diff --git a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml index 3dd32459b2..6ea3810bb5 100644 --- a/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml +++ b/nl_NL.ISO8859-1/books/handbook/basics/chapter.sgml @@ -1,199 +1,1632 @@ Chris Shumway Herschreven door - Remko - Lodder - Vertaald door + Remko + Lodder + Vertaald door - * UNIX beginselen + + &unix; beginselen - * Samenvatting + Samenvatting + + Beginselen + + Het volgende hoofdstuk zal de basiscommando's en + functionaliteit van het &os; besturingssysteem behandelen. Veel + van dit materiaal is relevant voor elk &unix; achtig + besturingssysteem. Voel je vrij om dit hoofdstuk over te slaan + als je reeds bekend bent met het materiaal. Als je nieuw bent in + &os;, is het erg verstandig om dit hoofdstuk goed door te + lezen. + + Na het lezen van dit hoofdstuk weet je het volgende: + + + + Hoe je gebruik maakt van virtuele consoles + in &os;. + + + + Hoe &unix; bestandspermissies werken. + + + + Hoe het standaard &os; bestandssysteem eruit ziet + + + + Hoe een &os; harddisk is ingedeeld. + + + + Hoe je bestandssystemen koppelt en ontkoppelt. + + + + Wat processen, daemons en signalen zijn. + + + + Wat een shell is, en hoe je de standaard + omgevingsvariabelen kan veranderen. + + + + Hoe je elementaire tekstverwerkers gebruikt. + + + + Wat devices en device-koppelpunten zijn. + + + + Welk binair formaat gebruikt wordt onder &os;. + + + + Hoe je handleidingen leest voor meer informatie. + + - - * Virtuele consoles en terminals + Virtuele consoles en terminals + + Virtuele consoles + + terminals + + &os; kan op diverse manieren gebruikt worden. + Één van deze manieren is het typen van commando's + in een tekstterminal. Veel van de flexibiliteit en kracht van + een &unix; besturingssysteem is gemakkelijk beschikbaar als je + &os; op deze manier gebruikt. Dit onderdeel beschrijft wat + terminals en consoles zijn en hoe + je deze kan gebruiken in &os;. - * De Console + De Console - + console + + Als je &os; niet geconfigureerd hebt om automatisch een + grafische omgeving te starten tijdens het opstarten, zal het + systeem je een login prompt voorschotelen als het gestart is. + Dit gebeurt direct nadat de startscripts klaar zijn. Je zal + iets zien dat lijkt op het volgende: + + Additional ABI support:. +Local package initialization:. +Additional TCP options:. + +Fri Sep 20 13:01:06 EEST 2002 + +&os;/i386 (pc3.example.org) (ttyv0) + +login: + + De meldingen op het scherm kunnen wellicht iets anders zijn + op je systeem, maar het zal iets soortgelijks zijn. De laatste + 2 regels zijn de regels waar we nu in geïnteresseerd zijn. + De voorlaatste regel toont het volgende: + + &os;/i386 (pc3.example.org) (ttyv0) + + Deze regel bevat enkele stukjes informatie over het systeem + dat je net gestart hebt. Je kijkt nu naar een + &os; console, draaiende op een Intel of + soortgelijke processor op de x86 architectuur. + + Dit betekent i386. Let op. Ook al + draai je &os; niet op een Intel 386 processor, toch is dit + een i386. Het is niet het type + processor, maar de processor architectuur + die hier bedoeld wordt. + + De naam van de machine (elke &unix; machine heeft een + naam) is pc3.example.org, en je kijkt nu naar + de console van het systeem— de + ttyv0 terminal. + + Als laatste, deze regel is altijd: + + login: + + Dit is het deel waar je je gebruikersnaam + moet invullen om in te loggen op &os;. Het volgende deel + zal beschrijven hoe je dit kan doen. - * Inloggen op &os; + Inloggen op &os; - + &os; is een multi-user en multi-processing systeem. Dit is + de formele beschrijving die meestal gegeven wordt aan een + systeem dat gebruikt wordt door meerdere personen, die + gelijktijdig verschillende programma's draaien op een enkele + machine. + + Elk multi-user systeem heeft een manier nodig om een + gebruiker van alle andere gebruikers te kunnen + onderscheiden. In &os; (en alle andere &unix;-achtige + besturingssystemen), wordt dit bereikt door te eisen dat + elke gebruiker moet inloggen op het systeem + voordat hij/zij programma's kan draaien. Elke gebruiker heeft + een unieke naam (de gebruikersnaam) en een + persoonlijke, geheime sleutel (het wachtwoord). + &os; zal je vragen om deze 2 gegevens voordat het een gebruiker + toegestaat om programma's te draaien. + + startup scripts + + Direct nadat &os; is opgestart en de start scripts + + Opstart scripts zijn programma's die automatisch gestart + worden tijdens het opstarten. Het hoofddoel van deze + programma's is om dingen goed te zetten zodat alle andere + programma's ook kunnen draaien, en om services te starten + die je geconfigureerd hebt om bruikbare zaken in de + achtergrond te doen. + + afgerond zijn, zal je een prompt zien waarbij je gevraagd wordt + om een geldige loginnaam op te geven. + + login: + + In dit voorbeeld nemen we aan dat je gebruikersnaam + john is. Typ john na + deze prompt en druk op Enter. Hierna + verschijnt een prompt om je wachtwoord in te + voeren: + + login: john +Password: + + Typ john's wachtwoord in, en druk op + Enter. Het wachtwoord wordt niet + geprint! Daarover hoef je je nu geen zorgen te maken. + Het is voldoende om te zeggen dat dit om veiligheidsredenen + gedaan wordt. + + Als je het juiste wachtwoord hebt ingetypt, ben je nu + ingelogd in &os;, klaar om alle beschikbare commando's uit te + voeren. + + Na het inloggen zie je de MOTD of + bericht van de dag gevolgd door een commando prompt (een + #, $ of een + % karakter). Dit geeft aan dat je succesvol + ingelogd bent in &os;. - * Meerdere consoles + Meerdere consoles - + &unix; programma's draaien in één console is + prima, maar &os; kan veel programma's tegelijk draaien. Om + maar één console te hebben waar commando's + ingetypt kunnen worden zou zonde zijn van een besturingssysteem + als &os; waar meerdere programma's tegelijkertijd op kunnen + draaien. Hier kunnen virtuele consoles van pas + komen. + + &os; kan ingesteld worden om je verschillende virtuele + consoles te tonen. Je kan wisselen van de ene console naar de + ander door een paar toetsen op je toetsenbord in te drukken. + Elke console heeft zijn eigen outputkanaal, en &os; zorgt + ervoor dat alle keyboard input en monitor output wordt goed + gezet als je wisselt van de ene console naar de volgende. + + In &os; kun je speciale toetscombinaties gebruiken om te + wisselen naar een ander virtueel console. + + Een redelijk technische en accurate beschrijving van + alle details over de &os; console en keyboard drivers + kunnen gevonden worden in de help pagina's van + &man.syscons.4;, &man.atkbd.4;, &man.vidcontrol.1; en + &man.kbdcontrol.1;. We zullen niet verder ingaan op de + details maar de geïnteresseerde lezer kan altijd de + help pagina's raadplegen voor meer details en een grondige + uitleg over hoe alles werkt. + + In &os; kun je + AltF1, + AltF2, t/m + AltF8 + gebruiken om te wisselen naar een ander virtueel console. + + Als je wisselt van de ene naar de andere console zal &os; + ervoor zorgen dat de output bewaard blijft. Het resultaat is + een illusie van het hebben van meerdere + schermen en keyboards die je kan gebruiken om commando's in te + typen om &os; te laten draaien. De programma's die je lanceert + in de ene virtuele console stoppen niet als de console niet + zichtbaar is. Ze blijven doordraaien wanneer je wisselt naar + een andere virtuele console. - * Het <filename>/etc/ttys</filename> bestand + Het <filename>/etc/ttys</filename> bestand - + De standaard configuratie van &os; zal opstarten met acht + virtuele consoles. Dit is echter geen vaste waarde en je kan + jouw installatie makkelijk aanpassen , zodat het systeem gestart + wordt met meer of minder virtuele consoles. De hoeveelheid en + instellingen van de virtuele consoles worden geconfigureerd in + het bestand /etc/ttys. + + Je kan het bestand /etc/ttys gebruiken + om je virtuele consoles te configuren. Elke niet-commentaar + regel in dit bestand (regels die niet beginnen met een + # karakter) bevat instellingen voor een + terminal of virtuele console. De standaard versie van dit + bestand die meegeleverd wordt met &os; configureert negen + virtuele consoles, en schakelt er acht in. Dit zijn + de regels die starten met ttyv: + + # naam getty type status commentaar +# +ttyv0 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +# Virtual terminals +ttyv1 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv2 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv3 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv4 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv5 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv6 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv7 "/usr/libexec/getty Pc" cons25 on secure +ttyv8 "/usr/X11R6/bin/xdm -nodaemon" xterm off secure + + Voor een uitgebreide beschrijving van elke kolom in dit + bestand en alle opties die je kan gebruiken om virtuele consoles + op te zetten , kan je de &man.ttys.5; helppagina + gebruiken. - * singleuser Console + single-user Console - + Een gedetailleerde beschrijving van de + single-user mode kan hier gevonden worden + . Belangrijk is het om te + melden dat je in single-user mode maar één + console hebt. Er zijn geen virtuele consoles beschikbaar. + De instellingen van de single-user mode console kunnen ook + gevonden worden in het bestand /etc/ttys . + Zoek naar de regel die begint met + console: + + # name getty type status commentaar +# +# Als een console gemarkeerd is als "insecure", zal het init script om het root-wachtwoord +# vragen wanneer het in single-user mode komt. +console none unknown off secure + + + Zoals het commentaar boven de console + regel aangeeft, kan je deze regel bewerken en het woord + secure veranderen in + insecure. Als je dat doet, zal &os; bij + het opstarten in single-user mode nog steeds om een + root-wachtwoord vragen. + + Kijk uit als je dit verandert in + insecure. Als je ooit het + wachtwoord van de root-gebruiker verliest, + wordt het opstarten in single-user mode lastig. Het is nog + steeds mogelijk, maar het kan vrij moeilijk zijn voor iemand + die &os; niet zo goed kent met betrekking tot het opstarten + en de programma's die daarbij gebruikt worden. + - * Permissies + Permissies + + &unix; + + &os;, direct afgeleid van BSD &unix;, is gebaseerd op + verschillende belangrijke &unix; concepten. De eerste en meest + bekende is dat &os; een multi-user systeem is. Het systeem kan + meerdere gebruikers behandelen die tegelijkertijd totaal + verschillende dingen doen. Het systeem is verantwoordelijk voor + het netjes delen en beheren voor aanvragen voor hardware, + randapparatuur, geheugen en cpu tijd tussen elke gebruiker. + + Omdat het systeem in staat is om meerdere gebruikers te + ondersteunen, heeft alles wat door het systeem beheerd wordt een + set van permissies die aangeeft wie mag lezen, schrijven, en de + bron mag uitvoeren. Deze permissies zijn opgeslagen in 3 + octetten, die weer in 3 stukjes onderverdeeld zijn, + één voor de eigenaar van het bestand, + één voor de group waar het bestand toe behoord en + één voor de overigen. De numerieke weergave werkt + als volgt: + + Permissies + + Bestands permissies + + + + + + Waarde + + Permissie + + Directory permissies + + + + + + 0 + + Niet lezen, niet schrijven, niet uitvoeren + + --- + + + + 1 + + Niet lezen, niet schrijven, uitvoeren + + --x + + + + 2 + + Niet lezen, schrijven, niet uitvoeren + + -w- + + + + 3 + + Niet lezen, schrijven, uitvoeren + + -wx + + + + 4 + + Lezen, niet schrijven, niet uitvoeren + + r-- + + + + 5 + + Lezen, niet schrijven, uitvoeren + + r-x + + + + 6 + + Lezen, schrijven, niet uitvoeren + + rw- + + + + 7 + + Lezen, schrijven, uitvoeren + + rwx + + + + + + ls + + directories + + Je kan de optie gebruiken bij + &man.ls.1; om een lange directory lijst te zien die + een kolom heeft met informatie over bestands permissies + voor de eigenaar, groep, en de rest. Bijvoorbeeld, een + ls -l in een willekeurige directory + kan het volgende laten zien: + + &prompt.user; ls -l +total 530 +-rw-r--r-- 1 root wheel 512 Sep 5 12:31 myfile +-rw-r--r-- 1 root wheel 512 Sep 5 12:31 otherfile +-rw-r--r-- 1 root wheel 7680 Sep 5 12:31 email.txt +... + + Hier is hoe de eerste kolom van ls -l + eruit ziet: + + -rw-r--r-- + + Het eerste (meest linkse) karakter verteld of dit een + regulier bestand is, een directory, een speciaal karakter, + een socket of een ander pseudo-bestand. In dit geval betekend + de - dat het een regulier bestand is. De + volgende drie karakters, rw- in dit voorbeeld, + geven de permissies voor de eigenaar van het bestand. De 3 + karakters r--erna geven de permissies van de + group van het bestand. De overige drie karakters + r-- geven de permissies voor de rest. Een + streepje betekend dat de permissie uitgeschakeld is. In het geval + van dit bestand, zijn de permissies zo gezet dat de eigenaar kan + lezen en schrijven naar het bestand, de groep het bestand kan + lezen, en de rest kan het bestand alleen lezen. Volgens de tabel + hierboven worden de permissies 644, waar de + cijfers de 3 stukjes van de permissies aangeven. + + Dit is allemaal leuk en aardig, maar hoe controleert het + systeem dan permissies voor apparaten? &os; behandeld de meeste + hardware apparaten als bestanden die door programma's kunnen + worden geopend, gelezen en waar data naar toe kan worden + geschreven net zoals elk ander bestand. Deze speciale apparaat + bestanden worden bewaard in de /dev + directory. + + Directories worden ook behandeld als bestanden. Ze hebben + lees, schrijf en uitvoerbare permissies. De uitvoerbare vlag + voor een directory heeft een klein verschil qua betekenis dan die + van gewone bestanden. Als een directory als uitvoerbaar + gemarkeerd is, betekend dat dat je erin mag komen. Het is dus + mogelijk om te wisselen van directory door cd + (wissel directory) erheen te doen. Dit betekend ook dat je in + de directory bestanden kan benaderen waarvan je de naam kent. + Dit is natuurlijk afhankelijk van de permissies van het bestand + zelf. + + In het bijzonder, om een directory listing mogelijk te maken, + moet de directory lees permissies hebben. Terwijl je om een + bestand te verwijderen de naam nodig hebt, en er moeten schrijf + en uitvoer permissies op de directory staan + waarin het bestand zich bevind. + + Er zijn meer permissie vlaggen, maar die zijn meer in gebruik + bij speciale omstandigheden, zoals setuid binaries en sticky + directories. Als je meer informatie wilt over bestands permissies + en hoe je die kan aanpassen lees dan &man.chmod.1;. Tom Rhodes Bijgedragen door - * Symbolische Permissies - + Symbolische Permissies + + + permissies + + symbolisch + + + Symbolische permissies, soms ook wel symbolische expressies + genoemd, gebruiken karakters in plaats van octale getallen om + permissies aan bestanden en en directories te geven. + Symbolische expressies gebruiken de volgende opbouw (wie) + (actie) (permissies), waar de volgende waardes beschikbaar + zijn: + + + + + + Optie + + Letter + + Vertegenwoordigd + + + + + + (wie) + + u + + Gebruiker + + + + (wie) + + g + + Groep eigenaar + + + + (wie) + + o + + Overigen + + + + (wie) + + a + + Iedereen (wereld) + + + + (actie) + + + + + Permissies toevoegen + + + + (actie) + + - + + Permissies verwijderen + + + + (actie) + + = + + Zet deze permissies + + + + (permissie) + + r + + Lezen + + + + (permissie) + + w + + Schrijven + + + + (permissie) + + x + + Uitvoeren + + + + (permissie) + + t + + Sticky bit + + + + (permissie) + + s + + Verander UID of GID + + + + + + Deze waardes worden gebruikt met het &man.chmod.1; + commando, net zoals eerder, alleen nu met letters. Je kan + bijvoorbeeld het volgende commando gebruiken om de overige + gebruikers toegang tot FILE te + ontzeggen: + + &prompt.user; chmod go= FILE + + Een door een komma gescheiden lijst kan geleverd worden als + meer dan één wijziging aan een bestand moet worden + uitgevoerd. Bijvoorbeeld het volgende commando zal de groep en de + wereld permissies aanpassen door de schrijfrechten + te ontnemen om daarna iedereen uitvoer permissies te geven: + + &prompt.user; chmod go-w,a+x FILE + - * Directory structuur + Directory structuur - + directory hierarchy + + De &os; directory structuur is erg belangrijk om het systeem + goed te leren kennen. Het belangrijkste concept om greep op te + krijgen is die van de root directory, /. Deze + directory is de eerste die gekoppeld wordt tijdens het opstarten en + bevat het basis systeem dat nodig is om het besturingssysteem + gereed te maken voor multi-user taken. De root directory bevat + ook koppelpunten voor elk ander bestandssysteem die je misschien + wilt koppelen. + + Een koppelpunt is een directory waar extra filesystemen aan + gekoppeld kunnen worden. Standaard koppelpunten bevatten + /usr, /var, + /mnt en /cdrom. Naar + deze directories wordt meestal verwezen in het bestand + /etc/fstab. /etc/fstab + is een tabel van verschillende filesystemen en koppelpunten ter + referentie voor het systeem. De meeste bestandssystemen in + /etc/fstab worden automatisch gekoppeld + tijdens het opstarten door het script &man.rc.8; behalve als ze + de optie hebben. Raadpleeg de + &man.fstab.5; helppagina's voor meer informatie over de indeling + van het bestand /etc/fstab en de opties die + het bevat. + + Een complete beschrijving over het filesysteem is + beschikbaar in de helppagina &man.hier.7;. Voorlopig zal een + korte samenvatting van de meest voorkomende directories + volstaan. + + + + + + + Directorie + Omschrijving + + + + + + / + + Root directory van het filesysteem. + + + + /bin/ + + Gebruikers applicaties, belangrijk voor zowel + single user als multi-user omgevingen. + + + + /boot/ + + Programma's en configuratie bestanden die + gebruikt worden tijdens het opstarten van het + besturingssysteem. + + + + /boot/defaults/ + + Standaard opstart configuratie bestanden; zie + &man.loader.conf.5;. + + + + /dev/ + + Apparaat nodes; zie &man.intro.4;. + + + + /etc/ + + Systeem configuratie bestanden en scripts. + + + + /etc/defaults/ + + Standaard systeem configuratie bestanden; + zie &man.rc.8;. + + + + /etc/mail/ + + Configuratie bestanden voor mail transport + programma's zoals &man.sendmail.8;. + + + + /etc/namedb/ + + named configuratie bestanden; zie + &man.named.8;. + + + + /etc/periodic/ + + Scripts die dagelijks, wekelijks en maandelijks + via &man.cron.8;; zie &man.periodic.8;. + + + + /etc/ppp/ + + ppp configuratie bestanden; zie + &man.ppp.8;. + + + + /mnt/ + + Lege directory, veel gebruikt door systeem + beheerders als tijdelijk koppelpunt voor + opslagruimtes. + + + + /proc/ + + Process bestandssysteem; zie &man.procfs.5;, + &man.mount.procfs.8;. + + + + /root/ + + Home directory van de gebruiker + root. + + + + /sbin/ + + Systeem programma's en administratie programma's + belangrijk voor zowel single-user en multi-user + omgevingen. + + + + /stand/ + + Programma's die gebruikt worden in een standalone + omgeving. + + + + + /tmp/ + + Tijdelijke bestanden, meestal een &man.mfs.8; + geheugen gebaseerd bestandssysteem (de inhoud van + /tmp wordt + meestal NIET bewaard tijdens het rebooten). + + + + + /usr/ + + Hier bevind zich het leeuwendeel van alle + hulpprogramma's en gewone programma's. + + + + /usr/bin/ + + Standaard programma's, programmeer tools. + + + + /usr/include/ + + Standaard C invoeg bestanden. + + + + /usr/lib/ + + Archief libraries. + + + + + /usr/libdata/ + + Diverse hulpprogramma data bestanden. + + + + /usr/libexec/ + + Systeem daemons en systeem hulpprogramma's + (uitgevoerd door andere programma's). + + + + /usr/local/ + + Lokale programma's, libraries etc. Wordt ook + gebruikt als standaard locatie voor de &os; ports. + Binnen /usr/local, wordt de + algemene layout bepaald door &man.hier.7; welke ook voor + /usr wordt gebruikt. + Uitzonderingen is de man directory, welke direct onder + /usr/local ligt in plaats van onder + /usr/local/share, en de port + documentatie is te vinden in + share/doc/port. + + + + + /usr/obj/ + + Architectuur specifieke doeldirectory geproduceerd door + het bouwen van /usr/src. + + + + /usr/ports + + De &os; ports collectie (optioneel). + + + + /usr/sbin/ + + Systeem daemons & systeem hulpprogramma's + (uitgevoerd door gebruikers). + + + + /usr/share/ + + Architectuur onafhankelijke bestanden. + + + + /usr/src/ + + BSD en of lokale bron bestanden. + + + + /usr/X11R6/ + + X11R6 distribution executables, libraries, etc + (optional). + + + + /var/ + + Multifuntionele log, tijdelijke, transparante en + spool bestanden. + + + + + /var/log/ + + Diverse systeem log bestanden. + + + + /var/mail/ + + Gebruiker mailbox bestanden. + + + + /var/spool/ + + Diverse printer en mail systeem spooling + directories. + + + + /var/tmp/ + + Tijdelijke bestanden die bewaard worden bij een + systeem herstart. + + + + /var/yp + + NIS maps. + + + + + + - * Disk organisatie + Disk organisatie - + De kleinste vorm van organisatie die &os; gebruikt om + bestanden te vinden is de bestandsnaam. Bestandsnamen zijn + hoofdlettergevoelig, wat betekend dat + readme.txt en README.TXT + twee verschillende bestanden zijn. &os; gebruikt de extensie niet + (.txt) van een bestand om te bepalen of het + bestand een programma, een document, of een vorm van data + is. + + Bestanden worden bewaard in directories. Een directory kan + geen bestanden bevatten, of het kan honderden bestanden bevatten. + Een directory kan ook andere directories bevatten, wat je in + staat stelt om een hierarchy van directories te maken. Dit maakt + het veel makkelijker om je data te organiseren. + + Bestanden en directories worden aangegeven door het bestand + of directory aan te geven gevolgd door een voorwaardse slash, + /, gevolgd door enige andere directory + namen die nodig zijn. Als je een directory + foo hebt, welke de directory + bar bevat, welke op zijn beurt het bestand + readme.txt bevat, dan wordt de volledige + naam of pad naar het bestand + foo/bar/readme.txt. + + Directories en bestanden worden bewaard op een + bestandssysteem. Elk bestandssysteem bevat precies + één directory op het hoogste nivo, genaamd + de root directory van het bestandssysteem. + Deze root directory kan op zijn beurt andere directories + bevatten. + + Tot zover is dit waarschijnlijk hetzelfde als elk ander + besturingssysteem dat je gebruikt hebt. Er zijn een paar + verschillen; bijvoorbeeld: &ms-dos; gebruikt een + \ om bestanden en directories te scheiden, + terwijl &macos; gebruik maakt van :. + + &os; gebruikt geen drive letters, of andere drive namen in het + pad. Je gebruikt geen c:/foo/bar/readme.txt + bij &os;. + + In plaats daarvan, één bestandssysteem is + aangewezen als root bestandssysteem. + Het root bestandssysteem root directory wordt aangewezen als + /. Elk ander bestandssysteem wordt daarna + gemount onder het root bestandssysteem. + Hoeveel disks je ook hebt op je &os; systeem, het lijkt erop + alsof elke directory zich bevind op dezelfde schijf. + + Stel dat je drie bestandssystemen hebt, genaamd + A,B en C. + Elk bestandssysteem heeft één root directory, welke + twee andere directories bevat, genaamd A1 en + A2 (evenals bij de rest: B1, + B2, C1, + C2). + + Noem A het root besturingsysteem. Als je + het commando ls gebruikt om de inhoud van de + directorie te tonen, zie je twee subdirectories, + A1 en A2. De directory + structuur ziet er als volgend uit: + + + + + + + + / + | + +--- A1 + | + `--- A2 + + + + Een bestandssysteem moet gekoppeld worden in een directory op + een ander bestandssysteem. Stel nu dat je bestandssysteem + B koppelt onder de directory + A1. De root directory van + B vervangt A1 en de + directories in B zien er als volgt + uit: + + + + + + + + / + | + +--- A1 + | | + | +--- B1 + | | + | `--- B2 + | + `--- A2 + + + + Elk bestand die in de B1 en + B2 directories aanwezig is kan benaderd + worden met het pad /A1/B1 of + /A1/B2 indien nodig. Elk bestand dat in + /A1 stond is tijdelijk verborgen. Ze komen + weer tevoorschijn als Bis + ge-unmountvan A. + + Als B gekoppeld is onder + A2 ziet de diagram er als volgend uit: + + + + + + + + / + | + +--- A1 + | + `--- A2 + | + +--- B1 + | + `--- B2 + + + + en de paden zouden dan respectievelijk + /A2/B1 en /A2/B2 + zijn. + + Bestandssystemen kunnen worden gekoppeld op elkaar. Doorgaande + op het vorige voorbeeld, het C bestandssysteem + kan worden gekoppeld boven op de B1 directory in + het B bestandssysteem. Dit resulteert in het + volgende: + + + + + + + + / + | + +--- A1 + | + `--- A2 + | + +--- B1 + | | + | +--- C1 + | | + | `--- C2 + | + `--- B2 + + + + Of C kan gekoppeld worden direct onder het + A bestandssysteem, onder de + A1 directory: + + + + + + + + / + | + +--- A1 + | | + | +--- C1 + | | + | `--- C2 + | + `--- A2 + | + +--- B1 + | + `--- B2 + + + + Als je bekend bent met &ms-dos;, dit is hetzelfde, alleen niet + identiek aan het join commando. + + Dit is normaal niet iets waar je je zorgen om hoeft te maken. + Normaal gesproken maak je bestandssystemen wanneer je &os; + installeert en beslists waar ze gekoppeld worden, en wijzig ze + nooit tot je een een nieuwe harddisk toevoegd. + + Het is mogelijk om één groot root + bestandssysteem te hebben en geen andere. Deze benadering + heeft een aantal nadelen en een aantal voordelen. + + + Voordelen van meerdere bestandssystemen + + + Verschillende bestandssystemen kunnen verschillende + mount opties hebben. Bijvoorbeeld, + met een goede voorbereiding kan het root bestandssysteem + alleen-lezen gekoppeld worden, waardoor het onmogelijk wordt + om per ongeluk critische bestanden te verwijderen of te + bewerken. Het scheiden van andere bestandssystemen die + beschrijfbaar zijn door gebruikers, zoals + /home, met andere bestandssystemen stelt + je in staat om ze nosuid te koppelen; + deze optie voorkomt dat + suid/guid + bits op uitvoerbare bestanden effectief gebruikt kunnen + worden, waardoor de beveiliging mogelijkerwijs beter + wordt. + + + + &os; optimaliseert automatisch de layout van bestanden + op een bestandssysteem, afhankelijk van hoe je bestandssysteem + wordt gebruikt. Dus een bestandsysteem die een klein aantal + bestanden heeft waar regelmatig naartoe geschreven wordt zal + anders geoptimaliseerd worden dan door een ander + bestandssysteem die minder maar grotere bestanden heeft. + Door het gebruik van één groot bestandssysteem + werkt de optimalisatie niet. + + + + &os;'s bestandssystemen zijn erg robuust in het geval dat + er bijvoorbeeld een stroom storing is. Alhoewel een + stroomstoring op een kritiek moment nog steeds kan leiden tot + schade aan de structuur van het bestandssysteem. Door het + verdelen van je data over meerdere bestandssystemen is de kans + groter dat het systeem nog opstart wat het makkelijker maakt + als je een backup moet terugzetten, indien nodig. + + + + + Voordelen van een enkel bestandssysteem + + + Bestandssystemen hebben een vaste grootte. Als je een + bestandssysteem maakt wanneer je &os; installeerd en je geeft + het een specifieke grootte, kan je er later achter komen dat + je de partitie groter moet maken. Dit is niet zo makkelijk + zonder een backup, het opnieuw maken van het bestandssysteem + met de nieuwe grootte en de gebackupte data terugzetten. + + + &os; 4.4 en latere versies bevatten het + &man.growfs.8; commando, welke het mogelijk maakt om de + grootte van het bestandssysteem aan te passen terwijl het + draait, waardoor deze beperking vervalt. + + + + + Bestandssystemen worden opgeslagen in partities. Dit betekend + niet hetzelfde als de algemene betekenis van de term partitie + (bijvoorbeeld, &ms-dos; partitie), vanwege &os;'s &unix; + achtergrond. Elke partitie wordt geidentificeerd door een letter + van a tot en met h. Elke + partitie kan slechts één bestandssysteem hebben, wat + betekend dat bestandssystem vaak omschreven worden door of het + koppelpunt in de bestandssysteem hierarchy, of de letter van + de partitie waar ze in opgeslagen zijn. + + &os; gebruikt ook diskruimte voor + wisselbestanden. Wisselbestanden leveren + &os; Virtueel geheugen. Dit geeft de + computer de mogelijkheid om net te doen als er veel meer geheugen + in de machine aanwezig is dan werkelijk het geval is. Als &os; + geen geheugen meer heeft, verplaatst het enige data die op dat + moment niet gebruikt wordt, naar de wisselbestanden, + en plaatst het terug wanneer het wel nodig is (en zet iets anders + in ruil daarvoor terug. + + Aan sommige partities zijn bepaalde conventies gekoppeld. + + + + + + + + + + Partitie + + Conventie + + + + + + a + + Bevat normaal gesproken het root bestandssysteem + + + + b + + Bevat normaal gesproken de swap ruimte + + + + c + + Normaal gesproken dezelfde grootte als de gehele + harde schijf. Dit geeft hulpprogramma's de mogelijkheid + om op een complete disk te werken (voor bijvoorbeeld een + bad block scanner) om te werken op de + c partitie. Normaal gesproken wordt + hierop dan ook geen bestandssysteem + gecreeërd. + + + + d + + Partitie d had vroeger een + speciale betekenis, maar dat is verdwenen. Vandaag de dag + werken sommige hulpprogramma's raar als je ze zegt dat ze + moeten werken op partitie d, dus + sysinstall maakt normaal + gesproken partitie d niet. + + + + + + Elke partitie die een bestandssysteem bevat is opgeslagen + in wat &os; noemt een slice. Slice is + &os;'s term voor wat meeste mensen partitie's noemen, dit komt + wederom door &os;'s &unix; achtergrond. Slices zijn genummerd van + 1 tot en met 4. + + slices + + partities + + dangerously dedicated + + Slice nummers volgen de apparaat namen, voorafgegaan door een + s die begint bij 1. Dus da0s1 + is de eerste slice op de eerste SCSI drive. + Er kunnen maximaal vier fysieke slices op een disk zijn, maar je + kan logische slices in fysieke slices hebben van het correcte type. + Deze uitgebreide slices zijn genummerd, startende bij 5, dus + ad0s5 is de eerste uitgebreide + slice op de eerste IDE disk. Deze devices worden gebruikt + door bestandssystemen waarvan verwacht wordt dat ze een slice + in beslag nemen. + + Slices, dangerously dedicated fysieke drivers, + en andere drives bevatten partities, welke + worden weergegeven door letters vanaf a tot + h. Deze letter wordt achter de apparaatnaam + geplakt, dus da0a is de a + partitie op de eerste da drive, welke + dangerously dedicated is. + ad1s3e is de vijfde partitie + op de derde slice van de tweede IDE disk drive. + + Als laatste, elke disk op het systeem wordt + geïdentificeerd. Een disknaam start met een code die het + type aangeeft, en dan een nummer die aangeeft welke disk het is. + In tegenstelling tot slices start het nummeren van disks bij 0. + Standaard code's die je tegenkomt worden weergegeven in + . + + Wanneer je refereert naar een partitie, verwacht &os; ook dat + je de slice en disk refereert die de partitie bevat, en als je + refereert naar een slice moet je ook de disknaam noemen. Doe dit + door de disknaam, s, het slice nummer, en de + partitie letter aan te geven. Voorbeelden worden weergegeven in + . + + laat een concept + model van een disklayout zien die zou moeten helpen om het + duidelijker te maken. + + Voordat je &os; kunt installeren, moet je eerst de disk slices + creeëren, daarna moet je partities op de slice creeëren + voor &os; en daarna het bestandssysteem (of wisselbestand) op elke + partitie, en als laatste moet je beslissen waar het filesysteem + gekoppeld wordt. + + + Schijf apparaat codes + + + + + + + + + Code + + Betekenis + + + + + + ad + + ATAPI (IDE) disk + + + + da + + SCSI directe toegangs disk + + + + acd + + ATAPI (IDE) CDROM + + + + cd + + SCSI CDROM + + + + fd + + Floppy disk + + + +
+ + + Voorbeeld disk, slice, en partition namen + + + + + + + + + + Name + + Betekenis + + + + + + ad0s1a + + De eerste partitie (a) op de + eerste slice (s1) op de eerste + IDE disk (ad0). + + + + da1s2e + + De vijfde partitie (e) op de + tweede slice (s1) op de tweede + SCSI disk (da1). + + + + + + + + Concept model van een disk + + Dit diagram toont &os;'s visie op de eerste IDE disk + gekoppeld aan het systeem. Stel aan dat de disk 4 GB in + grootte is en dat deze twee 2 GB slices + (&ms-dos; partities) bevat. De eerste slice bevat een &ms-dos; + disk, C: en de tweede slice + bevat een &os; installatie. Deze voorbeeld &os; installatie + heeft drie partities en een wisselbestand partitie. + + De drie partities hebben elk een bestandssysteem. Partitie + a zal gebruikt worden voor het root + bestandssysteem, e zal voor de + /var directory gebruikt worden en + f voor de /usr + directory. + + + + + + + + .-----------------. --. +| | | +| DOS / Windows | | +: : > Eerste slice, ad0s1 +: : | +| | | +:=================: ==: --. +| | | Partitie a, gekoppeld als / | +| | > gerefeerd als ad0s2a | +| | | | +:-----------------: ==: | +| | | Partitie b, gebruikt als swap | +| | > gerefeerd als ad0s2b | +| | | | +:-----------------: ==: | Partitie c, geen +| | | Partition e, gebruikt als /var > bestandssysteem, bevat +| | > gerefeerd als ad0s2e | alle &os; slices, +| | | | ad0s2c +:-----------------: ==: | +| | | | +: : | Partitie f, gebruikt als /usr | +: : > gerefeerd als ad0s2f | +: : | | +| | | | +| | --' | +`-----------------' --' + + + * Koppelen en ontkoppelen van bestandssystemen * Het <filename>fstab</filename> bestand * Het <command>mount</command> commando * Het <command>umount</command> commando * Processen * Daemons, signalen en het killen van processen * Shells * Het veranderen van je shell * Tekst Editors - * Devices en Device Nodes + * Apparaten en apparaat nodes - * Het maken van device nodes + * Het maken van apparaat nodes - * MAKEDEV Script + * Het MAKEDEV script * <literal>DEVFS</literal> (DEVice File System) * Binaire formaten * Voor meer informatie * Handleidingen * Gnu Info Files -