waarde te bepalen of de port's + Makefile om bepalen welke compileer opties + te gebruiken bij het bouwen van de port. - &os; lokaliseren naar talen + Locale configuratie voor specifieke talen + Deze sectie bevat configuratie voorbeelden voor het lokaliseren + een &os; systeem voor de Russische taal. Het geeft vervolgens + een aantal aanvullende middelen voor het lokaliseren van andere + talen. + - Russisch (KOI8-R codering) + + Russisch (KOI8-R codering) + AndreyChernovOorspronkelijk bijgedragen door - - lokalisatie - Russisch - Voor meer informatie over KOI8-R codering, zie de - KOI8-R References (Russian Net - Character Set). + Deze sectie toont de specifieke instellingen die nodig + zijn om een &os; systeem te lokaliseren voor de Russische taal. + Lees Lokalisatie gebruiken + voor een meer volledige beschrijving van elk type + instelling. - - Locale instellen + Voeg om deze locale voor de login shell in te stellen de + volgende regels toe aan de ~/.login_conf + van elke gebruiker: - Voeg de volgende regels toe aan - ~/.login_conf bestand: + me:Mijn account:\ + :charset=KOI8-R:\ + :lang=ru_RU.KOI8-R: - me:Mijn account:\ - :charset=KOI8-R:\ - :lang=ru_RU.KOI8-R: + Voeg om de console te configureren de volgende regels toe aan + /etc/rc.conf: - Zie eerder in dit hoofdstuk voor voorbeelden over het - opzetten van de locale. - - - - Console instellen - - - - Voeg de volgende regel toe aan - /etc/rc.conf: - - mousechar_start=3 - - - - Gebruik ook de volgende instellingen in - /etc/rc.conf: - - keymap="ru.koi8-r" + keymap="ru.koi8-r" scrnmap="koi8-r2cp866" font8x16="cp866b-8x16" font8x14="cp866-8x14" -font8x8="cp866-8x8" - +font8x8="cp866-8x8" +mousechar_start=3 - - Voor elke ttyv* regel in - /etc/ttys, gebruik - cons25r als het terminaltype. - - + Voor elke ttyv* regel in + /etc/ttys, gebruik + cons25r als het terminaltype. - Zie eerder in dit hoofdstuk voor voorbeelden over het - opzetten van de - console. - + printers + Om afdrukken te configureren is een speciaal uitgangs filter + nodig om KOI8-R om te zetten in CP866 aangezien de meeste printers + met Russische tekens met de hardware-codepagina CP866 komen. &os; + omvat een standaardfilter voor dit doel, + /usr/libexec/lpr/ru/koi2alt. Voeg om dit + filter te gebruiken het volgende aan + /etc/printcap toe: - - Printer instellen + lp|Russische lokale lijnprinter:\ + :sh:of=/usr/libexec/lpr/ru/koi2alt:\ + :lp=/dev/lpt0:sd=/var/spool/output/lpd:lf=/var/log/lpd-errs: - printers + Raadpleeg &man.printcap.5; voor een meer gedetailleerde + beschrijving. - Aangezien de meeste printers met Russische karakters met - hardware-codepagina CP866 komen, is een speciaal - uitvoerfilter nodig om KOI8-R om te zetten in CP866. Zo'n - filter is standaard geïnstalleerd als - /usr/libexec/lpr/ru/koi2alt. Een - /etc/printcap regel voor een Russische - printer moet er uit zien als: + Om ondersteuning voor Russische bestandsnamen te configureren + in aangekoppelde &ms-dos; bestandssystemen, gebruik de + optie en de locale naam bij het toevoegen van een + item aan /etc/fstab: - lp|Russische lokale lijnprinter:\ - :sh:of=/usr/libexec/lpr/ru/koi2alt:\ - :lp=/dev/lpt0:sd=/var/spool/output/lpd:lf=/var/log/lpd-errs: + /dev/ad0s2 /dos/c msdos rw,-Lru_RU.KIO8-R 0 0 - Zie &man.printcap.5; voor een gedetailleerde - beschrijving. - + Raadpleeg &man.mount.msdosfs.8; voor meer details. - - &ms-dos; bestandssysteem en Russische - bestandsnamen + Om Russische fonts te configureren voor + &xorg;, installeer het + x11-fonts/xorg-fonts-cyrillic pakket. + Controleer vervolgens de "Files" sectie in + /etc/X11/xorg.conf. De volgende regel + moet voor andere + FontPath regels staan: - De volgende voorbeeld &man.fstab.5; regel zet - ondersteuning aan voor Russische bestandsnamen gekoppeld op - &ms-dos; bestandssystemen: + FontPath "/usr/local/lib/X11/fonts/cyrillic" - /dev/ad0s2 /dos/c msdos rw,-Wkoi2dos,-Lru_RU.KIO8-R 0 0 + Aanvullende cyrillic fonts zijn beschikbaar in de + Portscollectie. - De optie selecteert de te gebruiken - localenaam, en stelt de - karakteromzettabel in. Om de te - gebruiken moet /usr gemount zijn voor de - &ms-dos; partitie omdat de omzettabellen zich bevinden in - /usr/libdata/msdosfs. - &man.mount.msdosfs.8; geeft verdere uitleg. - + Om een Russisch toetsenbord te activeren dient het + volgende in het "Keyboard" gedeelte + van xorg.conf te staan: - - X11 instellen + Option "XkbLayout" "us,ru" +Option "XkbOptions" "grp:toggle" - - - Voer eerst de niet-X - lokale instellingen uit zoals beschreven. - + Zorg ervoor dat de XkbDisable + uitgecomment is in dat bestand. - - Installeer bij gebruik van - &xorg; het package x11-fonts/xorg-fonts-cyrillic. + Gebruik voor grp:toggle de + Rechter Alt, voor + grp:ctrl_shift_toggle gebruik CtrlShift. + Voor grp:caps_toggle gebruik + CapsLock zijn. De oude CapsLock + functie is alleen nog beschikbaar in LAT-modus via ShiftCapsLock + grp:caps_toggle werkt om onbekende reden niet in + &xorg;. - Controleer de "Files" sectie in - /etc/X11/xorg.conf bestand. Zorg - dat de volgende regel - vóór andere - FontPath regels staan: + Als er &windows; toetsen op een + toetsenbord zitten en sommige niet-alfabetische toetsen zijn verkeerd + gemapt, voeg de volgende regel aan xorg.conf + toe: - FontPath "/usr/local/lib/X11/fonts/cyrillic" + Option "XkbVariant" ",winkeys" - - Zie de Ports Collectie voor meer cyrillic - fonts. - - + + Het Russische XKB toetsenbord hoeft niet te werken + met niet-gelokaliseerde applicaties. Minimaal gelokaliseerde + applicaties moeten vroeg in het programma een aanroep naar de + XtSetLanguageProc (NULL, NULL,); functie + doen. + - - Om een Russisch toetsenbord te activeren dient het - volgende in het "Keyboard" gedeelte - van xorg.conf te staan: - - XkbLayout "ru" -XkbOptions "grp:caps_toggle" - - Voor &xorg;: - - Option "XkbLayout" "us,ru" -Option "XkbOptions" "grp:caps_toggle" - - Ook moet daar XkbDisable - uitgeschakeld (uitgecomment) zijn. - - Voor grp:toggle is de - RUS/LAT-schakelaar Rechter Alt voor - de grp:ctrl_shift_toggle schakelaar zal - dat Ctrl - Shift zijn. Voor - grp:caps_toggle zal de - RUS/LAT-schakelaar CapsLock zijn. De - oude CapsLock functie is nog steeds - beschikbaar via - Shift - CapsLock - (alleen in LAT-modus). grp:caps_toggle - werkt om onbekende reden niet in - &xorg;. - - Als er &windows; toetsen op een - toetsenbord zitten en het blijkt dat sommige - niet-alfabetische toetsen verkeerd gemapt zijn in - RUS-modus, dan kan de volgende regel aan - xorg.conf toegevoegd worden: - - Option "XkbVariant" ",winkeys" - - - Het Russische XKB toetsenbord hoeft niet te werken - met niet-gelokaliseerde applicaties. - - - - - - Minimaal gelokaliseerde applicaties moeten vroeg in het - programma een aanroep naar de XtSetLanguageProc - (NULL, NULL,); functie doen. - - In KOI8-R for X - Window staan meer instructies over het - lokaliseren van X11-applicaties. - - + Raadpleeg http://koi8.pp.ru/xwin.html + voor meer instructies over het lokaliseren van + Xorg toepassingen. Voor meer + algemene informatie over KOI8-R coderen, raadpleegt http://koi8.pp.ru/. - Traditioneel Chinees voor Taiwan + Additional Language-Specific Resources + Dit gedeelte bevat een aantal extra middelen voor + het configureren van andere locales. + lokalisatie - - traditioneel Chinees + Traditioneel Chinees - - Het &os;-Taiwan Project heeft een Chinese HOWTO voor &os; - op http://netlab.cse.yzu.edu.tw/~statue/zh-l10n-tut/ - die gebruik maakt van veel Chinese ports. De huidige redacteur - voor de &os; Chinese HOWTO is Shen - Chuan-Hsing statue@freebsd.sinica.edu.tw. - - Chuan-Hsing Shen heeft de Chinese &os; - Collection (CFC) gemaakt met gebruik van &os;-Taiwan's - zh-L10N-tut. De packages en scriptbestanden - zijn beschikbaar op ftp://freebsd.csie.nctu.edu.tw/pub/taiwan/CFC. - - - - Duits (alle ISO 8859-1 talen) - lokalisatie - Duits - - Slaven Rezic eserte@cs.tu-berlin.de heeft - een tutorial geschreven over het gebruik van umlauten op een - &os;-machine. De tutorial is in het Duits geschreven en staat - op ttp://user.cs.tu-berlin.de/~eserte/FreeBSD/doc/umlaute/umlaute.html. - - - - Grieks - lokalisatie - Grieks - - Nikos Kokkalis nickkokkalis@gmail.com heeft - een compleet artikel over Griekse ondersteuning in &os; - geschreven. Het is beschikbaar als deel van de officiële - Griekse &os;-documentatie, in http://www.freebsd.org/doc/el_GR.ISO8859-7/articles/greek-language-support/index.html. - Merk opdat dit alleen in het Grieks - beschikbaar is. - - - - Japans en Koreaans - lokalisatie - Japans - lokalisatie - Koreaans - Japanse lokalisatie staat beschreven op http://www.jp.FreeBSD.org/ en de Koreaanse - lokalisatie staat op http://www.kr.FreeBSD.org/. - + + + Traditioneel Chinees voor Taiwan - - Niet-Engelstalige &os; documentatie + + Het &os;-Taiwan Project heeft een Chinese HOWTO voor &os; + op http://netlab.cse.yzu.edu.tw/~statue/freebsd/zh-tut/. + + - Sommige delen van de &os;-documentatie zijn naar andere - talen vertaald. Hiernaar staan links op de hoofdsite of in - /usr/share/doc. + + Duits (voor alle ISO 8859-1 talen) + + + Een tutorial over het gebruik van umlauten op een + &os;-machine in het Duits geschreven is beschikbaar op ttp://user.cs.tu-berlin.de/~eserte/FreeBSD/doc/umlaute/umlaute.html. + + + + + Grieks + + + Een compleet artikel over Griekse ondersteuning in &os; + is hier, + alleen in het grieks, beschikbaar als deel van de officiële + Griekse &os;-documentatie. + + + + + Japans en Koreaans + + + Voor Japans raadpleeg http://www.jp.FreeBSD.org/, + en voor Koreaans raadpleeg http://www.kr.FreeBSD.org/. + + + + + Niet-Engelstalige &os; documentatie + + + Sommige &os; vrijwilligers hebben delen van de &os; + documentatie vertaald naar andere talen. Zij zijn + beschikbaar via links op de &os; website of in + /usr/share/doc. + + + Index: translations/nl_NL.ISO8859-1/share/xml/mailing-lists.ent =================================================================== --- translations/nl_NL.ISO8859-1/share/xml/mailing-lists.ent (revision 47811) +++ translations/nl_NL.ISO8859-1/share/xml/mailing-lists.ent (revision 47812) @@ -1,625 +1,657 @@ &os; nlijstserver"> &a.mailman.listinfo;"> &os; ACPI mailinglijst"> freebsd-acpi"> &os; steun mailinglijst"> freebsd-advocacy"> &os; AFS porting mailinglijst"> freebsd-afs"> &os; Adaptec AIC7xxx discussies mailinglijst"> freebsd-aic7xxx"> &os; porten naar AMD64 systemen"> freebsd-amd64"> &os; aankondigingen mailinglijst"> freebsd-announce"> &os; Apache mailinglijst"> freebsd-apache"> &os; architectuur en ontwerp mailinglijst"> freebsd-arch"> &os; ARM porting mailinglijst"> freebsd-arm"> &os; ATM netwerken mailinglijst"> freebsd-atm"> &os; Bluetooth mailinglijst"> freebsd-bluetooth"> &os; bugbusters mailinglijst"> freebsd-bugbusters"> &os; problem reports mailinglijst"> freebsd-bugs"> &os; babbel mailinglijst"> freebsd-chat"> &os; specifieke Chromium problemen>"> freebsd-chromium"> + +FreeBSD op cloud platformen (EC2, GCE, Azure, etc.)"> +freebsd-cloud"> + &os; clustering mailinglijst"> freebsd-cluster"> &os.current; mailinglijst"> freebsd-current"> CTM aankondigingen"> ctm-announce"> CTM 4-STABLE src tak distributie mailinglijst"> ctm-src-4"> CTM 5-STABLE src tak distributie mailinglijst"> ctm-src-5"> CTM 6-STABLE src tak distributie mailinglist"> ctm-src-6"> CTM 7-STABLE src tak distributie mailinglist"> ctm-src-7"> CTM 8-STABLE src tak distributie mailinglist"> ctm-src-8"> CTM 9-STABLE src tak distributie mailinglist"> ctm-src-9"> + +CTM 10-STABLE src tak distributie mailinglist"> +ctm-src-10"> + CTM -CURRENT src tak distributie mailinglijst"> ctm-src-cur"> CTM gebruikersdiscussie mailinglijst"> ctm-users"> &os; CVS commitberichten mailinglijst"> cvs-all"> &os; CVS doc commitlijst"> cvs-doc"> &os; CVS ports commitlijst"> cvs-ports"> &os; CVS projecten commitlijst"> cvs-projects"> &os; CVS src commitlijst"> cvs-src"> - -&os; CVSweb beheer mailinglijst"> -freebsd-cvsweb"> - &os; gebaseerde Databases mailinglijst"> freebsd-database"> &os; gebruiken op en verbeteren voor bureaubladen"> freebsd-desktop"> &os; documentatieproject mailinglijst"> freebsd-doc"> Apparaatstuurprogramma's schrijven voor &os;"> freebsd-drivers"> DTrace op &os; gebruiken en ontwikkelen"> freebsd-dtrace"> &os; gebruikers van Eclipse IDE, hulpprogramma's, clientapplicaties en ports"> freebsd-eclipse"> &os;-embedded mailinglijst"> freebsd-embedded"> &os;-emulatie mailinglijst"> freebsd-emulation"> + +FreeBSD-enlightenment mailinglijst"> +freebsd-enlightenment"> + &os;-eol mailinglijst"> freebsd-eol"> + +Fortran op FreeBSD mailinglijst"> +freebsd-fortran"> + &os; FireWire (IEEE 1394) discussion mailinglijst"> freebsd-firewire"> &os; bestandssysteem project mailinglijst"> freebsd-fs"> + +Spelltjes op FreeBSD mailinglijst"> +freebsd-games"> + &os; gecko mailinglijst"> freebsd-gecko"> &os; GEOM mailinglijst"> freebsd-geom"> + +Discussie lijst over het gebruik van git binnen het FreeBSD project"> +freebsd-git"> + &os; GNOME and GNOME applications mailinglijst"> freebsd-gnome"> &os; technische discussie mailinglijst"> freebsd-hackers"> &os; hardware and apparatuur mailinglijst"> freebsd-hardware"> &os; mirror sites mailinglijsts"> freebsd-hubs"> &os; internationalisatie mailinglijst"> freebsd-i18n"> &os; i386-specifieke onderwerpen mailinglijst"> freebsd-i386"> &os; IA32 porting mailinglijst"> freebsd-ia32"> &os; IA64 porting mailinglijst"> freebsd-ia64"> Infiniband op &os;"> freebsd-infiniband"> &os; IPFW code mailinglijst"> freebsd-ipfw"> &os; ISDN mailinglijst"> freebsd-isdn"> &os; Internet service provider mailinglijst"> freebsd-isp"> &os; jails mailinglijst"> freebsd-jail"> &os; Java Language mailinglijst"> freebsd-java"> &os; gerelateerd werk mailinglijst"> freebsd-jobs"> &os; KDE/Qt en KDE applicaties mailinglijst"> freebsd-kde"> &os; LFS porting mailinglijst"> freebsd-lfs"> &os; MIPS porting mailinglijst"> freebsd-mips"> &os; mirrorsite beheerders"> mirror-announce"> &os; laptop computer mailinglijst"> freebsd-mobile"> Mono en C# applicaties op &os;"> freebsd-mono"> - -&os; port van de Mozilla browser mailinglijst"> -freebsd-mozilla"> - &os; multimedia mailinglijst"> freebsd-multimedia"> &os; netwerken mailinglijst"> freebsd-net"> &os; nieuwe gebruikers mailinglijst"> freebsd-newbies"> &os; new-bus mailinglijst"> freebsd-new-bus"> Discussies over implementaties van hoge kwaliteit van functies in libm"> freebsd-numerics"> Kantoortoepassingen op &os;"> freebsd-office"> Aankondigingen over de projectinfrastructuur"> freebsd-ops-announce"> &os; prestaties mailinglijst"> freebsd-performance"> &os; Perl mailinglijst"> freebsd-perl"> &os; pakketfilter mailinglijst"> freebsd-pf"> Discussies over het beheer van en de gereedschappen voor binaire pakketten"> freebsd-pkg"> + +Pakket bouw rapportages"> +freebsd-pkg-fallout"> + &os; niet-Intel platformen porting mailinglijst"> freebsd-platforms"> &os; ports mailinglijst"> freebsd-ports"> &os; ports announce mailinglijst"> freebsd-ports-announce"> &os; ports bugs mailinglijst"> freebsd-ports-bugs"> &os; PowerPC porting mailinglijst"> freebsd-ppc"> Technische discussie over &os; op HP ProLiant serverplatforms"> freebsd-proliant"> &os; Python mailinglijst"> freebsd-python"> &os; algemene vragen mailinglijst"> freebsd-questions"> &os; boot script system mailinglijst"> freebsd-rc"> &os; realtime extensions mailinglijst"> freebsd-realtime"> &os; Ruby mailinglijst"> freebsd-ruby"> &os; SCSI subsysteem mailinglijst"> freebsd-scsi"> &os; beveiliging mailinglijst"> freebsd-security"> &os; beveiligingswaarschuwingen mailinglijst"> freebsd-security-notifications"> &os;-small mailinglijst"> freebsd-small"> Aankondigingen van ontwikkel-snapshots van &os;"> freebsd-snapshots"> &os; SPARC porting mailinglijst"> freebsd-sparc64"> &os.stable; mailinglijst"> freebsd-stable"> &os; C99 en POSIX compliance mailinglijst"> freebsd-standards"> &os; sun4v porting mailinglijst"> freebsd-sun4v"> SVN-commitberichten voor de gehele doc-structuur (behalve voor user, projects en translations)"> svn-doc-all"> SVN-commitberichten voor de doc-structuur voor head"> svn-doc-head"> SVN-commitberichten voor de doc-projects-structuur"> svn-doc-projects"> SVN-commitberichten voor de administratie/configuratie van de doc-structuur"> svn-doc-svnadmin"> SVN-commitberichten voor de gehele ports-structuur"> svn-ports-all"> SVN-commitberichten voor de ports-structuur voor head"> svn-ports-head"> SVN-commitberichten voor de administratie/configuratie van de ports-structuur"> svn-ports-svnadmin"> SVN-commitberichten voor de gehele src-structuur (behalve voor user en projects)"> svn-src-all"> SVN-commitberichten voor de src-structuur voor head/-current"> svn-src-head"> SVN-commitberichten voor de src-projects-structuur"> svn-src-projects"> SVN-commitberichten voor de uitgaven in de src-structuur"> svn-src-release"> SVN-commitberichten voor de uitgave- / beveiligingscommits naar de src-structuur"> svn-src-releng"> SVN-commitberichten voor alle -stable-takken van de src-structuur"> svn-src-stable"> SVN-commitberichten voor alleen de 6-stable-src-structuur"> svn-src-stable-6"> SVN-commitberichten voor alleen de 7-stable-src-structuur"> svn-src-stable-7"> SVN-commitberichten voor alleen de 8-stable-src-structuur"> svn-src-stable-8"> SVN-commitberichten voor alleen de 9-stable-src-structuur"> svn-src-stable-9"> + +SVN-commitberichten voor alleen de 10-stable-src-structuur"> +svn-src-stable-10"> + SVN-commitberichten van de oude stable-src-structuren"> svn-src-stable-other"> SVN-commitberichten voor de administratie/configuratie van de src-structuur"> svn-src-svnadmin"> SVN-commitberichten voor de experimentele user-src-structuur"> svn-src-user"> SVN-commitberichten voor de structuur van het verkoperswerkgebied"> svn-src-vendor"> Sysinstall-ontwikkeling mailinglijst"> freebsd-sysinstall"> &os;-specifieke discussies over Tcl/Tk"> freebsd-tcltk"> &os; test mailinglijst"> freebsd-test"> Testen op &os;"> freebsd-testing"> Tex en haar toepassingen op &os; overzetten"> freebsd-tex"> &os; threads mailinglijst"> freebsd-threads"> Mailinglijst over het porteren van &os; naar de Tilera CPU-familie"> freebsd-tilera"> &os; tokenring mailinglijst"> freebsd-tokenring"> &os; geïntegreerde toolchain mailinglijst"> freebsd-toolchain"> + + +FreeBSD vertalers mailinglijst"> +freebsd-translators"> + + +FreeBSD transport mailinglijst"> +freebsd-transport"> &os; USB mailinglijst"> freebsd-usb"> &os; gebruikersgroep coördinatie mailinglijst"> freebsd-user-groups"> &os; wederverkopers pre-release coördinatie mailinglijst"> freebsd-vendors"> Discussies over verscheidene virtualizatietechnieken ondersteund door &os;"> freebsd-virtualization"> Discussies over de VuXML infrastructuur"> freebsd-vuxml"> &os; Werk-In-Uitvoering Status"> freebsd-wip-status"> Discussies over de ontwikkeling van de 802.11-stack, gereedschappen en stuurprogramma's"> freebsd-wireless"> &os; Webmaster mailinglijst"> freebsd-www"> &os; X11 mailinglijst"> freebsd-x11"> &os; port naar Xen mailinglijst"> freebsd-xen"> XFCE voor &os; mailinglijst"> freebsd-xfce"> Zope voor &os; mailinglijst"> freebsd-zope"> bug-followup@FreeBSD.org"> majordomo@FreeBSD.org"> &os; Alpha porting mailinglijst"> freebsd-alpha"> &os; Quality Assurance mailinglijst"> freebsd-qa"> &os; symmetric multiprocessing mailinglijst"> freebsd-smp">